سوال مطالعه مروری
ارزیابی ایمنی و سودمندی تجویز فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت (granulocyte-colony stimulating factor; G-CSF) در زنانی که تحت لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار می‌گیرند.
پیشینه
پیشنهاد شده در زنانی که آندومتر (پوشش داخلی رحم) نازک پایدار و مداوم دارند یا کسانی که چندین بار شکست IVF داشته‌اند، تجویز G-CSF در طول درمان ممکن است پیامدهای IVF را بهبود بخشد. G-CSF نوعی فاکتور رشد است که مغز استخوان را برای تولید انواع خاصی از سلول‌های سفید خون تحریک می‌کند. G-CSF در آندومتر فعالیت احیاء‌کنندگی سلول‌ها را بیشتر کرده و به افزایش جریان خون کمک می‌کند. پیشنهاد می‌شود که G-CSF ممکن است موفقیت IVF را با کمک به بهبود لانه‌گزینی جنین (چسبندگی به پوشش رحم) و تسهیل ادامه بارداری، افزایش دهد. این عامل درمانی می‌تواند با تزریق به داخل رحم به کمک یک سرنگ در حول‌وحوش زمان انتقال جنین یا به صورت زیر جلدی (زیر پوستی) پس از انتقال جنین تجویز شود.
ویژگی‌های مطالعه
ما 15 کارآزمایی (1253 زن) را یافتیم که به مقایسه G-CSF با دارونما (placebo) یا عدم درمان پرداختند. یازده کارآزمایی نقش G-CSF را در زنان تحت IVF ارزیابی کردند، اکثریت کارآزمایی‌ها زنانی را با دو یا چند تلاش شکست خورده IVF وارد کردند. چهار کارآزمایی باقی‌مانده نقش G-CSF را در زنان مبتلا به آندومتر نازک که تحت IVF قرار گرفتند، بررسی کردند. شواهد تا فوریه 2019 به‌روز هستند.
نتایج کلیدی
ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با دارونما یا عدم درمان در زنان تحت IVF، شانس بارداری در حال انجام یا نرخ کلی بارداری بالینی را بهبود می‌بخشد یا باعث کاهش نرخ سقط جنین می‌شود. برای یک کلینیک معمولی با 14% میزان بارداری در حال انجام، انتظار می‌رود تجویز G-CSF منجر به نرخ بارداری در حال انجام بین 12% و 35% شود. هیچ مطالعه‌ای نرخ بارداری چندقلویی را گزارش نکرد. فقط چهار کارآزمایی عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد گزارش کردند، و هیچ یک از آنها هیچ گزارشی را از عوارض جانبی ماژور پس از تجویز G-CSF یا دارونما/عدم درمان ارائه ندادند.
کیفیت شواهد
بر اساس شواهدی با کیفیت بسیار پائین، ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در زنان تحت IVF، بارداری در حال انجام را بهبود می‌بخشد یا میزان سقط جنین را کاهش می‌دهد. کیفیت شواهد به دلیل خطر سوگیری (bias) کاهش یافت.
بر اساس شواهدی با کیفیت بسیار پائین، ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با عدم درمان یا دارونما، باعث بهبود بارداری در حال انجام یا نرخ کلی بارداری بالینی یا کاهش میزان سقط جنین در زنان نابارور تحت ART، چه در تمام زنان یا در کسانی که آندومتر نازک دارند، شود. شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهند که تجویز G-CSF ممکن است نرخ بارداری بالینی را در زنان با دو یا چند شکست قبلی در IVF بهبود بخشد، اما مطالعات وارد شده پنهانسازی تخصیص نامشخص داشته یا در معرض خطر بالای سوگیری عملکرد قرار داشتند.
به نظر می‌رسد فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت (G-CSF) نقش مهمی در روند لانه‌گزینی جنین و تداوم بارداری ایفا می‌کند. این عامل در طول درمان لقاح آزمایشگاهی (IVF) برای زنان نابارور با آندومتر نازک به‌طور مزمن و کسانی که شکست‌های متعدد IVF داشته‌اند، استفاده می‌شود. در حال حاضر مشخص نیست که G-CSF در بهبود نتایج پس از فن‌آوری کمک‌باروری (ART) موثر است یا خیر.
بررسی اثربخشی و ایمنی G-CSF در زنانی که تحت ART قرار دارند.
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت را در فوریه 2019 جست‌وجو کردیم. ما فهرست منابع مقالات مرتبط را جست‌وجو کردیم و مجموعه مقالات کنفرانس‌های مرتبط را به صورت دستی جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که به مقایسه تجویز G-CSF در مقابل عدم درمان یا دارونما (placebo) در زنان نابارور تحت درمان IVF پرداختند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را غربال کرده، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از نرخ تولد زنده و میزان سقط جنین به دنبال تجویز G-CSF. ما نرخ بارداری در حال انجام را در مواردی گزارش کرده‌ایم که مطالعات تولد زنده را گزارش نکردند، در عوض به گزارش بارداری در حال انجام پرداخته بودند. پیامدهای ثانویه شامل نرخ بارداری بالینی، نرخ بارداری چندقلویی، عوارض جانبی، نرخ بارداری اکتوپیک، کوچک بودن برای سن بارداری در بدو تولد، جفت چسبنده غیرطبیعی و نرخ ناهنجاری مادرزادی بودند. ما داده‌ها را با استفاده از خطر نسبی (RR)، نسبت شانس Peto و مدل اثر ثابت آنالیز کردیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از معیار GRADE ارزیابی کردیم.
ما 15 کارآزمایی را شامل 622 زن که G-CSF دریافت کردند و 631 زن که دارونما یا هیچ درمان اضافی را در طول IVF دریافت کردند، وارد کردیم. محدودیت‌های اصلی در کیفیت شواهد، گزارش‌دهی ناکافی از روش‌های مطالعه و خطر بالای سوگیری عملکرد به دلیل عدم کورسازی بود. ما فقط دو مورد از 15 کارآزمایی وارد شده را در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی کردیم. هیچ یک از کارآزمایی‌ها، پیامد اولیه اثربخشی را در مورد نرخ تولد زنده گزارش نکردند.
ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF باعث بهبود میزان بارداری در حال انجام در مقایسه با کنترل در زنان ناباروری می‌شود که تحت ART قرار می‌گیرند (RR: 1.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.83 تا 2.42؛ 2 RCT؛ شرکتکنندگان = 263؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). برای یک کلینیک معمولی با 14% میزان بارداری در حال انجام، انتظار می‌رود تجویز G-CSF منجر به نرخ بارداری در حال انجام بین 12% و 35% شود. ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با کنترل، در زنان ناباروری که تحت ART قرار می‌گیرند، میزان سقط جنین را کاهش می‌دهد (نسبت شانس Peto 0.55؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.83؛ 3 RCT؛ شرکتکنندگان = 391؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین).
ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با کنترل باعث بهبود میزان بارداری بالینی کلی در زنان ناباروری می‌شود که تحت ART قرار می‌گیرند (RR: 1.63؛ 95% CI؛ 1.32 تا 2.01؛ 14 RCT؛ شرکتکنندگان = 1253؛ I² = 13%؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). برای یک کلینیک معمولی با 17% میزان بارداری بالینی، انتظار می‌رود تجویز G-CSF منجر به نرخ بارداری بالینی بین 23% و 35% شود. ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با کنترل باعث بهبود میزان بارداری بالینی در جمعیت انتخاب نشده IVF شود (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.60؛ 3 RCT؛ شرکتکنندگان = 404؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت پایین). تجویز G-CSF در مقایسه با گروه کنترل ممکن است باعث بهبود در میزان بارداری بالینی کلی در زنانی شود که دو یا چند شکست قبلی در IVF داشته‌اند (RR: 2.11؛ 95% CI؛ 1.56 تا 2.85؛ 7 RCT؛ شرکتکنندگان = 643؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت پایین). در زنان ناباروری که آندومتر نازک داشته و تحت ART قرار می‌گیرند، ما مطمئن نیستیم که تجویز G-CSF در مقایسه با کنترل باعث بهبود میزان بارداری بالینی شود (RR: 1.58؛ 95% CI؛ 0.95 تا 2.63؛ 4 RCT؛ شرکتکنندگان = 206؛ I² = 30%؛ شواهد با کیفیت پایین).
هیچ مطالعه‌ای نرخ بارداری چندقلویی را گزارش نکرد. فقط چهار کارآزمایی عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد گزارش کردند، و هیچ یک از آنها هیچ گزارشی را از عوارض جانبی ماژور پس از تجویز G-CSF یا دارونما/عدم درمان ارائه ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
