پیام‌های کلیدی:
ما نمی‌دانیم که استفاده از دنرواسیون کلیه (renal denervation) می‌تواند خطرات قلبی، عروق خونی و کلیه‌ها را در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم به درمان بهبود بخشد یا خیر.
با این حال، دنرواسیون کلیه ممکن است در کاهش فشار خون در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم موثر باشد.
فشار خون مقاوم به درمان چیست؟
هیپرتانسیون مقاوم به درمان وضعیتی است که در آن سطوح فشار خون بالا حتی پس از تجویز چندین داروی کاهنده فشار خون (ضد-فشار خون) با دوزهای بالا ادامه می‌یابد. تخمین زده می‌شود که 10% تا 20% افراد مبتلا به هیپرتانسیون دارای هیپرتانسیون مقاوم هستند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
دنرواسیون کلیه یک روش درمانی است که شامل تخریب اعصاب کلیه از طریق یک روش کم-تهاجمی مبتنی بر کاتتر برای درمان فشار خون بالا می‌شود. ما می‌خواستیم بدانیم که دنرواسیون کلیه فشار خون را به صورت بی‌خطر کاهش داده و کیفیت زندگی را در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم بهبود می‌بخشد یا خیر.
چه مراحلی انجام شد؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که دنرواسیون کلیه را با سایر درمان‌ها یا عدم-درمان در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 15 مطالعه را پیدا کردیم که در آنها بیش از 1400 فرد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم حضور داشته و از 3 تا 24 ماه به طول انجامیدند.
نتایج اصلی:
تا به امروز، نمی‌دانیم که استفاده از دنرواسیون کلیه می‌تواند خطرات قلبی، عروق خونی و کلیه‌ها را در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم به درمان بهبود بخشد یا خیر. از سوی دیگر، دنرواسیون کلیه ممکن است در کاهش فشار خون در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم موثر باشد.
محدودیت‌های اصلی شواهد چه هستند؟
انجام مطالعات بیشتری برای بررسی عوامل مهم برای بیماران مانند کیفیت زندگی مورد نیاز است. انجام مطالعاتی که طولانی-مدت‌تر بوده و شرکت‌کنندگان بیشتری داشته باشند، مورد نیاز است تا مشخص شود دنرواسیون می‌تواند فشار خون را کاهش دهد یا خیر.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این مرور کاکرین، مرور قبلی ما را به‌روز می‌کند. شواهد تا نوامبر 2020 به‌روز است.
شواهدی با قطعیت پائین در بیماران مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم به درمان نشان داد دنرواسیون کلیه، پیامدهای عمده قلبی‌عروقی و عملکرد کلیه را تغییر نمی‌دهد. برعکس، شواهدی با قطعیت متوسط وجود دارد که این روش ممکن است 24h ABPM و فشار خون دیاستولیک اندازه‌گیری شده را در مطب بهبود بخشد. برای مشخص کردن کاربرد این پروسیجر در این جمعیت از بیماران، انجام کارآزمایی‌های آینده که به جای پیامدهای جایگزین به ارزیابی پیامدهای بیمار-محور بپردازند، با دوره‌های پیگیری طولانی-مدت، حجم نمونه بزرگ‌تر و روش‌های استانداردتر، ضروری است.
هیپرتانسیون مقاوم به درمان میان جمعیت عمومی هیپرتانسیو بسیار شایع بوده و مدیریت بالینی این وضعیت هم‌چنان مشکل‌ساز باقی مانده است. اتخاذ رویکردهای مختلف، از جمله درمان آنتی‌هیپرتانسیو قوی‌تر، تغییر سبک زندگی یا هر دو، تا حد زیادی در بهبود پیامدهای بیماران و کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی و کلیوی ناموفق بوده‌اند. از آنجا که فعالیت زیاد سمپاتیک کلیه از علل اصلی ابتلا به هیپرتانسیون مقاوم است، در طول دهه گذشته تخریب عصب سمپاتیک کلیه (دنرواسیون کلیه (renal denervation)) به عنوان جایگزین احتمالی درمانی برای درمان این وضعیت پیشنهاد شده است.
ما به دنبال ارزیابی تاثیرات کوتاه-مدت و طولانی-مدت دنرواسیون کلیه در افراد مبتلا به هیپرتانسیون مقاوم به درمان بر پیامدهای بالینی بودیم، از جمله رویدادهای قلبی‌عروقی کشنده و غیر-کشنده، مورتالیتی به هر علتی، بستری شدن در بیمارستان، کیفیت زندگی، کنترل فشار خون، هیپرتروفی بطن چپ، پروفایل قلبی‌عروقی و متابولیک، و عملکرد کلیه، هم‌چنین عوارض جانبی بالقوه مرتبط با این پروسیجر.
برای به‌روز کردن این مرور، متخصص اطلاعات گروه هیپرتانسیون در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی زیر را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) تا 3 نوامبر 2020 جست‌وجو کرد: پایگاه ثبت تخصصی گروه هیپرتانسیون در کاکرین، CENTRAL (2020، شماره 11)؛ Ovid MEDLINE، و Ovid Embase. برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام موسسه ملی سلامت آمریکا (ClinicalTrials.gov) و پلت‌فرم پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (از طریق CENTRAL) جست‌وجو شدند. هم‌چنین برای یافتن مطالعات منتشر شده و منتشر نشده بیشتر با نویسندگان مقالات مرتبط تماس گرفتیم. جست‌وجوها هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان مطالعه اعمال نکردند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را در نظر گرفتیم که دنرواسیون کلیه را با درمان استاندارد یا پروسیجر ساختگی در مدیریت هیپرتانسیون مقاوم به درمان، بدون اعمال محدودیت زبان مقاله، مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) مطالعه را بررسی کردند. تاثیرات درمان را بر پیامدهای بالینی موجود و عوارض جانبی را با استفاده از متاآنالیز اثرات-تصادفی خلاصه کردیم. با استفاده از آماره‌های Chi² و I²، ناهمگونی را در برآورد تاثیرات درمان ارزیابی کردیم. خلاصه برآورد‌های درمان را به صورت تفاوت میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) برای پیامدهای پیوسته، و به صورت خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو-حالتی، همراه با 95% فواصل اطمینان (CI) محاسبه کردیم. قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شده است.
15 مطالعه واجد شرایط (1416 شرکت‌کننده) را یافتیم. در چهار مطالعه، انجام دنرواسیون کلیه با یک پروسیجر ساختگی مقایسه شد؛ مابقی مطالعات، دنرواسیون کلیه را در مقابل درمان استاندارد یا درمان تشدید شده آنتی‌هیپرتانسیو بررسی کردند. اکثر مطالعات خطر سوگیری نامشخص یا بالایی برای پنهانسازی تخصیص و کورسازی داشتند.
شواهدی با قطعیت پائین نشان داد دنرواسیون کلیه در مقایسه با گروه کنترل تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر خطر انفارکتوس میوکارد (4 مطالعه، 742 شرکت‌کننده؛ RR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.45 تا 3.84)، سکته مغزی ایسکمیک (5 مطالعه، 892 شرکت‌کننده؛ RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.33 تا 2.95)، آنژین ناپایدار (3 مطالعه، 270 شرکت‌کننده؛ RR: 0.51؛ 95% CI؛ 0.09 تا 2.89) یا بستری شدن در بیمارستان (3 مطالعه، 743 شرکت‌کننده؛ RR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.50 تا 3.11) خواهد گذاشت. بر اساس شواهدی با قطعیت متوسط، دنرواسیون کلیه ممکن است فشار خون سیستولیک (9 مطالعه، 1045 شرکت‌کننده؛ MD؛ 5.29- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 10.46- تا 0.13-)، دیاستولیک (8 مطالعه، 1004 شرکت‌کننده؛ MD؛ 3.75- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 7.10- تا 0.39-) را در پایش سرپایی فشار خون (ambulatory blood pressure monitoring; ABPM) 24-ساعت و مقدار فشار خون دیاستولیک را در مطب (8 مطالعه، 1049 شرکت‌کننده؛ MD؛ 4.61- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 8.23- تا 0.99-) کاهش دهد. برعکس، این پروسیجر تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر فشار خون سیستولیک در مطب داشت (10 مطالعه، 1090 شرکت‌کننده؛ MD؛ 5.92-؛ 95% CI؛ 12.94- تا 1.10). شواهدی با کیفیت پائین نشان داد که دنرواسیون کلیه هیچ تاثیری بر سطح کراتینین سرم نداشته (5 مطالعه، 721 شرکت‌کننده؛ MD؛ 0.03 میلی‌گرم/دسی‌لیتر؛ 95% CI؛ 0.06- تا 0.13)، و احتمالا نرخ فیلتراسیون گلومرولی یا پاک‌سازی کراتینین را افزایش نمی‌دهد (6 مطالعه، 822 شرکت‌کننده، MD؛ 2.56- میلی‌لیتر/دقیقه؛ 95% CI؛ 7.53- تا 2.42).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.