Najważniejsze informacje

- Znaleźliśmy 6 małych badań klinicznych, w których występowały problemy z projektem badania, małą liczbą uczestników i niejednorodnością wyników. Wszystkie osoby biorące udział w badaniach cierpiały na nieoperacyjnego raka wątrobowokomórkowego (HCC; pierwotny nowotwór wątroby), żadna nie miała operacyjnego HCC.

- Nie wiemy, czy którakolwiek z badanych terapii genowych, stosowana samodzielnie lub w połączeniu z innym leczeniem, wpływa na ryzyko zgonu, funkcję wątroby lub powoduje działania niepożądane.

- Potrzebujemy dobrze zaprojektowanych i rzetelnie raportowanych badań klinicznych, które koncentrują się na wynikach ważnych dla chorych na HCC i decydentów, takich jak śmiertelność, jakość życia i koszty.

Czym jest terapia genowa?

W terapii genowej nieprawidłowe lub wadliwe geny zastępuje się genami prawidłowymi.

Co to jest rak wątrobowokomórkowy?

Rak wątrobowokomórkowy (HCC) to rodzaj pierwotnego nowotworu wątroby (tj. raka, który rozpoczyna się w wątrobie). Osoby otyłe, nadużywające alkoholu lub cierpiące na przewlekłe (trwające przez długi czas) zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B lub C, są najbardziej narażone na rozwój HCC.

Jak leczy się raka wątrobowokomórkowego?

Wybór metody leczenia HCC zależy od stopnia zaawansowania choroby. Możliwe metody leczenia obejmują chemioterapię, zabieg operacyjny lub przeszczepienie wątroby.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy terapia genowa jest lepsza od innych metod leczenia chorych z operacyjnym i nieoperacyjnym HCC.

Chcieliśmy również wiedzieć, czy terapia genowa polepsza funkcję wątroby (jak dobrze wątroba filtruje krew i rozkłada substancje toksyczne), oraz czy powoduje jakiekolwiek niepożądane skutki, w tym zgon.

Co zrobiliśmy?

Zidentyfikowaliśmy odpowiednie badania z randomizacją (RCT), czyli badania, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z 2 lub więcej grup terapeutycznych, aby dowiedzieć się, które leczenie jest najlepsze. Podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy nasze zaufanie względem otrzymanych danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak jakość i metodyka badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 6 badań obejmujących łącznie 364 osoby z zaawansowanym, nieoperacyjnym HCC. W żadnym z badań nie oceniano efektów terapii genowej u osób z operacyjnym HCC.

We wszystkich 6 badaniach wystąpiły problemy z ich zaprojektowaniem i przeprowadzeniem. Badane terapie genowe to:

- pexastimogene devacirepvec (Pexa-Vec) w połączeniu z najlepszym leczeniem wspomagającym;

- pojedyncza lub podwójna dawka kinazy adenowirusowo-tymidynowej z gancyklowirem (ADV-TK/GCV) w połączeniu z przeszczepieniem wątroby;

- rekombinowany adenowirus-p53 (rAd-p53) w połączeniu z hydroksykamptotecyną (lekiem przeciwnowotworowym);

- rekombinowany adenowirus ludzki p53/5-fluorouracyl (rAd-p53/5-Fu) w połączeniu z chemoembolizacją przeztętniczą (w której leki przeciwnowotworowe wstrzykuje się bezpośrednio do naczyń krwionośnych, którymi płynie krew do guza); oraz

- adenowirus z delecją E1B (dl1520).

W największym badaniu wzięło udział 129 uczestników, a w najmniejszym 10. Cztery badania przeprowadzono w Chinach, jedno w Egipcie i jedno w kilku krajach. Badania trwały od 6 miesięcy do 5 lat. Firmy, lokalne instytucje ochrony zdrowia, fundacje, badacze lub uniwersytety, na których pracowali badacze, finansowały te badania kliniczne.

W badaniach terapię genową porównywano z:

- najlepszą opieką wspomagającą;

- przeszczepieniem wątroby (gdzie chorą wątrobę zastępuje się zdrową);

- chemoembolizacją przeztętniczą; lub

- przezskórnym wstrzyknięciem etanolu (rodzaj alkoholu) bezpośrednio do guza przez skórę.

W każdym z badań porównywano inną kombinację terapii, więc nie mogliśmy połączyć danych ze wszystkich badań, aby uzyskać jednoznaczne wyniki. Brakowało również danych dotyczących klinicznie istotnych wyników.

Główne wyniki

Nie mamy pewności, czy:

- Pexa-Vec w połączeniu z najlepszą opieką wspomagającą wpływa na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny po 20 miesiącach, w porównaniu z samą najlepszą opieką wspomagającą;

- pojedyncza dawka ADV-TK/GCV w połączeniu z przeszczepieniem wątroby wpływa na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny po 2 latach, w porównaniu z samym przeszczepieniem wątroby.

- rAd-p53/5-Fu w połączeniu z chemoembolizacją przeztętniczą wpływa na progresję choroby (postępowanie nowotworu), w porównaniu z samą chemoembolizacją przeztętniczą;

- rAd-p53 w połączeniu z hydroksykamptotecyną wpływa na progresję choroby, w porównaniu z samą hydroksykamptotecyną;

- dl1520 w połączeniu z przezskórnym wstrzyknięciem etanolu ma jakikolwiek wpływ na postęp choroby lub inne niż ciężkie działania niepożądane, w porównaniu z samym przezskórnym wstrzyknięciem etanolu.

Dane naukowe sugerują, że podwójna dawka ADV-TK/GCV w połączeniu z przeszczepieniem wątroby może zmniejszyć ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny po 5 latach, w porównaniu z samym przeszczepieniem wątroby.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Uczestnicy zdawali się być świadomi otrzymywanych zabiegów. Badania posiadały błędy metodologiczne, a ich wyniki prawdopodobnie wyolbrzymiały lub niedoszacowywały korzyści z leczenia i skutki niepożądane. Nasze ustalenia opierały się na jednym badaniu klinicznym dotyczącym danego leczenia, z niewielką liczbą danych. Brak badań i danych uniemożliwia nam wyciągnięcie jednoznacznych wniosków.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 20 stycznia 2023 roku.