Najważniejsze informacje

• Stężenie azbestu w środkach ochrony dróg oddechowych powinno być mniejsze od dopuszczalnego poziomu narażenia zawodowego.
• Wyłącznie maski ochronne z dopływem czystego powietrza mogą ograniczyć narażenie pracowników na azbest do poziomu mniejszego niż proponowany dopuszczalny limit narażenia zawodowego (0,01 włókien/cm ³ powietrza).

Dlaczego ważne jest ograniczenie narażenia na azbest?

Azbest jest minerałem o dobrych właściwościach izolacyjnych i wysokiej odporności ogniowej. Natomiast wdychanie azbestu może powodować szereg chorób, w tym różne typy nowotworów. Ponieważ trudno jest zapobiec wdychaniu azbestu, wiele krajów zakazało jego stosowania. Niestety pracownicy usuwający azbest z budynków są na niego stale narażeni. W takich okolicznościach w celu ograniczenia narażenia prawie zawsze konieczne jest stosowanie środków ochrony osobistej (PPE).

Normy narażenia zawodowego

W wielu krajach obowiązują dopuszczalne normy narażenia zawodowego (OEL) chroniące pracowników przed azbestem. Jeżeli stężenie azbestu w miejscu pracy przekracza dopuszczalny limit, pracownicy muszą nosić PPE. Najważniejszym rodzajem środków ochrony osobistej dla pracowników mających kontakt z azbestem jest sprzęt ochrony dróg oddechowych (RPE), taki jak maski na twarz. Obecnie obowiązująca w Unii Europejskiej norma OEL wynosi 0,1 włókna na centymetr sześcienny powietrza (f/cm ³ ), jednak istnieje propozycja ustalenia nowej wartości OEL w UE, która będzie 10 razy mniejsza.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy PPE zmniejszają narażenie pracowników na działanie azbestu do wartości mniejszych niż obecnie obowiązujące i proponowane OEL oraz czy stosowanie PPE ma jakiekolwiek niepożądane skutki. Oprócz samych PPE skupiono się również na efektach szkolenia oraz edukacji w zakresie ich zakładania i zdejmowania.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań oceniających wpływ stosowania PPE na narażenie na azbest wewnątrz PPE i po ich zdjęciu. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych, biorąc pod uwagę czynniki takie, jak metody badawcze i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Uwzględniliśmy 6 badań, w których porównano stężenie azbestu wewnątrz RPE z odpowiadającymi im stężeniami na zewnątrz. W tych badaniach wzięło udział od 3 do 25 pracowników. W 2 spośród tych badań oceniano noszenie maski pełnotwarzowej z filtrem, w 3 oceniano półmaski z wymuszonym przepływem powietrza (PAPR), a w 2 oceniano półmaski z dopływem czystego powietrza (SAR). Uwzględniliśmy również 1 badanie, w którym porównano wpływ noszenia różnych kombinezonów ochronnych na temperaturę ciała u 11 pracowników. Nie odnaleźliśmy badań, w których oceniano narażenie pracowników na azbest po zdjęciu PPE, ani badań, w których oceniano działania mające na celu poprawę zgodności z procedurami zakładania i zdejmowania PPE oraz z innymi przepisami.

Głównie wyniki

Jeżeli stężenie azbestu w środowisku jest mniejsze niż 10 f/cm ³ , maski pełnotwarzowe mogą zmniejszyć narażenie pracowników na azbest do wartości mniejszej niż obowiązująca obecnie w UE wartość OEL wynosząca 0,1 f/cm ³ . Tam, gdzie stężenie azbestu wynosi 10 f/cm ³ lub więcej, maski pełnotwarzowe mogą nie zapewniać wystarczającej ochrony. Nie ustalono, czy maski pełnotwarzowe mogą zmniejszyć narażenie na azbest poniżej proponowanej wartości OEL wynoszącej 0,01 f/cm ³ .

SAR prawdopodobnie zmniejszają narażenie pracowników na azbest do wartości mniejszych niż obecne i proponowane dopuszczalne stężenia w środowisku pracy w UE, w przypadku gdy stężenie azbestu na zewnątrz jest mniejsze niż 100 f/cm ³ . Nie mieliśmy wystarczających informacji, aby ocenić skuteczność półmasek SAR przy większych stężeniach zewnętrznych.

Półmaski PAPR mogą zmniejszyć narażenie pracowników na azbest do wartości mniejszych niż obecne i proponowane dopuszczalne stężenia w środowisku pracy w UE, gdy stężenie zewnętrzne jest mniejsze niż 10 f/cm ³ , ale nie przy większych stężeniach. Półmaski PAPR mogą zmniejszyć stężenie azbestu poniżej proponowanego dopuszczalnego poziomu narażenia zawodowego UE wynoszącego 0,01 f/cm ³ , gdy stężenie na zewnątrz wynosi poniżej 0,1 f/cm ³ .

Kombinezony polietylenowe (Tyvek) mogą podnosić temperaturę ciała bardziej niż wentylowane kombinezony poliwinylowe (Mururoa), ale zwiększenie temperatury nie powinno powodować konsekwencji zdrowotnych.

Jakie są ograniczenia danych naukowych?

Dane nie wyczerpują tematu, głównie dlatego, że w badaniach nie porównano różnych rodzajów sprzętu ochronnego u tych samych pracowników w tym samym środowisku. Ponadto wyniki były nieprecyzyjne, ponieważ badania obejmowały niewielu uczestników.

Badania zawierają ograniczone informacje na temat indywidualnych cech i zachowań pracowników oraz procedur zakładania i zdejmowania odzieży. Potrzeba więcej badań, aby ocenić wpływ tych czynników.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 15 września 2022 roku.