Najważniejsze informacje

- Kardiowersję elektryczną i niektóre leki można zastosować w celu przywrócenia prawidłowego rytmu u pacjentów z migotaniem przedsionków (AF) i trzepotaniem przedsionków. Kardiowersja elektryczna jest bardzo skuteczna w leczeniu wszystkich rodzajów arytmii, jednak skuteczność leków jest różna. Niektóre są tylko umiarkowanie skuteczne lub w ogóle nie działają w przypadku uporczywego migotania przedsionków i trzepotania przedsionków.

- Kardiowersja elektryczna wydaje się być bardzo bezpieczną opcją. Ryzyko poważnych powikłań przy kardiowersji farmakologicznej było niewielkie, ale konieczne jest podjęcie dodatkowych środków ostrożności.

- Potrzebujemy dalszych badań, aby dowiedzieć się, czy te opcje leczenia mają również pozytywny wpływ na jakość życia lub czy prowadzą do istotnych różnic w czasie hospitalizacji.

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków jest najczęściej występującym na świecie zaburzeniem rytmu serca. Pacjenci z tą chorobą mogą odczuwać szybkie i nieregularne bicie serca. Może występować w postaci pojedynczych krótkich lub długich epizodów (napadowe migotanie przedsionków) lub może stać się ciągłe (przewlekłe migotanie przedsionków). Trzepotanie przedsionków to podobny nieprawidłowy rytm, który powoduje podobne objawy, może powodować epizody o różnym czasie trwania, a także mieć charakter ciągły.

Czym jest kardiowersja?

Kardiowersja to zabieg mający na celu przywrócenie prawidłowego rytmu serca (rytmu zatokowego).

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy zastosowanie kontrolowanego wstrząsu elektrycznego (tzw. kardiowersji elektrycznej) i leków (tzw. kardiowersji farmakologicznej) jest skuteczne i bezpieczne w przywracaniu prawidłowego rytmu serca.

Co zrobiliśmy w tym celu?

Szukaliśmy badań, w których oceniano kardiowersję elektryczną i farmakologiczną w porównaniu z innymi lekami lub placebo (lekiem, który nie zawiera aktywnego składnika).

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy ich wiarygodność, opierając się na czynnikach takich jak metody badawcze i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 112 badań. Udało nam się połączyć i przeanalizować wyniki 72 badań, w których wzięło udział 15 968 osób w wieku od 47 do 72 lat. W 36 badaniach uczestniczyli pacjenci z napadowym migotaniem przedsionków (migotaniem przedsionków, które ustępuje samoistnie lub po interwencji w ciągu 7 dni od wystąpienia), w 26 badaniach uczestniczyli pacjenci z przetrwałym migotaniem przedsionków (migotaniem przedsionków, które utrzymuje się nieprzerwanie dłużej niż 7 dni, w tym epizody zakończone kardiowersją po ≥ 7 dniach), a w 14 badaniach uczestniczyli pacjenci z trzepotaniem przedsionków. Pozostałe objawy obejmowały mieszankę napadowego, uporczywego migotania i trzepotania przedsionków.

Najważniejsze wyniki

W przypadku pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków skuteczną metodą przywracania rytmu zatokowego jest kardiowersja elektryczna z dwufazowym zwiększaniem energii, leki szybko działające takie jak dożylny wernakalant, flekainid, ibutylid i antazolina, a także leki wolniej działające i/lub doustne jak chinidyna, propafenon, amiodaron i sotalol.

U pacjentów z przewlekłym migotaniem przedsionków najskuteczniejszą opcją wydaje się kardiowersja elektryczna z wykorzystaniem energii dwufazowej; w wybranych przypadkach skuteczne mogą być również tabletki beprydylu, chinidyny i amiodaronu.

W przypadku pacjentów z migotaniem przedsionków najskuteczniejszą opcją jest kardiowersja elektryczna, a następnie podanie dofetylidu.

Ryzyko zgonu i udaru mózgu jest bardzo niskie u pacjentów poddanych zabiegowi kardiowersji.

W przypadku dofetilidu, ibutilidu, sotalolu, chinidyny i wernakalantu zaobserwowano złośliwe zaburzenia rytmu serca (torsade de pointes, utrwalony częstoskurcz komorowy lub migotanie komór, z których wszystkie wiążą się z wysoką śmiertelnością na przestrzeni roku), co uzasadnia potrzebę zachowania szczególnej ostrożności i ściślejszego monitorowania podczas stosowania tych leków. Dane dotyczące czasu hospitalizacji były dostępne w trzech badaniach, ale ze względu na zmienność czasu trwania tych badań, nie mogliśmy ich połączyć, aby ocenić ich wspólną skuteczność. Badania te sugerują, że czas hospitalizacji może być krótszy w przypadku kardiowersji elektrycznej.

Niewydolność serca obserwowano u niektórych pacjentów leczonych propafenonem, flekainidem, sotalolem, amiodaronem, wernakalantem i placebo, a nie obserwowano jej u pacjentów otrzymujących kardiowersję elektryczną. Sugeruje to, że przypadku obaw o wystąpienie takiego powikłania za preferencyjne należy uznać drugie podejście.

Zapalenie żył (czyli stan zapalny żył wywołany stosowaniem leków dożylnych) występowało często u pacjentów leczonych amiodaronem, natomiast u pacjentów otrzymujących wernakalant często występowały zaburzenia smaku i kichanie.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Jesteśmy pewni lub umiarkowanie pewni wyników dotyczących skuteczności dostępnych metod leczenia przetrwałego migotania i trzepotania przedsionków. Jesteśmy mniej pewni wyników niektórych opcji leczenia napadowego migotania przedsionków.

Brakuje jednak wystarczających danych naukowych związanych z jakością życia, a dane dotyczące czasu hospitalizacji są ograniczone. Ryzyko udaru lub śmierci było bardzo niskie.

Jak aktualne są badania i informacje zawarte w tym przeglądzie?

Uwzględnione badania i informacje są aktualne do lutego 2023 r.