آسم یک بیماری شایع است، که بهطور تخمینی حدود 300 میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. نشانههای آن شامل سرفه، تنگینفس، خسخس سینه و محدودیت در انجام فعالیت است.
افزایش شیوع بیماریهای مزمن مانند آسم، چالشهای قابل توجهی را برای مراکز ارائه خدمات سلامت در سطح بینالمللی ایجاد میکند و مدلهای سنتی مراقبت سلامت در مقابله با آن با مشکل مواجه هستند. فناوریهای نوظهور اطلاعات و ارتباطات (information and communication technologies; ICTs) این پتانسیل را دارند که با تسهیل و پشتیبانی از مراقبت از بیمار از راه دور، برخی از چالشهای موجود را بهبود بخشند. این مداخلات که بهطور جمعی خدمات «مراقبت سلامت از راه دور» (telehealthcare) نامیده میشوند، شامل استفاده از تلفن، ویدئو کنفرانس، ارسال پیام متنی (که همچنین تحت عنوان سرویس پیام کوتاه یا SMS شناخته میشود)، پیامرسانی فوری، ایمیل و اینترنت برای تسهیل پایش از راه دور بیماران و تصمیمگیری در مورد مراقبت توسط متخصصان مراقبت سلامت است.
مزایای بالقوه خدمات مراقبت سلامت از راه دور شامل دسترسی بیشتر برای بیماران، کاهش زمان و هزینههای مربوط به رفتوآمد، تشخیص زودهنگام تشدید حملات بیماری، و کاهش خطر بستری شدن در بیمارستان به دلیل آسم است. بااینحال، این مداخلات بدون خطر نیستند و بنابراین مطالعه دقیق اثربخشی چنین طرحهای مراقبت سلامت از راه دور مهم است.
یک مرور سیستماتیک را از متون علمی انجام داده، و کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را که منتشر شدند یا در حال انجام هستند، و تاثیر ارائه خدمات مراقبت سلامت از راه دور را بر پیامدهای آسم مورد مطالعه قرار دادند، جستوجو کردیم.
این جستوجوها، حجم وسیعی از شواهد کارآزمایی و همچنین حجم قابل توجهی را از کارهای در حال انجام شناسایی کردند. این یافته نشان داد که ابتکارات مراقبت سلامت از راه دور بعید است که مزیتی برای بهبود کیفیت زندگی اکثر افراد مبتلا به آسم نسبتا خفیف داشته باشد، اما ممکن است در پیشگیری از تشدید حملات بیماری و بستری شدن در بیمارستان در افراد مبتلا به آسم شدیدتر مفید واقع شوند. ما معتقدیم که انجام پژوهشهای بیشتر برای تعیین مقرونبهصرفه بودن این مداخلات مهم است.
مطالعه چکیده کامل
سیستمهای مراقبت سلامت در سطح بینالمللی باید مدلهای مراقبتی جدیدی را برای پاسخگویی به شمار بالای افراد مبتلا به آسم در نظر بگیرند. مداخلات مراقبت سلامت از راه دور (telehealthcare) بهطور فزایندهای توسط سیاستگذاران بهعنوان یک وسیله بالقوه برای ارائه مراقبتهای آسم در نظر گرفته میشوند. خدمات مراقبت سلامت از راه دور را بهعنوان نوعی از مراقبت سلامت تعریف کردیم که از راه دور ارائه میشوند، بهصورت الکترونیکی تسهیل شده و شامل تبادل اطلاعات از طریق تعامل (اثر متقابل (interaction)) شخصی میان یک متخصص مراقبت سلامت با استفاده از مهارتها و قضاوت خود و بیمار ارائهدهنده اطلاعات است.
اهداف
ارزیابی اثربخشی ارائه مداخلات مراقبت سلامت از راه دور در افراد مبتلا به آسم.
روشهای جستوجو
بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ AMED، و PsycINFO؛ این جستوجو با جستوجوی دستی مجلات مربوط به بیماریهای تنفسی تکمیل شد. همچنین پایگاههای ثبت کارآزماییهای در حال انجام و منتشرنشده را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده تکمیلشده را از طرحهای ارائه خدمات مراقبت سلامت از راه دور با هدف بهبود مراقبت از آسم انتخاب کردیم.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را برای گنجاندن در این مرور ارزیابی کرده، دادهها را استخراج کردند، و متاآنالیز را انجام دادند. متغیرهای دوحالتی (dichotomous) را برای محاسبه نسبت شانس (OR) و متغیرهای پیوسته (continuous) را برای محاسبه تفاوت میانگین (MD) آنالیز کردیم.
نتایج اصلی
تعداد 21 کارآزمایی را در این مرور وارد کردیم. این 21 مطالعه واردشده، طیف وسیعی از فناوریها را بررسی کردند که هدف آنها حمایت از ارائه مراقبت از راه دور بود. این فناوریها عبارت بودند از: تلفن (n = 9)؛ ویدئو کنفرانس (n = 2)؛ اینترنت (n = 2)؛ دیگر ارتباطات شبکهای (n = 6)؛ سرویس پیام کوتاه متنی (n = 1)؛ یا ترکیبی از متن و اینترنت (n = 1). متاآنالیز نشان داد که این مداخلات منجر به بهبودهای مهم از نظر بالینی در کیفیت زندگی مرتبط با آسم نشدند (حداقل تفاوت مهم از نظر بالینی = 0.5): تفاوت میانگین (MD) در پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با آسم جونیپر (Juniper) (Asthma Quality of Life Questionnaire; AQLQ)(0.08؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.16). ارائه خدمات مراقبت سلامت از راه دور برای مدیریت بالینی آسم منجر به افزایش غیرقابل توجهی در شانس مراجعه به بخش اورژانس طی یک دوره 12 ماه شد: OR: 1.16؛ (95% CI؛ 0.52 تا 2.58). بااینحال، کاهش قابل توجهی در بستری شدن در بیمارستان طی یک دوره 12 ماهه مشاهده شد: OR: 0.21؛ (95% CI؛ 0.07 تا 0.61)، این تاثیر در افراد مبتلا به آسم شدیدتر که عمدتا در مراکز مراقبتهای ثانویه مدیریت میشوند، بارزتر است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
به نظر نمیرسد مداخلات مراقبت سلامت از راه دور منجر به بهبودهای بالینی در پیامدهای سلامت افراد مبتلا به آسم نسبتا خفیف شود، اما ممکن است در افراد مبتلا به بیماری شدیدتر که در معرض خطر بالای بستری شدن در بیمارستان هستند، نقش داشته باشند. برای ارزیابی اثربخشی و مقرونبهصرفه بودن طیف وسیعی از مداخلات مراقبت سلامت از راه دور، انجام کارآزماییهای بیشتری مورد نیاز است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
