شواهدی در دسترس است که نشان میدهد مداخلات اجتماعی چند جزئی در تاثیرگذاری بر رفتار سیگار کشیدن و جلوگیری از جذب سیگار در جوانان موثر است. این مداخلات از برنامههای هماهنگ، گسترده و چند جزئی استفاده میکنند تا بر رفتار جوانان تاثیر بگذارند. اعضای جامعه اغلب در تعیین و/یا اجرای این برنامهها دخیل هستند. آنها شامل آموزش خردهفروشان دخانیات در مورد محدودیتهای سنی، برنامههای پیشگیری از بیماریهای مرتبط با سیگار، رسانههای جمعی، برنامههای مدرسه-محور و خانواده-محور هستند. به نظر نمیرسد که تغییرات در قصد سیگار کشیدن، دانش، نگرشها و ادراکات در مورد سیگار کشیدن، بر موفقیت بلندمدت برنامهها تاثیر بگذارند.
مطالعه چکیده کامل
استعمال سیگار یکی از علل اصلی مرگومیر قابل پیشگیری در سراسر جهان به شمار میآید. تصمیمگیری درباره سیگار اغلب در یک زمینه اجتماعی گسترده گرفته میشود و بنابراین مداخلات اجتماعی با استفاده از برنامههای هماهنگ و چند جزئی ممکن است در تاثیرگذاری بر رفتار سیگار کشیدن جوانان موثر باشند.
اهداف
تعیین اثربخشی مداخلات چند جزئی جامعه-محور در تاثیرگذاری بر رفتار سیگار کشیدن، که شامل پیشگیری از جذب سیگار در جوانان است.
روشهای جستوجو
پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین، Medline و دیگر بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی سلامت، روانشناسی و سیاست عمومی جستوجو شدند، کتابشناختیهای (bibliography) مطالعات شناساییشده بررسی شده و دادههای خام از نویسندگان مطالعه درخواست شد. جستوجوها در آگوست 2010 بهروز شدند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و تصادفیسازی نشده و کنترلشده که اثربخشی مداخلات اجتماعی چند جزئی را در مقایسه با عدم انجام مداخله یا برنامههای تک جزئی یا فقط برنامههای مدرسه-محور ارزیابی کردند. پیامدهای گزارششده میبایست شامل رفتار سیگار کشیدن در جوانان زیر 25 سال بوده باشد.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
اطلاعات مربوط به ویژگیها و محتوای مداخلات اجتماعی، شرکتکنندگان، پیامدها و روشهای مطالعه توسط یک داور استخراج شده و توسط نفر دوم بررسی شدند. مطالعات در صورت امکان در یک متاآنالیز ترکیب شده و در متن و جدول به صورت سنتز نقل قول (narrative) گزارش شدند.
نتایج اصلی
بیست و پنج مطالعه در مرور وارد شدند و شصت و هشت مطالعه همه معیارهای ورود را نداشتند. همه مطالعات از یک طراحی کارآزمایی کنترلشده استفاده کردند، که در پانزده مورد از تخصیص تصادفیسازی شده (random allocation) مدارس یا جوامع استفاده شد. یک مطالعه کاهش شیوع کوتاهمدت سیگار کشیدن (دوازده ماه یا کمتر) را گزارش کرد، در حالی که نه مطالعه تاثیرات طولانیمدت قابل توجهی را نشان دادند. دو مطالعه میزان مصرف سیگار را در جمعیت کنترل بهطور قابل توجهی پائینتر گزارش کردند در حالی که سیزده مطالعه باقیمانده تفاوت معنیداری را میان گروهها نشان ندادند. در پیامدهای ثانویه برای تمایل به سیگار در شش مورد از هشت مطالعه، نگرشها (attitudes) در پنج مورد از نه مطالعه، ادراکات (perceptions) در دو مورد از شش مطالعه و دانش (knowledge) در سه مورد از شش مطالعه، بهبودهایی مشاهده شد، در حالی که تفاوت معنیداری به نفع گروه کنترل در یکی از نه مطالعه ارزیابی نگرشها و یکی از شش مطالعه ارزیابی ادراکات مشاهده شد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهدی برای حمایت از اثربخشی مداخلات اجتماعی در کاهش جذب سیگار در جوانان وجود دارد، اما شواهد قوی نبوده و حاوی مواردی از نواقص روششناسی (methodology) هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
