پیام‌های کلیدی
به دلیل فقدان شواهد قوی، مشخص نیست که داروهای خوراکی (قرص‌ها) مورد استفاده برای درمان بیماری منییر (Ménière's disease)، علیرغم استفاده معمول در عملکرد بالینی، در بهبود نشانه‌های افراد موثر هستند یا خیر. هنگامی که این داروها برای دیگر شرایط استفاده شوند، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. با این حال، اطلاعات بسیار کمی از مطالعات بیماری منییر وجود داشت تا بدانیم این درمان‌ها خطرات جدی دارند یا خیر.
برای تشخیص اینکه برخی داروها ممکن است موثر باشند و ارزیابی اینکه درمان تاثیرات مضری را ایجاد می‌کند یا خیر، انجام مطالعات بزرگ‌تر و با طراحی خوب مورد نیاز است.
هم‌چنین باید کار بیشتری برای یافتن بهترین روش اندازه‌گیری نشانه‌های افراد مبتلا به بیماری منییر انجام شود تا ارزیابی شود که درمان‌ها مفید هستند یا خیر. این باید شامل ایجاد یک «مجموعه پیامد اصلی» باشد - فهرستی از مواردی که باید در همه مطالعات بیماری منییر اندازه‌گیری شوند.
بیماری منییر چیست؟
بیماری منییر وضعیتی است که در آن گوش داخلی تحت تاثیر قرار گرفته، و باعث وقوع حملات مکرر سرگیجه یا vertigo (احساس چرخش)، همراه با مشکلات شنوایی، وزوز گوش (صداهای زنگ، زمزمه یا وزوز در گوش) و احساس پری یا فشار در گوش می‌شود. این وضعیت معمولا بزرگسالان را متاثر می‌سازد و در میانسالی شروع می‌شود.
بیماری منییر چگونه درمان می‌شود؟
داروهای خوراکی (قرص) اغلب به عنوان اولین درمان برای بیماری منییر استفاده می‌شوند. معمولا از داروهایی مانند بتاهیستین (betahistine) و دیورتیک‌ها (diuretics) استفاده می‌شود، اما درمان‌های دیگری نیز در دسترس هستند، از جمله کورتیکواستروئیدها و درمان‌های ضد ویروسی. دیگر گزینه‌های درمانی نیز در دسترس هستند (به عنوان مثال، تزریق در گوش یا جراحی).
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم که:
- شواهدی وجود دارد که نشان دهد چه نوع داروی خوراکی در کاهش نشانه‌های بیماری منییر موثر است یا خیر؛
- این درمان‌ها ممکن است آسیبی به همراه داشته باشند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به جست‌وجوی مطالعاتی پرداختیم که درمان‌های مختلف را با عدم درمان یا درمان ساختگی (دارونما (placebo)) مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 10 مطالعه را یافتیم که در مجموع شامل 848 نفر بودند. مطالعات بین سه ماه تا دو سال به طول انجامیدند. بیشتر مطالعات مربوط به درمان با بتاهیستین بودند، دو مطالعه به دیورتیک‌ها، یک مطالعه به کورتیکواستروئیدها و یک مطالعه به بررسی داروهای ضد ویروسی پرداختند.
بتاهیستین
مشخص نیست که بتاهیستین در برطرف کردن نشانه‌های سرگیجه تاثیری دارد یا خیر. هم‌چنین مشخص نیست که آسیبی ایجاد می‌کند یا خیر. اگرچه چندین مطالعه را پیدا کردیم، بسیاری از موارد مورد نظر را گزارش نکرده، یا آنها را در زمان‌های بسیار متفاوت گزارش کردند، بنابراین نتوانستیم نتایج مطالعات مختلف را برای دریافت پاسخ دقیق‌تر ترکیب کنیم.
دیورتیک‌ها
مشخص نیست که دیورتیک‌ها تاثیری بر نشانه‌های سرگیجه دارند یا خیر. هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که آسیب‌های احتمالی این درمان را گزارش کرده باشد.
ضد ویروس‌ها و کورتیکواستروئیدها
برای هر کدام فقط یک مطالعه کوچک را پیدا کردیم که این درمان‌ها را بررسی کرد، بنابراین در مورد اینکه آنها تاثیری بر سرگیجه دارند یا خیر، بسیار نامطمئن هستیم.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اعتماد بسیار کمی به شواهد داریم زیرا اکثر مطالعات انجام شده بسیار کوچک بودند و در روش انجام مشکلاتی داشتند، به این معنی که نتایج ممکن است غیر قابل اعتماد باشند. این مساله ممکن است تعجب‌آور باشد، زیرا برخی از این درمان‌ها به‌طور گسترده‌ای برای بیماری منییر استفاده می‌شوند. در تلاش برای بررسی میزان موثر بودن درمان‌های مختلف، انجام مطالعات بزرگ‌تر و به خوبی انجام شده مورد نیاز است.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این شواهد تا سپتامبر 2022 به‌روز است.
شواهد مربوط به مداخلات دارویی سیستمیک برای مدیریت بالینی بیماری منییر بسیار نامطمئن است. فقط دو RCT وجود داشت که این مداخله را با دارونما یا عدم درمان مقایسه کردند، شواهدی که در حال حاضر از این مطالعات در دسترس هستند، قطعیت پائین یا بسیار پائینی دارند. این بدان معنی است که اطمینان بسیار کمی داریم که تاثیرات گزارش شده تخمین‌های دقیقی باشند از تاثیر واقعی این مداخلات. اجماع در مورد پیامدهای مناسب برای اندازه‌گیری در مطالعات بیماری منییر (یعنی مجموعه پیامدهای اصلی) به منظور هدایت مطالعات آینده در این زمینه و فراهم کردن امکان متاآنالیز نتایج مورد نیاز است. این امر باید شامل در نظر گرفتن مناسب آسیب‌های بالقوه درمان و هم‌چنین مزایا باشد.
بیماری منییر (Ménière's disease) وضعیتی است که باعث اپیزودهای مکرر سرگیجه شده و با کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه است. تعدادی از مداخلات دارویی در مدیریت این بیماری استفاده شده، از جمله بتاهیستین (betahistine)، دیورتیک‌ها (diuretics)، داروهای ضد ویروسی و کورتیکواستروئیدها. علت زمینه‌ای بیماری منییر، هم‌چنین روشی که این درمان‌ها ممکن است عمل کنند، نامشخص است. اثربخشی این مداخلات مختلف در پیشگیری از بروز حملات سرگیجه، و نشانه‌های مرتبط با آن، در حال حاضر نامشخص است.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مداخلات دارویی سیستمیک در برابر دارونما (placebo) یا عدم درمان در افراد مبتلا به بیماری منییر.
متخصص اطلاعات گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزمایی‌های منتشر شده و منتشر نشده به جست‌وجو در پایگاه ثبت گروه ENT در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع دیگر پرداخت. تاریخ جست‌وجو 14 سپتامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که شامل بزرگسالان مبتلا به بیماری منییر قطعی یا احتمالی بوده و به مقایسه بتاهیستین، دیورتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، ضد ویروس‌ها یا کورتیکواستروئیدهای سیستمیک با دارونما یا عدم درمان پرداختند. مطالعاتی را با دوره پیگیری کمتر از سه ماه، یا با طراحی متقاطع (cross-over) (مگر اینکه داده‌های مرحله اول مطالعه قابل شناسایی بودند)، حذف کردیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: 1) بهبود سرگیجه (ارزیابی شده به صورت یک پیامد دو حالتی (dichotomous) - بهبود یافته یا بهبود نیافته)، 2) تغییر سرگیجه (ارزیابی شده در قالب یک پیامد پیوسته (continuous)، با ارائه نمره در یک مقیاس عددی) و 3) عوارض جانبی جدی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: 4) کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و مرتبط با بیماری خاص، 5) تغییر در شنوایی، 6) تغییر در وزوز گوش و 7) دیگر عوارض جانبی. پیامدهای گزارش شده را در سه مقطع زمانی در نظر گرفتیم: 3 تا < 6 ماه، 6 تا ≤ 12 ماه و > 12 ماه. از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد استفاده کردیم.
تعداد 10 مطالعه را با مجموع 848 شرکت‌کننده وارد کردیم. مطالعات، مداخلات زیر را ارزیابی کردند: بتاهیستین، دیورتیک‌ها، ضد ویروس‌ها و کورتیکواستروئیدها. شواهدی را در مورد آنتی‌هیستامین‌ها به دست نیاوردیم.
بتاهیستین
هفت RCT (با 548 شرکت‌کننده) این مقایسه را ارزیابی کردند. با این حال، قادر به انجام هیچ متاآنالیزی برای پیامدهای اولیه خود نبودیم، زیرا همه پیامدها توسط هر مطالعه در نظر گرفته نشدند و مطالعاتی که پیامد یکسانی را گزارش کردند، از نقاط زمانی متفاوتی برای پیگیری بهره بردند، یا پیامد را با استفاده از روش‌های مختلف ارزیابی کردند. بنابراین، نمی‌توانیم از نتایج عددی موجود به نتیجه‌گیری‌های معناداری دست یابیم. برخی از داده‌ها برای هر یک از پیامدهای اولیه در دسترس بودند، اما در کل شواهد از قطعیت پائین یا بسیار پائین برخوردار بودند. یک مطالعه در مورد پیامد «بهبود سرگیجه» در 6 تا ≤ 12 ماه، و مطالعه دیگری این پیامد را در بیشتر از 12 ماه گزارش کرد. چهار مطالعه تغییر سرگیجه را گزارش کردند، اما باز هم همه از روش‌های مختلف ارزیابی (تکرار سرگیجه، یا نمره کلی شدت سرگیجه) یا نقاط زمانی متفاوت استفاده کردند. در یک مطالعه تکی، بروز عوارض جانبی جدی گزارش شد.
دیورتیک‌ها
دو RCT این مقایسه را مورد توجه قرار دادند. یک مورد استفاده از ایزوسورباید (isosorbide) را در نظر گرفت (220 شرکت‌کننده)، و دیگری از ترکیبی از آمیلوراید هیدروکلراید (amiloride hydrochloride) و هیدروکلروتیازید (hydrochlorothiazide) (80 شرکت‌کننده) استفاده کرد. باز هم، قادر به انجام هیچ متاآنالیزی برای پیامدهای اولیه خود نبودیم، زیرا فقط یک مطالعه پیامد «بهبود سرگیجه» (در 6 تا ≤ 12 ماه)، و یک مطالعه تغییر سرگیجه (از 3 تا < 6 ماه) را گزارش دادند، و هیچ یک از مطالعات عوارض جانبی جدی را ارزیابی نکردند. بنابراین، نمی‌توانیم از نتایج عددی موجود به نتیجه‌گیری‌های معناداری دست یابیم. شواهد از قطعیت بسیار پائینی برخوردار بود.
دیگر مداخلات دارویی
هم‌چنین یک مطالعه را شناسایی کردیم که داروهای ضد ویروسی (24 شرکت‌کننده)، و یک مطالعه که کورتیکواستروئیدها را ارزیابی کرد (16 شرکت‌کننده). قطعیت شواهد برای این مداخلات همگی در سطح بسیار پائین بود. مجددا، عوارض جانبی جدی توسط هیچ یک از این مطالعات در نظر گرفته نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.