پیشینه
افراد مبتلا به سرطان تحت جراحی در معرض خطر بالای لخته‌های خونی قرار دارند. رقیق کننده‌های خون (آنتی‌کوآگولانت‌ها (anticoagulants)) که برای پیشگیری از این لخته‌های خونی استفاده می‌شوند عبارتند از هپارین تجزیه نشده (unfractionated heparin; UFH) که به صورت داخل وریدی (داخل ورید) تزریق می‌شود، هپارین با وزن مولکولی پائین (low-molecular weight heparin; LMWH) که به صورت زیر-جلدی (زیر پوست) یک یا دو بار در روز تزریق می‌شود و فونداپارینوکس (fondaparinux). این رقیق کننده‌های خون ممکن است پروفایل اثربخشی و ایمنی متفاوتی داشته باشند.
ویژگی‌های مطالعه
ما بانک‌های اطلاعاتی علمی را برای به دست آوردن کارآزمایی‌های بالینی‌ای جست‌وجو کردیم که به بررسی تاثیر رقیق‌کننده‌های خونی بر مرگ‌ومیر، آمبولی ریه (لخته خونی در ریه‌ها)، ترومبوز ورید عمقی (لخته خونی در رگ‌های پا)، کبودی، خونریزی و نیاز به ترانسفیوژن خون در افراد مبتلا به سرطان که جراحی داشته‌اند، پرداختند. کارآزمایی‌های مربوط به بزرگسالان و کودکان را در هر سن یا جنس مبتلا به تومورهای جامد یا سرطان خون بدون توجه به نوع درمان سرطان وارد کردیم. شواهد تا 14 جون 2018 به‌روز است.
نتایج کلیدی
ما 20 مطالعه یافتیم که شامل 9771 فرد مبتلا به سرطان بودند. شواهد هیچ تفاوتی را بین تاثیرات LMWH و UFH بر مرگ‌ومیر، لخته خونی یا خونریزی شناسایی نکرد. کبودی کم‌تری در اطراف زخم پس از جراحی با LMWH در مقایسه با UFH وجود داشت. فونداپارینوکس ممکن است خطر لخته خونی را کاهش دهد.
قابلیت اطمینان
شواهد
قابلیت اطمینان شواهد مربوط به پیامدهای مطلوب از پائین تا متوسط متغیر بود.
ما تفاوتی بین ترومبوپروفیلاکسی حول‌وحوش زمان انجام جراحی با LMWH در برابر UFH و LMWH در برابر فونداپارینوکس در تاثیر آنها بر مرگ‌ومیر، پیامدهای ترومبوآمبولیک، خونریزی ماژور، یا خونریزی مینور در افراد مبتلا به سرطان نیافتیم. میزان بروز هماتوم زخم با LMWH کم‌تر از UFH بود.
انتخاب ترومبوپروفیلاکسی (thromboprophylaxis) حول‌وحوش زمان انجام جراحی مناسب برای افراد مبتلا به سرطان بستگی به مزایای نسبی و آسیب‌های مختلف آنتی‌کوآگولانت‌ها (anticoagulants) دارد.
مرور سیستماتیک شواهد مربوط به اثربخشی و ایمنی نسبی آنتی‌کوآگولانت‌ها برای ترومبوپروفیلاکسی حول‌وحوش زمان انجام جراحی در افراد مبتلا به سرطان.
این نسخه به‌روز از مرور سیستماتیک بر اساس یافته‌های جست‌وجوی منابع علمی جامع انجام شده در 14 جون 2018 بود که شامل یک جست‌وجوی الکترونیکی عمده در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 6، 2018)؛ MEDLINE (Ovid)؛ و Embase (Ovid)؛ جست‌وجوی دستی مجموعه مقالات کنفرانس؛ کنترل منابع مطالعات وارد شده؛ جست‌وجوی مطالعات در حال انجام؛ و استفاده از ویژگی «استنادات مرتبط» در PubMed می‌شد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که در آنها افراد مبتلا به سرطان تحت مداخله جراحی به کار گرفته شدند و تاثیرات هپارین با وزن مولکولی پائین (low-molecular weight heparin; LMWH) با هپارین تجزیه نشده (unfractionated heparin; UFH) یا با فونداپارینوکس (fondaparinux) بر مرگ‌ومیر، ترومبوز ورید عمقی (deep venous thrombosis; DVT)، آمبولی ریوی (pulmonary embolism; PE)، پیامدهای خونریزی و ترومبوسیتوپنی (thrombocytopenia) ارزیابی شد.
با استفاده از یک فرم استاندارد شده، داده‌های مربوط به طراحی مطالعه، شرکت‌کنندگان، پیامدهای مطلوب مداخلات، و خطر سوگیری (bias) را در دو نسخه استخراج کردیم. پیامدهای مطلوب شامل مورتالیتی به هر علتی، PE، ترومبوآمبولی وریدی (VTE) علامت‌دار، DVT بدون نشانه، خونریزی عمده، خونریزی جزئی، سندرم پس از فلبیتیک (postphlebitic syndrome)، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، و ترومبوسیتوپنی بود. قطعیت شواهد را برای هر پیامد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) (GRADE Handbook) ارزیابی کردیم.
از 7670 استناد منحصربه‌فرد شناسایی شده، ما 20 RCT را با 9771 فرد تصادفی‌سازی شده مبتلا به سرطان و دریافت کننده آنتی‌کوآگولاسیون پروفیلاکتیک پیش از جراحی وارد کردیم. ما هفت گزارش را برای هفت RCT جدید برای این نسخه به‌روز شناسایی کردیم.
متاآنالیزها به‌طور قطعی تاثیر مثبت یا مضر LMWH را در مقایسه با UFH برای پیامدهای زیر منتفی ندانستند: مرگ‌ومیر (خطر نسبی (RR): 0.82؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.07؛ تفاوت خطر (RD): 9 مورد کم‌تر به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 19 مورد کم‌تر تا 4 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، PE (RR: 0.49؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.47؛ RD: 3 مورد کم‌تر به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 5 مورد کم‌تر تا 3 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، DVT علامت‌دار (RR: 0.67؛ 95% CI؛ 0.27 تا 1.69؛ RD: 3 مورد کم‌تر به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 7 مورد کم‌تر تا 7 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، DVD بدون نشانه (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.05؛ RD: کم‌تر از 11 در 1000؛ 95% CI؛ 23 مورد کم‌تر تا 4 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت پائین)، خونریزی ماژور (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.69 تا 1.48؛ RD: 0 مورد کم‌تر در هر 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 10 مورد تا 15 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، خونریزی مینور (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.33؛ RD: 1 مورد به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 34 مورد کم‌تر تا 47 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، خونریزی منجر به جراحی مجدد (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.50؛ RD: 4 مورد به ازای هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 22 مورد کم‌تر تا 26 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط)، ترانسفیوژن حین جراحی (تفاوت میانگین (MD): 35.36- میلی‌لیتر؛ 95% CI؛ 253.19- تا 182.47؛ شواهد با قطعیت پائین)، ترانسفیوژن پس از جراحی (MD: 190.03 میلی‌لیتر؛ 95% CI؛ 23.65- تا 403.72؛ شواهد با قطعیت پائین)، ترومبوسیتوپنی (RR: 3.07؛ 95% CI؛ 0.32 تا 29.33؛ RD: 6 مورد بیش‌تر به ازای هر 1000؛ 95% CI؛ 2 مورد کم‌تر تا 82 مورد بیش‌تر؛ شواهد با قطعیت متوسط). LMWH با بروز کم‌تر هماتوم زخم همراه بود (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.54 تا 0.92؛ RD: کم‌تر از 26 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 39 تا کم‌تر از 7؛ شواهد با قطعیت متوسط). متاآنالیزها نتایج اضافی زیر را به دست آوردند: پیامدهای از دست دادن خون حین جراحی (MD: -6.75 میلی‌لیتر؛ 95% CI؛ 85.49- تا 71.99؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و حجم تخلیه پس از جراحی (MD: 30.18 میلی‌لیتر؛ 95% CI؛ 36.26- تا 96.62؛ شواهد با قطعیت متوسط).
علاوه براین، متاآنالیزها تاثیر مفید یا مضر LMWH را برای پیامدهای زیر در مقایسه با فونداپارینوکس به‌طور قطعی منتفی ندانستند: هر نوعی از VTE (DVT یا PE، یا هر دو؛ RR: 2.51؛ 95% CI؛ 0.89 تا 7.03؛ RD: بیش از 57 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 4 تا بیش از 228؛ شواهد با قطعیت پائین)، خونریزی ماژور (RR: 0.74؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.23؛ RD: کم‌تر از 8 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 16 تا بیش از 7؛ شواهد با قطعیت پائین)، خونریزی مینور (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.34 تا 2.05؛ RD: کم‌تر از 8 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 33 تا بیش از 52؛ شواهد با قطعیت پائین)، ترومبوسیتوپنی (RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.04 تا 3.30؛ RD: کم‌تر از 14 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 20 تا بیش از 48؛ شواهد با قطعیت پائین)، هرگونه PE (RR: 3.13؛ 95% CI؛ 0.13 تا 74.64؛ RD: بیش از 2 در 1000؛ 95% CI؛ کم‌تر از 1 تا بیش از 78؛ شواهد با قطعیت پائین) و حجم تخلیه پس از جراحی (MD: 20.00- میلی‌لیتر؛ 95% CI؛ 114.34- تا 74.34؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.