سوال مطالعه مروری: آیا تجویز کلسیم حین تبادل ترانسفیوژن خون (EBT) خطر کم شدن کلسیم خون و خطر مرگ‌ومیر ناشی از سطح پائین کلسیم خون را در نوزادانی که ترانسفیوژن خون تعویض شده دریافت می‌کنند، کاهش می‌دهد؟
پیشینه: EBT یک نوع ترانسفیوژن خون وسیع است (که در آن خون از یک فرد سالم گرفته شده و به جریان خون فرد بیمار تزریق میشود) که به علت تاثیرات پیوند (شلاتینگ (chelating)) مواد شیمیایی ضد-انعقادی که برای حفظ خون اهدا کننده استفاده می‌شوند، زمینه برای کلسیم پائین خون فراهم میشود. کلسیم پائین خون می‌تواند منجر به عملکرد غیر-طبیعی عضلات (از جمله قلب) و اعصاب شود. در این مرور، ما مزایای تجویز کلسیم را بر سطوح کلسیم خون و ایمنی تجویز کلسیم برای نوزادان تازه متولد شده دریافت کننده EBT، مورد بررسی قرار دادیم.
بانک‌های اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم که کلسیم یا عدم استفاده از کلسیم را برای نوزادان 28 روزه تازه متولد شده دریافت کننده EBT تجویز و طیفی از نشانه‌ها از جمله مرگ‌ومیر و مشکلات قلبی را پایش کردند.
ویژگی‌های مطالعه: فقط یک مطالعه را با طراحی ضعیف برای ورود شناسایی کردیم.
یافته‌ها: ما دریافتیم که تجویز کلسیم به نوزادان تازه متولد شده باعث افزایش سطوح کلسیم خون بلافاصله پس از EBT میشود در حالی که کلسیم خون در نوزادان تازه متولد شده که حین EBT کلسیم دریافت نکردند، کاهش یافت. با این حال، با وجود روند مشاهده شده در مقادیر کلسیم خون در هر دو گروه مطالعه، میانگین مقادیر کلسیم خون در هر دو گروه درون محدوده نرمال باقی ماند. علاوه بر این، اطلاعات موجود برای این مرور محدود بود، چرا که تاثیرات ارائه یا عدم ارائه کلسیم حین EBT بعد از EBT مورد مطالعه قرار نگرفت.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این مرور، شواهد با کیفیت خوب برای حمایت یا رد استفاده مداوم از کلسیم حین EBT وجود ندارد. از آنجایی که شواهدی که ما یافتیم محدود بوده و دارای کیفیت بسیار پائین بودند و ممکن است در اثر به‌دست آوردن نتایج با استفاده از مطالعات بزرگ‌تر و بهتر طراحی شده تغییر کنند، قادر به نتیجه‌گیری نبودیم.
داده‌های با کیفیت بسیار پائین به دست آمده از یک کارآزمایی شب-تصادفی‌سازی و کنترل شده نشان داد که میانگین کلی و یونیزه شده سرم کلسیم در گروه مطالعه افزایش یافت اما در گروه کنترل بلافاصله پس از EBT کاهش داشت. با این حال، میانگین مقادیر کلی و یونیزه شده کلسیم در هر دو بازوی مطالعه در محدوده منابع بین‌المللی باقی می‌ماند. متاسفانه، داده‌ها برای ارزیابی روند کلی و یونیزه شده سرم کلسیم در پایان هفته اول پس از EBT در دسترس نبود. بنابراین، با توجه به شواهد با کیفیت بسیار پائین موجود، حمایت یا رد استفاده مداوم از کلسیم پروفیلاکتیک داخل وریدی در نوزادان تازه متولد شده دریافت کننده EBT دشوار است. محققان به انجام کارآزمایی‌های طراحی شده قوی‌تر با تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان، و به خصوص، با توجه به الگوی تفاوت‌های مبتنی بر سن بارداری شرکت‌کنندگان، نوع آنتی‌کوآگولانت استفاده شده، و حجم خون مورد استفاده تشویق شدند.
تبادل ترانسفیوژن خون (exchange blood transfusion; EBT) یک نوع ترانسفیوژن کامل خون است که در آن حجم کل خون طی چند ساعت جایگزین میشود. از بین داروهای پری‌ناتال و نئوناتال، EBT اغلب برای مدیریت آنمی شدید یا هیپربیلی‌روبینمی (hyperbilirubinaemia) شدید در هفته اول زندگی استفاده میشود. هیپوکلسمی (hypocalcemia)، یکی از شایع‌ترین موربیدیتی‌های مرتبط با EBT است، که به نظر می‌رسد از تاثیرات شلاتینگ (chelating) سیترات باشد که معمولا به عنوان یک آنتی‌کوآگولانت در خون فرد اهدا کننده استفاده میشود. این اختلال با تحریک‌پذیری عضلانی و عصبی و آریتمی‌های قلبی ظاهر میشود.
تعیین اینکه استفاده پروفیلاکتیک از کلسیم خطر موربیدیتی‌ها و مرگ‌ومیر وابسته به هیپوکلسمی را بین نوزادان تازه متولد شده دریافت کننده EBT کاهش می‌دهد یا خیر.
از استراتژی جست‌وجوی استاندارد گروه مرور نوزادان در کاکرین برای جست‌وجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 5، 2016)؛ MEDLINE via PubMed (از 1966 تا 29 جون 2016)؛ Embase (از 1980 تا 29 جون 2016) و CINAHL (از 1982 تا 29 جون 2016) استفاده کردیم. بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های بالینی، مجموعه مقالات کنفرانس و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را نیز برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده جست‌وجو کردیم.
تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی شده درباره تجویز پروفیلاکتیک کلسیم داخل وریدی در EBT برای نوزادان تازه متولد شده.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌های مربوط به روش‌ها، شرکت‌کنندگان، مداخلات، و پیامدها را ارزیابی و استخراج کردند (میانگین کلی و سرم کلسیم یونیزه شده قبل و بعد از EBT و وجود حوادث جانبی مانند هیپوگلیسمی (hypoglycaemia)، آپنه، ایست قلبی، و مرگ‌ومیر بلافاصله بعد از EBT). نتایج را با استفاده از تفاوت میانگین (MD) با 95% فواصل اطمینان (CI) برای پیامدهای پیوسته و خطر نسبی (RR) و تفاوت خطر (RD) و 95% CIها را برای پیامدهای دو-حالتی گزارش کردیم. کیفیت را با استفاده از ابزار ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» کاکرین و سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
فقط یک کارآزمایی شبه-تصادفی‌سازی شده را با 30 شرکت‌کننده یافتیم که معیارهای ورود ما را داشتند. در یک کارآزمایی کوچک، سطوح کلی و سرم کلسیم یونیزه شده پیش و بلافاصله پس از EBT اندازه‌گیری شد. تمام شرکت‌کنندگان در تجزیهوتحلیل نهایی گنجانده شده و تمام پیامدهای مهم گزارش شد.
پیامدهای اولیه
در هر گروه یک مورد مرگ‌ومیر وجود داشت (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.07 تا 14.55؛ RD: 0.00؛ 95% CI؛ 0.18- تا 0.18؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه). این مطالعه بروز آریتمی‌های قلبی را درون یک هفته پس از EBT و تعداد نوزادان با سطوح سرم کلسیم (در کل کمتر از 8 میلی‌گرم/دسی‌لیتر (2 میلی‌مول/لیتر)) یا یونیزه شده کمتر از 44 میلی‌گرم/دسی‌لیتر (1.1 میلی‌مول/لیتر) را گزارش نکرد.
مقایسه جفتی EBT با 10% کلسیم گلوکونات داخل وریدی در برابر EBT بدون کلسیم داخل وریدی (میزان تغییر از خط پایه) نشان داد که میانگین کل سرم کلسیم در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت (MD: -0.46؛ 95% CI؛ 0.81- تا 0.11-؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه). هم‌چنین شواهد با کیفیت بسیار پائین افزایش میانگین سطوح سرم کلسیم یونیزه شده را در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (MD: -0.22؛ 95% CI؛ 0.33- تا 0.11-؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه).
پیامدهای ثانویه
واکنش‌های جانبی تزریق داخل وریدی کلسیم عبارت بود از ایست قلبی در یک نوزاد در بازوی مداخله (RR: 3.00؛ 95% CI؛ 0.13 تا 68.26؛ RD: 0.07؛ 95% CI؛ 0.10- تا 0.23؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه). آپنه و هیپوگلیسمی (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.07 تا 14.55؛ RD: 0.00؛ 95% CI؛ 0.18- تا 0.18؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه) در دو نوزادی که فوت کردند گزارش شد. داده‌های مربوط به سایر پیامدهای ثانویه اصلی مانند تعداد نوزادان با کاهش سطح سرم منیزیم، کاهش پاراتورمون (parathormone)، افزایش کلسی‌تونین (calcitonin)، بروز تشنج، اسپاسم کارپوپدال (carpopedal)، تنش شدید روانی (jitteriness) و طولانی بودن فاصله QTc روی دستگاه الکتروکاردیوگرافی طی یک هفته EBT در دسترس نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.