پیام‌های کلیدی
1
.
شواهد موجود نشان می‌دهند که مداخلات روان‌شناختی می‌توانند برای کودکان و نوجوانان مبتلا به آسم مفید باشند.
2. به دلیل وجود تفاوت میان مطالعات، مقایسه داده‌ها بسیار سخت بود، بنابراین نتایج این مرور بسیار نامطمئن و تفسیر آن دشوار است.
پیشینه
کودکان و نوجوانان مبتلا به آسم بیشتر از افراد بدون آسم احتمال دارد دچار نشانه‌های دیسترس روان‌شناختی (مانند اضطراب، افسردگی، یا هر دو) شوند. درمان روان‌شناختی ممکن است به کاهش این دیسترس کمک کند و در نتیجه نحوه مدیریت آسم کودکان و نوجوانان را بهبود بخشد.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما خواستیم بدانیم که درمان روان‌شناختی برای بهبود پیامدهای زیر بهتر از مراقبت‌های معمول، درمان بدون مولفه روان‌شناختی یا عدم درمان است یا خیر.
1. نشانه‌های اضطراب
2. نشانه‌های افسردگی
3. تماس‌های پزشکی (مانند پذیرش در بیمارستان یا مراجعه به بخش اورژانس)
4. حملات آسم
5. نشانه‌های آسم
6. مصرف دارو
7. کیفیت زندگی
هم‌چنین خواستیم بدانیم که درمان روان‌شناختی تاثیرات ناخواسته‌ای را در کودکان و نوجوانان مبتلا به آسم ایجاد می‌کند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که درمان روان‌شناختی (مانند درمان‌های رفتاری، درمان‌های شناختی یا مشاوره) را در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد آسم، درمان بدون مولفه روان‌شناختی یا عدم درمان در دختران و پسران پنج تا 18 سال مبتلا به آسم ارزیابی کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 24 مطالعه را وارد کردیم که 1639 کودک و نوجوان را وارد کردند. تقریبا برای همه پیامدهای این مرور نتایج متفاوتی را پیدا کردیم: بسیاری از درمان‌ها مزایایی را نشان دادند، اما برای برخی دیگر شواهدی از تاثیر وجود نداشت. نتایج برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مداخلات روان‌شناختی می‌توانند برای کودکان و نوجوانان مبتلا به آسم مفید باشند، به ویژه برای کاهش نشانه‌های اضطراب یا افسردگی، کاهش حملات آسم، کاهش نشانه‌های آسم و بهبود مصرف دارو. برای اکثر مطالعات، قضاوت در مورد میزان مهم بودن مزایا دشوار بود زیرا مقیاس‌های ارزیابی به خوبی توصیف نشدند.
شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد مداخلات روان‌شناختی می‌توانند نیاز به تماس پزشکی را کاهش دهند یا کیفیت زندگی را بهبود بخشند. هیچ مطالعه‌ای تاثیرات ناخواسته درمان را گزارش نکرد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
نتایج به دست آمده بسیار نامطمئن بوده و تفسیر آنها دشوار است زیرا مطالعات از نظریه‌های مختلف برای توسعه درمان‌های خود، ابزارهای مختلف برای اندازه‌گیری نتایج، دوره‌های مختلف پیگیری، و تعاریف متفاوت برای پیامدها استفاده کردند (برای مثال یک مطالعه نشانه‌های روزانه را اندازه‌گیری کرد در حالی که دیگری نشانه‌های کلی آسم را بررسی کرد). به دلیل این تفاوت‌های مهم، مقایسه میان مطالعات دشوار بود. تعداد کودکان و نوجوانان در اکثر مطالعات اندک بوده و برخی مطالعات فقط بخشی از نتایج خود را گزارش کردند. برای تقویت پایه شواهد به منظور استفاده از درمان روان‌شناختی در کودکان و نوجوانان مبتلا به آسم، و تعیین اینکه کدام نوع درمان روان‌شناختی ممکن است مفیدتر باشد، انجام پژوهش‌های بیشتر و با کیفیت بالا مورد نیاز است.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا فوریه 2023 به‌روز است.
اکثر مطالعاتی که نشانه‌های اضطراب، افسردگی، حملات آسم، نشانه‌های آسم و مصرف دارو را گزارش کردند، تاثیر مثبت مداخلات روان‌شناختی را در برابر عوامل کنترل در حداقل یک معیار نشان دادند. با این حال، برخی یافته‌ها مختلط بودند، قضاوت در مورد اهمیت بالینی دشوار بود، و شواهد برای همه پیامدها به دلیل ناهمگونی بالینی، حجم نمونه کوچک، گزارش‌دهی ناقص و خطر سوگیری (bias) بسیار نامطمئن است. شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد مداخلات روان‌شناختی می‌توانند نیاز به تماس پزشکی را کاهش دهند یا کیفیت زندگی را بهبود بخشند، و هیچ مطالعه‌ای عوارض جانبی را گزارش نکرد.
شناسایی مولفه‌های مداخلات موثر و تمایز آنها از مداخلاتی که هیچ شواهدی را از تاثیر، به دلیل وجود ناهمگونی قابل ملاحظه، نشان نمی‌دهند، امکان‌پذیر نبود. تحقیقات آتی در مورد تکنیک‌های روان‌شناختی مبتنی بر شواهد باید استانداردسازی پیامدها را برای حمایت از مقایسه متقابل و اطلاع‌رسانی بهتر به بیمار و تصمیم‌گیری سیاست‌گذار در نظر بگیرند.
نرخ ابتلا به آسم در کودکان و نوجوانان بالا است، و افراد جوان مبتلا به آسم عموما پیامدهای سلامت ضعیف‌تری را نسبت به افراد بدون آسم گزارش می‌کنند. افراد جوان مبتلا به آسم با طیف وسیعی از چالش‌ها روبرو هستند که ممکن است به ایجاد دیسترس روان‌شناختی در آنها منجر شوند. این موارد با چالش‌های اجتماعی، روان‌شناختی و رشدی که همه افراد در این مرحله از زندگی با آن مواجه هستند، تشدید می‌شوند. مداخلات روان‌شناختی (مانند درمان‌های رفتاری یا شناختی) پتانسیل لازم را برای کاهش دیسترس روان‌شناختی و در نتیجه بهبود پیامدهای رفتاری مانند خود کارآمدی (self-efficacy) و پایبندی به مصرف دارو دارند. به نوبه خود، این ممکن است تماس‌های پزشکی و حملات آسم را کاهش دهد.
تعیین کارآمدی مداخلات روان‌شناختی برای اصلاح پیامدهای سلامت و رفتاری در کودکان مبتلا به آسم، در مقایسه با درمان معمول، درمان بدون مولفه روان‌شناختی، یا عدم درمان.
پایگاه ثبت تخصصی گروه راه‌های هوایی در کاکرین (شامل CENTRAL؛ CRS؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL EBSCO؛ AMED EBSCO)، مجموعه مقالات کنفرانس‌های اصلی بیماری‌های تنفسی، فهرست منابع مطالعات واردشده، و بانک‌های اطلاعاتی بالینی آنلاین را جست‌وجو کردیم. آخرین جست‌وجو در 22 آگوست 2022 انجام شد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که مداخلات روان‌شناختی را با هر مدت زمان با مراقبت‌های معمول، کنترل‌های فعال، یا کنترل فهرست انتظار در کودکان و نوجوانان دختر و پسر (پنج تا 18 سال) مبتلا به آسم مقایسه کردند.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از 1. نشانه‌های اضطراب و افسردگی، 2. تماس‌های پزشکی و 3. حملات آسم. پیامدهای ثانویه نیز عبارت بودند از 1. نشانه‌های خود-گزارشی آسم، 2. مصرف دارو، 3. کیفیت زندگی، و 4. عوارض جانبی/تاثیرات جانبی.
تعداد 24 مطالعه (1639 شرکت‌کننده) منتشرشده را میان سال‌های 1978 و 2021 وارد این مرور کردیم. یازده مطالعه در ایالات متحده آمریکا، پنج مطالعه در چین، دو مطالعه در سوئد، سه مطالعه در ایران، و یک مطالعه در هر کدام از کشورهای هلند، بریتانیا و آلمان انجام شدند. شدت آسم شرکت‌کنندگان از خفیف تا شدید متغیر بود. سه مطالعه شامل شرکت‌کنندگان در سنین دبستان (پنج تا 12 سال)، دو مطالعه شامل شرکت‌کنندگان در سنین دبیرستان (13 تا 18 سال)، و 18 مطالعه شامل هر دو گروه سنی بودند، در حالی که در یک مطالعه محدوده سنی نامشخص بود. طول دوره مداخلات از سه روز تا هشت ماه متغیر بود. یک مداخله به صورت آنلاین و بقیه مداخلات به صورت حضوری انجام شدند.
به دلیل ناهمگونی (heterogeneity) بالینی (مداخلات، جمعیت، ابزارها و تعاریف پیامد، و طول مدت پیگیری)، انجام متاآنالیز امکان‌پذیر نبود. نتایج را در قالب نقل قول (narrative) و با اشاره به جهت، بزرگی، و قطعیت تاثیرات جدول‌بندی و خلاصه کردیم. سطح قطعیت شواهد برای همه پیامدها بسیار پائین بود. فقدان اطلاعات در مورد معیارهای مقیاس و حداقل تفاوت‌های مهم از نظر بالینی (MCIDs) برای مقیاس‌های مورد استفاده به منظور اندازه‌گیری اضطراب، افسردگی، نشانه‌های آسم، مصرف دارو و کیفیت زندگی، قضاوت را در مورد اهمیت بالینی دشوار ساخت.
پیامدهای اولیه
چهار مطالعه (327 شرکت‌کننده) تاثیرات مفید یا مختلط مداخلات روان‌شناختی را در برابر کنترل‌ها در درمان نشانه‌های اضطراب گزارش کردند و یک مطالعه تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را میان گروه‌ها نشان داد (104 شرکت‌کننده). دو مطالعه (166 شرکت‌کننده) که نشانه‌های افسردگی را ارزیابی کردند، هر دو مزایای مداخلات روان‌شناختی را در مقایسه با عوامل کنترل گزارش کردند. سه مطالعه کوچک (92 شرکت‌کننده) کاهش تماس‌های پزشکی را گزارش کردند، اما دو مطالعه بزرگ‌تر (544 شرکت‌کننده) تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را میان گروه‌ها در این پیامد پیدا کردند. دو مطالعه (107 شرکت‌کننده) دریافتند که مداخله، تاثیر مفید و مهمی بر تعداد حملات آسم داشت و یک مطالعه کوچک (22 شرکت‌کننده) تاثیری اندک یا عدم تاثیر مداخله را برای این پیامد نشان داد.
پیامدهای ثانویه
یازده مطالعه (720 شرکت‌کننده) نشانه‌های آسم را ارزیابی کردند؛ چهار مطالعه (322 شرکت‌کننده) تاثیرات مفید مداخله را در مقایسه با عوامل کنترل گزارش کردند، پنج مطالعه (257 شرکت‌کننده) یافته‌های مختلط یا نامشخصی را گزارش کرده، و دو مطالعه (131 شرکت‌کننده) تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را میان گروه‌ها مشاهده کردند. هشت مطالعه (822 شرکت‌کننده) انواع معیارهای مصرف دارو را گزارش کردند؛ شش مورد از این مطالعات (670 شرکت‌کننده) تاثیر مثبت مداخله را در برابر عوامل کنترل نشان دادند، و دو مورد دیگر (152 شرکت‌کننده) به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت میان گروه‌ها اشاره کردند. در شش مطالعه (653 شرکت‌کننده) که معیارهای کیفیت زندگی را گزارش کردند، سه مطالعه بزرگ (522 شرکت‌کننده) تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را میان گروه‌ها پیدا کردند. در مواردی که یافته‌ها مثبت یا مختلط بودند، شواهدی مبنی بر گزارش‌دهی انتخابی (selective reporting) وجود داشت (2 مطالعه، 131 شرکت‌کننده). هیچ مطالعه‌ای داده‌های مربوط به عوارض جانبی را ارائه نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.