سوال مطالعه مروری
آیا شواهدی مبتنی بر کارآزمایی وجود دارد که نشان دهد عصاره وندان (Wendan decoction; WDD)، به عنوان یک داروی مرسوم گیاهی چینی، برای درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی (schizophrenia) موثر است؟
پیشینه
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی شدید است و با اختلالات عمیق در تفکر مشخص می‌شود که بر زبان، ادراک و احساس از خود تاثیر می‌گذارد. افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند اغلب صداهایی را می‌شنوند یا چیزهایی را می‌بینند که وجود ندارند (توهم (hallucinations)) و اعتقادات عجیب و غریب دارند (هذیان (delusions)). درمان اصلی اسکیزوفرنی داروهای آنتی‌سایکوتیک است، با این حال، داروهای آنتی‌سایکوتیک می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایند، به خصوص اختلالات حرکتی را ایجاد کنند که می‌تواند آنقدر شدید باشد که سبب توقف درمان در افراد شود. تجربیاتی از چین نشان می‌دهد برخی از رویکردهای طب مرسوم چینی ((Traditional Chinese medicine; TCM)، یک سیستم پزشکی که در چین آغاز شده و فلسفه و فرهنگ مرسوم چینی را در بر دارد) می‌تواند تاثیرات آنتی‌سایکوتیک داشته و همزمان عوارض جانبی کمتری داشته باشد. عصاره وندان یکی از نسخه‌های TCM کلاسیک برای بیماری‌های شدید روانی مانند اسکیزوفرنی است.
جست‌وجو برای شواهد
در ماه فوریه سال 2016، متخصص اطلاعات گروه اسکیزوفرنی در کاکرین، جست‌وجوی الکترونیکی را برای کارآزمایی‌هایی انجام داد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را برای دریافت WDD، دارونما (placebo)/عدم درمان یا داروهای آنتی‌سایکوتیک تصادفی‌سازی کردند. ما تمام رکوردهای موجود را در این جست‌وجو مرور کردیم و آنهایی را وارد کردیم که معیارهای ورود را داشتند و داده‌های مفیدی را گزارش کردند.
شواهد موجود
پانزده کارآزمایی (با مجموع 1437 شرکت‌کننده) داده‌های قابل استفاده، اما محدودی را ارائه کردند. نتایج نشان داد که WDD ممکن است تاثیرات مثبتی بر پیامدهای کلی و وضعیت روانی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در کوتاه-مدت نسبت به دارونما یا عدم درمان داشته باشد، اما در مقایسه با داروهای آنتی‌سایکوتیک، مزیتی را نشان نداد، اگر چه WDD عوارض جانبی کمتری داشت. هنگامی که WDD با آنتی‌سایکوتیک ترکیب شد، مزایای WDD در بهبود وضعیت کلی و کاهش عوارض جانبی ناشی از داروهای آنتی‌سایکوتیک مشاهده شد.
نتیجه‌گیری‌ها
نتایج این مرور نشان می‌دهد که WDD ممکن است برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مفید باشد، اما این نتایج بر اساس شواهد با کیفیت پائین تا متوسط است و شواهد با کیفیت بالای کافی برای نتیجه‌گیری قطعی وجود ندارد. مطالعات بزرگ با طراحی بهتر برای تست کامل و مناسب تاثیرات WDD برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مورد نیاز است.
شواهد محدود نشان می‌دهد که WDD ممکن است تاثیرات مثبت کلی کوتاه-مدت آنتی‌سایکوتیکی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان داشته باشد. با این حال زمانی که WDD با سایر آنتی‌سایکوتیک‌ها مقایسه شد، هیچ تاثیری روی وضعیت کلی یا روانی نداشت، اما WDD با عوارض جانبی کمتری همراه بود. هنگامی که WDD با یک آنتی‌سایکوتیک ترکیب شد، تاثیرات مثبتی برای حالت کلی و روانی داشت و این ترکیب باعث کاهش عوارض جانبی شد. شواهد موجود کیفیت بالایی ندارند. مطالعات بزرگ با طراحی بهتر برای تست کامل و مناسب تاثیرات WDD برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مورد نیاز است.
عصاره وندان (Wendan decoction; WDD) یکی از ترکیبات گیاهی کلاسیک چینی است که برای بهبود نشانه‌های سایکوتیک یا روان‌پریشی استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که این عصاره ایمن، در دسترس و ارزان‌قیمت باشد.
بررسی تاثیرات WDD برای درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی (schizophrenia) یا بیماری شبیه اسکیزوفرنی در مقایسه با دارونما (placebo)، داروهای آنتی‌سایکوتیک و سایر مداخلات برای پیامدهای بالینی مهم.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (فوریه 2016) را جست‌وجو کردیم که بر اساس جست‌وجوهای منظم در CINAHL؛ BIOSIS؛ AMED؛ Embase؛ PubMed؛ MEDLINE؛ PsycINFO؛ گروه بانک اطلاعاتی منابع زیست-پزشکی چین (SinoMed؛ CNKI؛ VIP؛ Wanfang) و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی بنا شده است. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ، نوع مقاله، یا وضعیت انتشار برای گنجاندن در ثبت رکوردها وجود ندارد. منابع مطالعات شناسایی شده را نیز بررسی کردیم و برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان مرتبط تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده با داده‌های قابل استفاده که به مقایسه WDD با آنتی‌سایکوتیک‌ها، دارونما یا سایر مداخلات برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پرداختند.
داده‌ها را به‌طور مستقل از هم استخراج کردیم. برای پیامدهای باینری، خطرات نسبی (RR) و 95% فواصل اطمینان (CI)، را بر مبنای قصد درمان (intention-to-treat) محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته، تفاوت‌های میانگین (MD) بین گروه‌ها و 95% CI آنها را تخمین زدیم. از مدل اثرات-تصادفی برای تجزیه‌و‌تحلیل‌ها استفاده کردیم. خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات وارد شده ارزیابی کردیم و جداول «خلاصه یافته‌ها» را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ایجاد کردیم.
ما 15 کارآزمایی تصادفی‌سازی شده (1437 شرکت‌کننده) را درباره تاثیر WDD در درمان اسکیزوفرنی وارد کردیم. خطر بالای سوگیری عملکرد درون کارآزمایی‌ها وجود داشت اما در کل، خطر سوگیری انتخاب، سوگیری ریزش نمونه (attrition) و سوگیری گزارش‌دهی پائین یا نامشخص بود.
داده‌ها نشان داد که WDD موجب بهبود وضعیت کلی شرکت‌کنندگان در کوتاه-مدت در مقایسه با دارونما یا عدم درمان شد (1 RCT؛ n = 72؛ RR: 0.53؛ 95% CI؛ 0.39 تا 0.73؛ شواهد با کیفیت پائین).
هنگامی که WDD با داروهای آنتی‌سایکوتیک (antipsychotic) مانند کلرپرومازین chlorpromazine) یا ریسپریدون (risperidone) مقایسه شد، تفاوتی بین وضعیت کلی کوتاه-مدت شرکت‌کنندگان (2 RCT؛ n = 140؛ RR: 1.18؛؛ 95% CI؛ 0.98 تا 1.43؛ شواهد با کیفیت متوسط) و وضعیت روانی (نقطه پایانی کلی در مقیاس سندرم مثبت و منفی (Positive and Negative Syndrome Scale; PANSS): 2 RCT؛ n = 140؛ MD: 0.84؛ 95% CI؛ 4.17- تا 5.84؛ شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. با این حال، WDD در مقایسه با سایر روش‌های درمان با تعداد کمتری از افرادی که دچار تاثیرات اکستراپیرامیدال (extrapyramidal؛ EPS) شدند، همراه بود (2 RCT؛ 0/70 در برابر 47/70؛ n = 140؛ RR: 0.02؛ 95% CI؛ 0.00 تا 0.15؛ شواهد با کیفیت متوسط).
WDD اغلب به عنوان یک مداخله افزودنی (add-on) در کنار داروهای آنتی‌سایکوتیک استفاده می‌شود. هنگامی که WDD به علاوه داروی آنتی‌سایکوتیک با آنتی‌سایکوتیک به تنهایی مقایسه شد، گروه ترکیبی وضعیت کلی بهتر (نتایج کوتاه-مدت، 6 RCT؛ n = 684؛ RR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.50 تا 0.72؛ شواهد با کیفیت متوسط) و وضعیت روانی بهتر (نقطه پایانی کلی کوتاه-مدت PANSS: 5 RCT؛ n = 580؛ MD: -11.64؛ 95% CI؛ 13.33- تا 9.94-؛ شواهد با کیفیت پائین)، تعداد کمتر افراد مبتلا به EPS؛ (RCT 2؛ n = 308؛ RR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.30 تا 0.70؛ شواهد با کیفیت متوسط) و کاهش میانگین استفاده از ریسپریدون (1 RCT؛ n = 107؛ MD: -0.70؛ 95% CI؛ 0.87- تا 0.53-؛ شواهد با کیفیت پائین) داشت. اما بر وزن‌گیری افراد تاثیری نداشت (1 RCT؛ n = 108؛ RR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.20 تا 1.24؛ شواهد با کیفیت پائین).
هنگامی که WDD به علاوه داروی آنتی‌سایکوتیک با دوز پائین با آنتی‌سایکوتیک به تنهایی با دوز نرمال مقایسه شد، این ترکیب دوباره مزایایی را برای وضعیت کوتاه-مدت (7 RCT؛ n = 522؛ RR: 0.69؛ 95% CI؛ 0.51 تا 0.93؛ شواهد با کیفیت متوسط) وضعیت روانی (نقطه پایانی کلی PANSS: 4 RCT؛ n = 250؛ MD: -9.53؛ 95% CI؛ 17.82- تا 1.24-؛شواهد با کیفیت پائین) و تعداد شرکت‌کنندگان کمتری با EPS؛ (3 RCT؛ n = 280؛ RR: 0.29؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.51؛ شواهد با کیفیت متوسط) نشان داد.
در تمام مقایسه‌ها، ما هیچ داده‌ای در مورد پیامدهایی که به طور مستقیم کیفیت زندگی، استفاده از خدمات بیمارستان و اقتصاد را گزارش داده باشند، نیافتیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.