درد نوروپاتیک میتواند ناشی از آسیب به اعصاب و صدمه به سیستم عصبی مرکزی باشد. این درد متفاوت از پیامهای درد منتقلشده از بافت آسیبدیده (آسیب ناشی از افتادن، بریده شدن، یا زانوی آرتریتی) در طول اعصاب سالم است. درد نوروپاتیک توسط داروهایی درمان میشود که با داروهای درد ناشی از بافت آسیبدیده متفاوت است. داروهایی مانند پاراستامول (paracetamol) یا ایبوپروفن (ibuprofen) معمولا برای تسکین درد نوروپاتیک موثر نیستند، در حالی که داروهایی که گاهی اوقات برای درمان افسردگی یا صرع استفاده میشوند ممکن است در برخی از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک بسیار اثربخش باشند.
لوتیراستام (levetiracetam) نوعی دارو است که معمولا برای درمان صرع تجویز میشود. برخی از این داروها برای درمان درد نوروپاتیک نیز مفید هستند. ما به دنبال یافتن کارآزماییهای بالینی بودیم که در آنها از لوتیراستام برای درمان درد نوروپاتیک استفاده شد. شش مطالعه را روی 344 شرکتکننده بزرگسال با شش وضعیت مختلف درد نوروپاتیک پیدا کردیم که تا جولای 2014 منتشر شدند. این مطالعات تصادفیسازی شده و دوسو-کور بودند، که معمولا به این معنی است که میتوانیم به آنها اعتماد کنیم. اما همه یک یا چند مشکل داشتند که میتوانست نتایج را بهتر از آنچه در عمل مشاهده میشد، نشان دهد. هیچ مزیتی از لوتیراستام در هیچ یک از شش وضعیت این نوع درد وجود نداشت. تعداد بیشتری از شرکتکنندگان با لوتیراستام (67 در 100) نسبت به دارونما (54 در 100) دچار عارضه جانبی شدند و مصرف لوتیراستام را به دلیل عوارض جانبی (13 در 100) نسبت به دارونما (2 در 100) متوقف کردند. عوارض جانبی شامل خستگی، سرگیجه، سردرد، یبوست و تهوع بود.
اطلاعات بسیار کمی با کیفیت نامناسب وجود داشت تا مطمئن شویم که لوتیراستام به عنوان یک داروی درد در هر یک از شرایط درد نوروپاتیک مورد بررسی عمل میکند. نشان داده شده که داروهای دیگر در برخی از این شرایط موثر هستند.
به دلیل روشهای آنالیز مورد استفاده در مطالعات، میزان شواهد برای لوتیراستام در شرایط درد نوروپاتیک بسیار اندک و بهطور بالقوه همراه با سوگیری بود. هیچ اندیکاسیونی مبنی بر اثربخش بودن لوتیراستام در کاهش درد نوروپاتیک وجود نداشت، اما با افزایش شرکتکنندگانی همراه بود که دچار عوارض جانبی شدند و به دلیل عوارض جانبی درمان را قطع کردند.
از دهه 1960، داروهای ضد-صرع در مدیریت درد استفاده شدهاند؛ اثربخشی برخی از آنها در درمان شرایط مختلف درد نوروپاتیک مشاهده شده است. اثربخشی لوتیراستام (levetiracetam) برای تسکین درد نوروپاتیک قبلا مرور نشده است.
بررسی اثربخشی ضد-دردی (analgesic) و عوارض جانبی ناشی از مصرف لوتیراستام در تسکین درد نوروپاتیک مزمن در بزرگسالان.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (2014، شماره 6) (از طریق کتابخانه کاکرین)، MEDLINE؛ EMBASE و دو بانک اطلاعاتی کارآزماییهای بالینی (.ClinicalTrials.gov، و پلتفرم پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت) را تا 3 جولای 2014، همراه با فهرست منابع مقالات و مرورهای بازیابی شده جستوجو کردیم.
مطالعات تصادفیسازی شده و دوسو-کور را با دوره پیگیری دو هفتهای یا بیشتر وارد کردیم، که به مقایسه لوتیراستام با دارونما (placebo) یا دیگر روشهای درمانی فعال در بزرگسالان مبتلا به درد نوروپاتیک مزمن پرداختند. مطالعات باید حداقل 10 شرکتکننده در هر بازوی درمانی داشته باشند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادههای مربوط به اثربخشی و عارضه جانبی را استخراج کرده، و مسائل مربوط به کیفیت مطالعه را مورد بررسی قرار دادند. آنالیز را با استفاده از سه دسته (tiers) از شواهد انجام دادیم. شواهد دسته اول از دادههای مطابق با بهترین استانداردهای فعلی و در معرض حداقل خطر سوگیری (bias) به دست آمدند (پیامد معادل با کاهش قابل توجه شدت درد؛ آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) بدون نسبت دادن به موارد خروج از مطالعه؛ حداقل 200 شرکتکننده در مقایسه؛ طول مدت 8 تا 12 هفته، طراحی موازی)؛ شواهد دسته دوم از دادههایی به دست آمدند که نتوانستند یک یا چند مورد را از این معیارها داشته باشند و در معرض خطر سوگیری اندکی قرار داشتند اما در این مقایسه حداقل 200 شرکتکننده حضور داشتند؛ و شواهد دسته سوم از دادههای مربوط به تعداد کمتر از 200 شرکتکننده به دست آمد که به نظر میرسید به احتمال زیاد دارای سوگیری بودند یا از پیامدهای حاصل از ابزار بالینی محدود استفاده کردند، یا هر دو مورد را داشتند.
شش مطالعه را وارد کردیم: پنج مطالعه کوچک و متقاطع با 174 شرکتکننده، و یک مطالعه گروه موازی با 170 شرکتکننده. شرکتکنندگان با لوتیراستام (2000 میلیگرم تا 3000 میلیگرم در روز) یا دارونما (placebo) به مدت چهار تا 14 هفته تحت درمان قرار گرفتند. هر مطالعه شامل شرکتکنندگانی بود که مبتلا به نوع متفاوتی از درد نوروپاتیک بودند؛ درد مرکزی ناشی از مالتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis)، درد پس از آسیب طناب نخاعی، پلینوروپاتی دردناک، درد مرکزی پس از سکته مغزی، نورالژی پس از هرپس (postherpetic neuralgia) و درد پس از ماستکتومی (mastectomy).
هیچ یک از مطالعات وارد شده شواهد دسته اول یا دوم را ارائه نکردند. به دلیل حجم نمونه کوچک در بازوهای درمانی، و به دلیل گزارش نتایج مطالعات با استفاده از آخرین مشاهدات انجام شده (last observation carried forward; LOCF) برای تعداد موارد خروج از درمان یا فقط استفاده از شرکتکنندگانی که مطالعه را طبق پروتکل تکمیل کردند، در جایی که موارد خروج از درمان بیش از 10% بود، سطح کیفیت شواهد به بسیار پائین رسید. دادههای کافی برای آنالیز اثربخشی تجمعی در شرایط خاص درد نوروپاتیک وجود نداشت، اما مطالعات مجزا تاثیر ضد-دردی لوتیراستام را در مقایسه با دارونما نشان ندادند. نتایج را برای هر پیامدی که تسکین قابلتوجه درد (≥ 50% کاهش شدت درد یا پاسخهای «کامل» یا «خوب» در مقیاس رتبه بندی کلامی) را در نظر گرفت، برای چهار مطالعه با دادههای دو-حالتی تجمیع کردیم؛ نرخ پاسخ در انواع مختلف دردهای نوروپاتیک با لوتیراستام (10%) و دارونما (12%) مشابه بود، بدون تفاوت آماری (خطر نسبی: 0.9؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.4 تا 1.7).
دادهها را در شرایط مختلف برای عوارض جانبی و میزان خروج از مطالعه تجمیع کردیم. بر اساس دادههای بسیار محدود، شرکتکنندگان به طور قابل توجهی یک عارضه جانبی با لوتیراستام را نسبت به دارونما تجربه کردند (تعداد افراد مورد نیاز برای درمان جهت حصول یک رویداد مضر اضافی (NNH): 8.0؛ (95% CI؛ 4.6 تا 32)). خروج از گروه درمانی به دلیل عارضه جانبی بهطور قابل توجهی با لوتیراستام بیشتر بود (NNH: 9.7 (6.7 تا 18)).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.