پیشینه
زخم‌های فشاری، که به نام زخم بستر نیز شناخته می‌شوند، اغلب کسانی را دچار می‌کند که به سختی راه می‌روند یا دوره‌های طولانی را در حالت نشسته یا درازکش می‌گذرانند. زخم‌های فشاری می‌تواند شامل بخش‌هایی از پوست بی‌رنگ شده، پوست دردناک، و زخم‌های باز باشد که ممکن است التیام آنها مدت زیادی طول بکشد. زخم‌های فشاری مستعد ابتلا به عفونت هستند و تاثیر زیادی بر سلامت و بهزیستی (well being) افراد دارند. برای پیشگیری از توسعه این زخم‌ها در افرادی که در معرض خطر هستند، کارکنان مراقبت سلامت باید اطلاعات خوبی در مورد چگونگی پیشگیری از آنها داشته باشند. این مهم است که بدانیم کارکنان مراقبت سلامت به چه نوع اطلاعاتی نیاز دارند، چگونه می‌توان این اطلاعات را بهتر ارائه کرد و این‌که آموزش می‌تواند از پیشرفت زخم‌های فشاری پیشگیری کند یا خیر.
سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تاثیر آموزش متخصصان مراقبت سلامت را در پیشگیری از زخم‌های فشاری مرور کردیم. تمام انواع آموزش را بدون توجه به نحوه ارائه آنها، تا زمانی که بر پیشگیری از زخم‌های فشاری متمرکز بودند، مورد بررسی قرار دادیم. کارکنان مراقبت سلامت شامل تمامی کارکنان با هر پیشینه شغلی بودند که در زمینه پیشگیری از زخم فشاری کار می‌کردند. مراکزی که در آن مراقبت ارائه شد عبارت بودند از بخش‌های بستری و سرپایی بیمارستان، کلینیک‌های عمومی، منزل خود بیماران، و خانه‌های رزیدنتال یا خانه‌های سالمندان.
آنچه ما یافتیم
در ماه جون 2017، مطالعاتی را که به بررسی تاثیر آموزش متخصصان مراقبت سلامت بر پیشگیری از زخم فشاری پرداختند، جست‌وجو کردیم و پنج مطالعه مرتبط را یافتیم. دو مطالعه به بررسی تاثیر آموزش در پیشگیری از زخم‌های فشاری پرداختند. ما مطمئن نیستیم که آموزش متخصصان مراقبت سلامت در تعداد زخم‌های فشاری جدید که در حال پیشرفت هستند، تفاوتی ایجاد می‌کند. این موضوع به این دلیل است که قطعیت شواهد درون مطالعات بسیار پائین بود.
سه مطالعه به بررسی تاثیر آموزش بر دانش کارکنان در مورد پیشگیری از زخم فشاری پرداختند. این مطالعات موارد زیر را مقایسه کردند: آموزش در برابر عدم آموزش؛ اجزای مداخله آموزشی در تعدادی از ترکیب‌ها؛ و آموزش ارائه شده در قالب‌های مختلف. ما مطمئن نیستیم که آموزش منجر به تفاوت بر دانش کارکنان درباره پیشگیری از زخم فشاری یا تعداد زخم‌های فشاری جدید که در حال پیشرفت هستند، می‌شود یا خیر. این موضوع به این دلیل است که قطعیت شواهد درون مطالعات بسیار پائین بود. هیچ مطالعه‌ای در مورد تاثیر آموزش بر درمان ارائه شده توسط متخصصان مراقبت سلامت انجام نشد. فقط یک مطالعه، پیامدهای ثانویه مطلوب را مورد بررسی قرار داد: شدت زخم فشاری، دیدگاه بیماران در مورد کیفیت زندگی آنها و دیدگاه مراقبین بر توانایی بیماران برای انجام وظایف روزانه به‌طور مستقل. با این وجود، اطلاعات کافی در این مطالعه ارائه نشد تا بتوانیم به‌طور مستقل این پیامدها را ارزیابی کنیم.
قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) مورد بررسی قرار دادیم و نتیجه گرفتیم که قطعیت تمام شواهد بسیار پائین است. بنابراین ما قادر به تعیین این موضوع نبودیم که آموزش می‌تواند از زخم‌های فشاری پیشگیری نماید یا خیر. هم‌چنین قادر نبودیم تعیین کنیم که آموزش بر دانشی که کارمندان مراقبت سلامت در مورد پیشگیری از زخم‌های فشاری دارند، تاثیر می‌گذارد یا خیر.
شواهد در این مرور تا 12 جون 2017 به‌روز است.
ما مطمئن نیستیم که آموزش متخصصان مراقبت سلامت در مورد پیشگیری از زخم فشاری در بروز زخم فشاری، یا در دانش پرستاران درباره پیشگیری از زخم فشاری تفاوتی ایجاد می‌کند. این موضوع به این دلیل است که مطالعات وارد شده شواهدی با قطعیت بسیار پائین ارائه کردند. بنابراین، برای بررسی تاثیر آموزش متخصصان مراقبت سلامت در پیشگیری از زخم‌های فشاری اطلاعات بیشتری مورد نیاز است.
زخم‌های فشاری، که به نام زخم بستر یا صدمات فشاری شناخته می‌شوند، مناطق اطراف بافت آسیب دیده ناشی از فشار بیش از حد و نیروهای پاره کننده هستند. آموزش کارکنان مراقبت سلامت به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر پیشگیری از زخم فشاری شناخته شده است. این برنامه‌های آموزشی در راستای تشویق برای تغییر رفتار در بخش مراقبت سلامت حرفه‌ای، تشویق رفتارهای پیشگیرانه با هدف کاهش بروز زخم فشاری اجرا می‌شوند.
ارزیابی تاثیرات مداخلات آموزشی برای متخصصان مراقبت سلامت بر پیشگیری از زخم فشاری.
در ماه جون 2017، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE (شامل استنادات در حال انجام و سایر استنادات نمایه نشده)؛ Ovid Embase و EBSCO CINAHL Plus را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی را برای مطالعات در حال انجام و منتشر نشده جست‌وجو کردیم، و فهرست منابع مطالعات وارد شده مرتبط و هم‌چنین مرورها، متاآنالیزها (meta-analysis) و گزارش‌های تکنولوژی سلامت را برای شناسایی مطالعات بیشتر غربالگری کردیم. هیچ محدودیتی در رابطه با زبان، تاریخ انتشار یا شرایط مطالعه وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای را وارد کردیم که به بررسی تاثیر هر نوع مداخله آموزشی ارائه شده در هر محیطی به کارکنان مراقبت سلامت برای پیشگیری از وقوع زخم‌های فشاری پرداختند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین و خلاصه مقالات مربوط به مطالعات شناسایی شده توسط استراتژی جست‌وجو را از نظر واجد شرایط بودن ارزیابی کردند. نسخه کامل مطالعات بالقوه مرتبط را به دست آوردیم و دو نویسنده به‌طور مستقل از هم این مطالعات را از نظر معیارهای ورود غربالگری کردند.
پنج مطالعه را شناسایی کردیم که معیارهای ورود به این مرور را داشتند: چهار RCT و یک RCT خوشه‌ای. ویژگی‌های مطالعه از لحاظ شرایط مراقبت سلامت، ماهیت مداخلات مورد مطالعه و معیارهای پیامد گزارش شده متفاوت بود. یک RCT خوشه‌ای و دو RCT، اثربخشی آموزش ارائه شده به کارکنان مراقبت سلامت را در محیط خانه‌های پرستاری یا سالمندان، یا خانه سالمندان و مراکز بیمارستانی، را در مقایسه با عدم مداخله، یا شیوه‌های معمول مورد بررسی قرار دادند. مداخله آموزشی در یکی از این مطالعات در یک پکیج پیشرفته، با کیفیت بهبود یافته گنجانده شد. دو کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده مجزای دیگر اثربخشی مداخله آموزشی، ارائه شده در دو فرمت را به گروه‌های کارکنان پرستاری مورد بررسی قرار دادند.
با توجه به ناهمگونی مطالعات شناسایی شده، تجمیع نتایج مناسب نبود و ما یک بررسی اجمالی روایت‌گونه (narrative) را ارائه کردیم. تعدادی از مقایسه‌ها را مورد بررسی قرار دادیم (1) آموزش در برابر عدم آموزش (2) اجزای مداخله آموزشی در تعدادی از ترکیب‌ها و (3) آموزش ارائه شده در فرمت‌های مختلف. سه پیامد اولیه وجود داشت: تغییر در دانش کارکنان مراقبت سلامت، تغییر در رفتار بالینی متخصصان مراقبت سلامت و بروز زخم‌های فشاری جدید.
ما مطمئن نیستیم که تفاوت در دانش متخصصان مراقبت سلامت بستگی به این دارد که آنها در مورد پیشگیری از زخم فشاری آموزش دریافت می‌کنند یا خیر (گروه بیمارستانی: تفاوت میانگین (MD): 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.00- تا 1.60؛ 10 شرکت‌کننده؛ گروه خانه سالمندان: MD: 0.30؛ 95% CI؛ 0.77- تا 1.37؛ 10 شرکت‌کننده). این یافته بر اساس شواهد با قطعیت بسیار پائین به دست آمده از یک مطالعه است، که ما به دلیل محدودیت‌های جدی، غیر-مستقیم و غیر-دقیق مطالعه آن را کاهش دادیم.
با توجه به مقایسه‌های زیر ما مطمئن نیستیم که در میزان بروز زخم فشاری تفاوتی وجود دارد: آموزش، پایش و مشاهده، در برابر پایش و مشاهده (خطر نسبی (RR): 0.63؛ 95% CI؛ 0.37 تا 1.05؛ 345 شرکت‌کننده)؛ آموزش، پایش و مشاهده در برابر مشاهده به‌تنهایی (RR: 1.21؛ 95% CI؛ 0.60 تا 2.43؛ 325 شرکت‌کننده)؛ یا، پایش و مشاهده در برابر مشاهده به‌تنهایی (RR: 1.93؛ 95% CI؛ 0.96 تا 3.88؛ 232 شرکت‌کننده). این بر اساس شواهد با قطعیت بسیار پائین به دست آمده از یک مطالعه بود، که ما آن را به دلیل محدودیت‌های بسیار جدی مطالعه و عدم دقت کاهش دادیم. ما مطمئن نیستیم که مداخله چند-سطحی در برابر کنترل مراقبت، تفاوتی در بروز زخم فشاری ایجاد می‌کند یا خیر؟ این گزارش داده‌های کافی را برای بررسی بیشتر این پیامد ارائه نکرد.
ما مطمئن نیستیم که آموزش ارائه شده در فرمت‌های مختلف مانند آموزش دستوری-تعلیمی (didactic) در برابر آموزش ویدئویی (MD: 4.60؛ 95% CI؛ 3.08 تا 6.12؛ 102 شرکت‌کننده) یا آموزش الکترونیکی در برابر آموزش در کلاس درس (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.07؛ 18 شرکت‌کننده)، در دانش متخصصان مراقبت سلامت درباره پیشگیری از زخم فشاری تفاوتی ایجاد کند. این بر اساس شواهد با قطعیت بسیار پائین به دست آمده از دو مطالعه بود، که ما آن را به دلیل محدودیت جدی مطالعه و عدم دقت کاهش دادیم.
هیچ کدام از مطالعات وارد شده پیامد اولیه دیگر ما را که عبارت بود از تغییر در رفتار بالینی متخصصان مراقبت سلامت، مورد بررسی قرار ندادند. فقط یک مطالعه پیامدهای ثانویه مطلوب را یعنی شدت زخم فشاری و پیامدهای گزارش شده را توسط بیمار و مراقب (به ترتیب کیفیت زندگی و سطح وابستگی عملکردی خود ارزیابی شده) مورد بررسی قرار دادند. با این حال، این مطالعه اطلاعات کافی را برای ارزیابی مستقل این پیامدها درون این مرور برای ما فراهم نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.