Belangrijkste boodschappen

- Virtual reality (VR) kan mogelijk de controle over evenwicht en houding, de functie gebruik van de armen, de deelname aan het dagelijks leven en de kwaliteit van leven verbeteren. De kwaliteit van het bewijs is echter beperkt.
- Aangezien deze resultaten gebaseerd zijn op enkele studies van lagere kwaliteit, moeten we ze voorzichtig interpreteren.

Wat is multiple sclerose?

Multiple sclerose is de meest voorkomende neurologische aandoening bij jongvolwassenen. Mensen met multiple sclerose kunnen verschillende symptomen hebben. Ze kunnen vermoeidheid, problemen met hun zintuigen en denken en seksuele problemen ervaren. Ook kunnen ze last hebben van spierzwakte en coördinatieproblemen.

Hoe kan VR mensen met multiple sclerose helpen?

VR wordt voorgesteld als een nieuw instrument voor revalidatie. VR wordt steeds vaker ingezet bij de revalidatie van patiënten met neurologische problemen. Behandelingen met VR maken gebruik van computerprogramma's. Daarmee kunnen mensen in een virtuele (niet reële) omgeving rondkijken en dingen doen. Het gebruik van VR bij revalidatie heeft verschillende voordelen. Zo krijgt de patiënt onder meer een omgeving en situaties op maat aangeboden die in het echte leven te gevaarlijk, te duur of onmogelijk zijn. Deze omgeving is volledig controleerbaar door zorgverleners. Men kan de moeilijkheid en de intensiteit van de behandeling met VR aanpassen aan wat de patiënt kan. Men kan met VR bovendien de motivatie van de patiënt verhogen door boeiendere oefenomgevingen te creëren en feedback te geven.

Wat wilden we onderzoeken?

Dit literatuuroverzicht wilde de doeltreffendheid van behandelingen met VR beoordelen voor de revalidatie van mensen met multiple sclerose. We wilden onderzoeken of oefeningen met VR tot meer verbetering leidden van de functie van de benen en het gangpatroon, de controle over evenwicht en houding, de functie van de armen, het denken, de vermoeidheid, de algemene motoriek, de beperkingen in het uitvoeren van activiteiten, de deelname aan het dagelijks leven en de kwaliteit van leven. We wilden ook weten of oefeningen met VR (schadelijke of ongewenste) bijwerkingen hadden. We vergeleken oefeningen met VR met 1) geen behandeling en 2) de gebruikelijke behandeling of een andere behandeling.

Wat hebben we gedaan?

We vonden 33 studies met in totaal 1.294 mensen met multiple sclerose. Deze mensen hadden over het algemeen (gebaseerd op 22 studies) een grote beperking, maar waren in staat om 500 meter te wandelen zonder hulpmiddel. Er werden veel verschillende VR-apparaten en VR-programma's gebruikt. Bijna 91% (30) van de onderzochte studies gebruikte niet-onderdompelende VR-systemen (zoals tv-schermen), twee studies gebruikten semi-onderdompelende VR-apparaten (zoals grote schermen) en één studie gebruikte een volledige onderdompelende VR-headset. De meeste VR-interventies waren bedoeld om het evenwicht en gangfunctie te verbeteren.

Wat hebben we gevonden?

Tien studies onderzochten of VR kan worden gebruikt om de gang- en evenwichtsfunctie te verbeteren. Ze ontdekten dat, in vergelijking met geen behandeling, het gebruik van VR de meeste uitkomsten met betrekking tot functie mogelijk niet verbetert (we zijn erg onzeker over deze resultaten). De voordelen van een behandeling met VR voor de functie van de benen en de gangfunctie waren waarschijnlijk niet groter dan met de gebruikelijke behandeling. Toch is VR waarschijnlijk beter dan de gebruikelijke behandeling om de controle over evenwicht en houding te verbeteren. Twee studies testten of VR, in vergelijking met geen behandeling, zou leiden tot meer verbetering van de functie van de armen. Ze kwamen tot het besluit dat dit mogelijk het geval is. VR is dus mogelijk doeltreffender dan de gebruikelijke behandeling om de functie van de armen te verbeteren. Studies die de deelname aan dagelijks leven en de kwaliteit van leven onderzochten, wijzen mogelijk op positieve effecten van VR, in vergelijking met geen behandeling en de gebruikelijke behandeling (we zijn erg onzeker over deze resultaten). We konden het effect van een behandeling met VR op de globale motoriek en bijwerkingen niet beoordelen.

Wat zijn de beperkingen van het bewijs?

Over het algemeen hebben we een matig tot laag of zeer laag vertrouwen in het bewijs. Dat is vooral te wijten aan het beperkt aantal deelnemers aan de onderzochte studies en de slechte kwaliteit van die studies. Door de aard van de onderzochte studies is het bewijs bovendien vooral beperkt tot mensen met een relatief lichte fysieke beperking en tot VR-technologie met een beperkte mate van onderdompeling. Daarnaast gebruikten de studies verschillende methoden om bijvoorbeeld de soorten uitkomsten te meten en de behandelingen te ontwerpen.

Hoe up-to-date is het bewijs?

Het bewijs is up-to-date tot augustus 2022.