Pytanie badawcze

Czy antybiotyki są skuteczne w leczeniu objawów i zmniejszaniu ryzyka wystąpienia potencjalnych powikłań związanych z bólem gardła?

Wprowadzenie

Ból gardła to zakażenie wywołane przez bakterie lub wirusy. Najbardziej charakterystycznym objawem jest odczuwanie bólu lub dyskomfortu. Jednak często towarzyszą mu także gorączka i ból głowy. Zwykle powrót do zdrowia następuje szybko (po 3 lub 4 dniach), jednak u niektórych chorych pojawiają się powikłania. Ciężkim, ale rzadkim powikłaniem jest gorączka reumatyczna, która atakuje serce i stawy. Inne powikłania obejmują ostre zapalenie zatok, ucha środkowego, migdałków i nerek. Antybiotyki ograniczają zakażenia wywołane tylko przez bakterie, nie przez wirusy, oraz mogą powodować biegunkę, osutkę, a także inne działania niepożądane. Ponadto, w wyniku stosowania antybiotyków narasta oporność bakterii w środowisku.

Data wyszukiwania

Dane naukowe są aktualne do kwietnia 2021 r.

Charakterystyka badań

Aktualizacja z 2021 r. obejmuje 29 badań klinicznych obejmujących 15 337 przypadków bólu gardła. Wszystkie włączone badania były badaniami z randomizacją (RCT; tj. uczestnicy zostali losowo przydzieleni do jednej z 2 lub więcej grup leczenia), których celem było ustalenie, czy antybiotyki pomagają zredukować objawy bólu gardła, gorączkę, ból głowy lub ograniczyć występowanie cięższych powikłań. Włączone badania przeprowadzono zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych poszukujących opieki medycznej w związku z występowaniem ww. objawów. 

Źródła finansowania badań

Wiele ze starszych badań było finansowanych przez Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych; rekrutowani byli młodzi, dorośli mężczyźni z personelu wojskowego. Późniejsze badania w większości wspierane były przez rządowe granty badawcze, a niewielka liczba finansowana przez prywatne firmy farmaceutyczne.

Główne wyniki

Okazało się, że stosowanie antybiotyków zmniejszyło liczbę osób, u których ból głowy utrzymywał się w 3. dniu choroby. Antybiotyki prawdopodobnie zmniejszyły liczbę osób z bólem gardła utrzymującym się dłużej niż 3 dni i tydzień, a także częstość występowania gorączki reumatycznej w ciągu 2 miesięcy w grupie osób, u których powikłanie to jest powszechne. Nasze zaufanie do danych naukowych dotyczących stosowania antybiotyków w przypadku innych powikłań związanych z bólem gardła wahało się od niskiego do wysokiego.

Pewność danych naukowych

Podsumowując, pewność danych naukowych pochodząca z włączonych badań była niska do wysokiej. W przeglądzie uwzględniono bardzo niewiele najnowszych badań klinicznych, dlatego nie jest jasne, czy zmiany w oporności bakterii mogły wpłynąć na skuteczność antybiotyków.