میگرن یک وضعیت پیچیده با انواع مختلفی از نشانه‌ها است. این وضعیت حدودا 1 نفر را از هر 8 نفر تحت تاثیر قرار می‌دهد، که عمدتا زنان 30 تا 50 سال هستند. برای بسیاری از افراد، ویژگی اصلی این وضعیت سردرد دردناک، و اغلب ناتوان‌کننده است. نشانه‌های دیگر شامل احساس بیماری، استفراغ، تاری دید و حساسیت به نور، صدا و بوها است.
زولمی‌تریپتان (zolmitriptan) یکی از خانواده داروهای تریپتان (triptan) است. این دارو برای درمان حملات میگرنی در زمان وقوع آنها استفاده می‌شود، نه برای پیشگیری از رخ دادن حملات. این دارو به صورت قرص خوراکی برای بلع کامل، در قالب قرص خوراکی برای حل شدن در دهان و به صورت اسپری بینی در دسترس است. این مطالعه مروری به بررسی 25 مطالعه پرداخت که شامل بیش از 20,000 شرکت‌کننده بودند که تاثیرات زولمی‌تریپتان را بر حملات میگرنی گزارش کردند. بیش‌ترین اطلاعات مربوط به قرص‌هایی بودند که به صورت خوراکی مصرف شدند. كيفيت کلی روش‌شناسی مطالعات واردشده خوب بود، و حجم نمونه‌های گروه درمان به اندازه كافی بزرگ بود تا از سوگیری (bias) عمده جلوگیری شود. در نحوه استفاده از داروهای نجات و بروز عوارض جانبی گزارش شده، ناسازگاری‌هایی وجود داشت.
یک تک دوز خوراکی از زولمی‌تریپتان، سردردهای میگرنی را در برخی افراد تسکین داد. چندین پیامد مختلف درد گزارش شد.
یک پیامد، عبارت بود از کاهش درد از سطح متوسط یا شدید تا وضعیت بدون درد طی دو ساعت پس از دریافت درمان. یک قرص خوراکی زولمی‌تریپتان 2.5 میلی‌گرم، این پیامد را برای حدود 3 نفر از هر 10 بیمار (30%)، در مقایسه با حدود 1 نفر از هر 10 بیمار (10%) که دارونما (placebo) مصرف کردند، ارائه داد.
پیامد دیگر، کاهش درد از سطح متوسط یا شدید تا بدتر نشدن از سطح درد خفیف، دو ساعت پس از دریافت درمان، بود. یک قرص خوراکی زولمی‌تریپتان 2.5 میلی‌گرم، این پیامد را برای حدود 6 نفر از هر 10 بیمار (61%)، در مقایسه با حدود 3 نفر از هر 10 بیمار (29%) که دارونما مصرف کردند، به ارمغان آورد.
با دوزهای بالاتر قرص‌های خوراکی 5 میلی‌گرم یا 10 میلی‌گرم، نتایج اندکی بهتر به دست آمد، اما دوز 10 میلی‌گرم با عوارض جانبی بیش‌تری همراه بود، که بیشتر آنها از نظر مدت زمان، کوتاه و از نظر شدت، خفیف یا متوسط بودند. نتایج حاصل از اسپری بینی 5 میلی‌گرم به‌طور کلی مشابه قرص‌های خوراکی بود، اما نسبت به قرص در 1 ساعت، به‌طور معنی‌داری بهتر گزارش شد.
افراد مبتلا به میگرن خواهان درمانی هستند که سردرد و هرگونه نشانه‌های مرتبط با آن را به سرعت از بین ببرد (حداکثر دو ساعت) و از بازگشت آن پیشگیری کند (طی 24 ساعت). نتایج نشان می‌دهد که با دوز 5 میلی‌گرم فقط 14% از افراد تحت درمان در 2 ساعت فارغ از درد شدند و طی 24 ساعت بازگشتی در سردرد نداشتند.
زولمی‌تریپتان خوراکی 2.5 میلی‌گرم و 5 میلی‌گرم، همچون سوماتریپتان خوراکی 50 میلی‌گرم، باعث تسکین سردرد در نسبت مشابهی از افراد (2 در 3 نفر) در دو ساعت شد، بدون آنکه تفاوتی در تعداد افراد دچار عوارض جانبی داشته باشند. افرادی که به هر دارو پاسخ می‌دهند، ممکن است مشابه نباشند.
زولمی‌تریپتان، به‌عنوان یک درمان تسکین‌دهنده برای حملات میگرنی در برخی افراد مؤثر است، اما با افزایش عوارض جانبی نسبت به دارونما همراه است. زولمی‌تریپتان 2.5 میلی‌گرم و 5 میلی‌گرم، به همان نسبت افراد تحت درمان با سوماتریپتان 50 میلی‌گرم، برای تسکین سردرد در دو ساعت منفعت داشتند، اگرچه لزوما همان افراد نبودند.
میگرن یک وضعیت شایع، ناتوان‌کننده و بار (burden) برای فرد، خدمات سلامت و جامعه به شمار می‌آید. زولمی‌تریپتان (zolmitriptan) یک داروی تسکین‌بخش برای حملات میگرنی است که به خانواده تریپتان (triptan) تعلق دارد. این داروها به روش‌های متفاوتی نسبت به داروهای ضد-درد، مانند پاراستامول و ایبوپروفن، عمل می‌کنند.
تعیین اثربخشی و تحمل‌پذیری زولمی‌تریپتان در مقایسه با دارونما (placebo) و سایر مداخلات فعال در درمان حملات میگرنی حاد در بزرگسالان.
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین؛ MEDLINE؛ Embase؛ و بانک اطلاعاتی تسکین درد آکسفورد، به‌همراه سه بانک اطلاعاتی آنلاین (www.astrazenecaclinicaltrials.com؛ www.clinicaltrials.gov، و apps.who.int/trailssearch) را برای یافتن مطالعات تا 12 مارچ 2014 جست‌وجو کردیم. ما هم‌چنین فهرست منابع مطالعات وارد شده و مطالعات مروری مرتبط را جست‌وجو کردیم.
مطالعات تصادفی‌سازی شده، دوسو-کور، کنترل شده با دارونما (placebo) یا درمان فعال را، با حداقل 10 شرکت‌کننده در هر بازوی درمان، با استفاده از زولمی‌تریپتان برای درمان اپیزود سردرد میگرنی، وارد کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی‌ها را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. ما از تعداد شرکت‌کنندگان دست یافته به هر پیامد استفاده کردیم تا خطر نسبی (RR) و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای رسیدن به یک اثر مفید اضافی (NNT) یا پیشگیری از یک اثر مضر (NNH) را در مقایسه با دارونما یا یک درمان متفاوت فعال، محاسبه کنیم.
25 مطالعه (20,162 شرکت‌کننده) زولمی‌تریپتان را با دارونما یا یک مقایسه‌کننده فعال مقایسه کردند. شواهد حاصل از مطالعات کنترل شده با دارونما از كیفیت بالایی برای تمامی پیامدها برخوردار بودند، به جز پیامدهای 24 ساعت و عوارض جانبی جدی كه فقط داده‌های محدودی در مورد آنها وجود داشت. اکثر مطالعات واردشده در معرض خطر پایین سوگیری عملکرد، تشخیص و ریزش نمونه قرار داشتند، اما روش‌های تصادفی‌سازی و پنهان‌سازی را به‌درستی توصیف نکردند.
بیش‌ترین داده‌ها مربوط به دوزهای 2.5 و 5 میلی‌گرم در مقایسه با دارونما، برای درمان درد متوسط تا شدید، بودند. برای همه پیامدهای اثربخشی، زولمی‌تریپتان از دارونما پیشی گرفت. برای زولمی‌تریپتان خوراکی 2.5 میلی‌گرم در مقابل دارونما، NNTها برای وضعیت بدون درد در دو ساعت، تسکین سردرد در دو ساعت، وضعیت پایدار بدون درد در طول 24 ساعت پس از مصرف دارو، و تسکین پایدار سردرد در طول 24 ساعت پس از مصرف دارو، به‌ترتیب، عبارت بودند از 5.0، 3.2، 7.7 و 4.1. نتایج برای دوز خوراکی 5 میلی‌گرم مشابه دوز 2.5 میلی‌گرم گزارش شد، در حالی‌که زولمی‌تریپتان 10 میلی‌گرم به‌طور معنی‌داری موثرتر از دوز 5 میلی‌گرم برای وضعیت بدون درد و تسکین سردرد طی دو ساعت بود. برای تسکین سردرد در یک و دو ساعت و تسکین پایدار سردرد طی 24 ساعت پس از مصرف دارو، به غیر از وضعیت بدون درد در دو ساعت، اسپری بینی زولمی‌تریپتان 5 میلی‌گرم به‌طور معنی‌داری موثرتر از قرص خوراکی 5 میلی‌گرم بود.
در بیشتر موارد، عوارض جانبی زودگذر و خفیف بوده و با زولمی‌تریپتان در مقایسه با دارونما، با یک رابطه شفاف دوز-پاسخ (1 میلی‌گرم تا 10 میلی‌گرم)، شایع‌تر بودند.
شواهدی با کیفیت بالا از دو مطالعه نشان داد که زولمی‌تریپتان خوراکی 2.5 میلی‌گرم و 5 میلی‌گرم باعث تسکین سردرد در دو ساعت، با همان نسبت افراد درمان شده با سوماتریپتان خوراکی 50 میلی‌گرم (به‌ترتیب 66%، 67% و 68%) شد، اگرچه لزوما همان افراد نبودند. در تعداد افراد دچار عوارض جانبی، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. مطالعات منفرد در مورد دیگر مقایسه‌های درمانی فعال گزارش دادند، اما به دلیل مقدار اندک داده‌ها توضیح بیش‌تری در این زمینه ارائه نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.