سوال مطالعه مروری
آیا دادن داروهای مسکّن مثل پاراستامول (paracetamol) و ایبوپروفن (ibuprofen) به کودکان پیش از درمان دندانپزشکی به کاهش درد پس از درمان کمک می‌کند؟
پیشینه
بروز درد دندان پس از پروسیجرهای دندانپزشکی شایع است و می‌تواند به ترس فزاینده از درمان دندانپزشکی، خودداری از دریافت درمان دندانی و مشکلات دیگر بی‌انجامد. کاستن از میزان درد به ویژه در کودکان و نوجوانان مهم است. یکی از اقداماتی که برای این منظور می‌تواند صورت گیرد تجویز داروی مسکّن پیش از درمان است.
نویسندگان مرور در گروه سلامت دهان در کاکرین Cochrane Oral Health، این نسخه به‌روز را به منظور جست‌وجوی شواهدی پیرامون استفاده از داروهای مسکّن در کودکان زیر 17 سال که بدون استفاده از آرام‌سازی یا بی‌هوشی عمومی، اما با یک بی‌حسی موضعی تحت درمان قرار می‌گیرند، انجام داده‌اند. این درمان‌ها شامل کشیدن دندان، ترمیم دندان و پر کردن دندان بودند.
ویژگی‌های مطالعه
ما تا 5 ژانویه 2016 در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی مختلف و نیز به صورت دستی جست‌وجو انجام دادیم. پنج مطالعه را با مجموع 190 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم. بین مرور قبلی کاکرین که در سال 2012 انجام شد و آخرین جست‌وجوی انجام شده در ژانویه 2016 هیچ مطالعه جدیدی پیدا نکردیم.
سه مطالعه وارد شده مربوط به درمان دندانپزشکی (پر کردن و کشیدن دندان) و دو مطالعه مربوط به درمان ارتودونسی (بریس) بود. سه مورد از پنج مطالعه وارد شده، پاراستامول را با دارونما (قرص شکر) و چهار مورد نیز ایبوپروفن را با یک دارونما مقایسه کرده بودند.
نتایج کلیدی
بر اساس شواهد موجود، ما نمی‌توانیم تعیین کنیم که دادن داروی مسکّن پیش از درمان برای کودکان و نوجوانانی که تحت پروسیجرهای دندانپزشکی با بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرند مزیتی دارد یا خیر. یک مزیت احتمالی در مورد دادن داروی مسکّن پیش از جایگذاری بریس‌ها وجود دارد. فقط یک مطالعه یک حادثه جانبی را گزارش کرده بود (یک شرکت‌کننده از هر گروه دچار آسیب گونه یا لب در اثر گزش شده بود). نیاز به پژوهش‌های بیشتری وجود دارد.
کیفیت شواهد
هیچ یک از مطالعات وارد شده خطر پائین سوگیری (bias) نداشتند. کیفیت این شواهد پائین بود.
بر اساس مطالعات در دسترس، ما نمی‌توانیم تعیین کنیم که دادن آنالژزیک‌های پیش از جراحی در پروسیجرهای دندانپزشکی کودکان تحت بی‌حسی موضعی مزیت دارد یا خیر. یک مزیت احتمالی در گروهی که پیش از جایگذاری ارتودنسی از آنالژزیک‌ها استفاده کرده بودند، وجود داشت. کیفیت این شواهد پائین بود. لازم است کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده بیشتر با حجم نمونه مناسب و معیارهای پیامد به خوبی تعریف شده، انجام گیرند.
ترس از درد دندان مهم‌ترین مانع برای درمان کودکانی است که به مراقبت دندانی احتیاج دارند. استفاده از داروهای آنالژزیک‌ها پیش از جراحی می‌تواند احساس ناراحتی پس از جراحی و درد حین جراحی را کاهش دهد. ما شواهد در دسترس را برای بررسی نتیجه پژوهش بیشتر و اطلاع از توسعه دستورالعمل‌های تجویز دارو مرور کردیم. این یک نسخه به‌روز از مرور کاکرین است که در سال 2012 منتشر شده است.
بررسی تاثیر تجویز آنالژزیک‌های پیش از جراحی به منظور کاستن درد حین و پس از جراحی (یا هر دو) در کودکان و نوجوانانی که تحت درمان‌های دندانی بدون بی‌حسی یا آرام‌سازی عمومی قرار می‌گیرند.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health's Trials Register)؛ (تا 5 ژانویه 2016)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ (کتابخانه کاکرین؛ شماره 12؛ 2015)؛ MEDLINE via OVID (از 1946 تا 5 ژانویه 2016)؛ EMBASE via OVID (از 1980 تا 5 ژانویه 2016)؛ LILACS via BIREME (از 1982 تا 5 ژانویه 2016) و ISI Web of Science (از 1945 تا 5 ژانویه 2016). به منظور دستیابی به کارآزمایی‌های در حال انجام تا تاریخ 5 ژانویه 2016، به جست‌وجو در ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform) پرداختیم. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار در جست‌وجوی بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی لحاظ نشد. هم‌چنین چند مجله تخصصی را از تاریخ 2000 تا 2011 به صورت دستی جست‌وجو کردیم.
جهت دستیابی به مطالعات بیشتر، فهرست منابع تمامی کارآزمایی‌های واجد شرایط را بررسی کردیم. به منظور دسترسی به داده‌های منتشر نشده با متخصصین هر حوزه تماس حاصل کردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled clinical trials; RCTs) مربوط به بررسی تاثیر استفاده از آنالژزیک‌ها پیش از درمان دندانپزشکی در برابر تجویز دارونما (placebo) یا عدم استفاده از آنالژزیک‌ها در کودکان و نوجوانان زیر 17 سال. کودکان و نوجوانانی را از مطالعه کنار گذاشتیم که درمان دندانپزشکی را تحت آرام‌سازی (شامل اکسید نیتروژن (nitrous oxide)/اکسیژن) یا بی‌حسی عمومی انجام داده بودند.
دو نویسنده مرور به ارزیابی واجد شرایط بودن عناوین و چکیده‌های مقالات حاصل از جست‌وجو، استخراج داده‌ها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) در مطالعات وارد شده پرداختند. با استفاده از معیار درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) کیفیت شواهد را مورد بررسی قرار دادیم.
پنج کارآزمایی را با مجموع 190 شرکت‌کننده وارد مرور کردیم. برای این نسخه به‌روز شده در ژانویه 2016، هیچ مطالعه جدیدی را شناسایی نکردیم.
سه کارآزمایی مربوط به درمان دندانپزشکی یعنی درمان‌های ترمیمی یا کشیدن دندان، و دو کارآزمایی در رابطه با درمان ارتودنسی بودند. هیچ یک از کارآزمایی‌های وارد شده دارای خطر پائین سوگیری نبود.
سه مورد از کارآزمایی‌های وارد شده پاراستامول (paracetamol) را با دارونما (placebo) مقایسه کرده بودند، فقط دو مورد از آنها داده‌هایی را برای انجام تجزیهوتحلیل ارائه کردند (وجود یا عدم وجود درد پس از جراحی که توسط والدین گزارش شده بود). متاآنالیز (meta-analysis) انجام شده از این دو کارآزمایی یک خطر نسبی (RR) معادل 0.81 برای درد پس از جراحی نشان داد (95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 1.22؛ دو کارآزمایی، 100 شرکت‌کننده؛ 0.31 = P)، که هیچ گونه شواهدی دال بر مزیت تجویز پاراستامول پیش از جراحی نشان نداد (52% از افراد گروه دارونما در برابر 42% از افراد گروه پاراستامول درد را گزارش کردند). خطر سوگیری در یکی از کارآزمایی‌ها نامشخص و در دیگری پُر-خطر بود. کیفیت این شواهد پائین بود. در یک مطالعه هیچ گونه حوادث جانبی رخ نداد؛ دو کارآزمایی دیگر اشاره‌ای به حوادث جانبی نکرده بودند.
چهار مورد از کارآزمایی‌های وارد شده به مقایسه ایبوپروفن با دارونما پرداخته بودند. سه مورد از آنها داده‌های قابل استفاده‌ای ارائه کرده بودند. یکی از کارآزمایی‌ها هیچ گونه تفاوت آماری قابل توجهی در رابطه با درد پس از جراحی بین گروه مصرف کننده ایبوپروفن و گروه کنترل در کودکانی که تحت درمان دندانی قرار گرفته بودند، گزارش نکرده بود. به منظور تعیین تاثیر تجویز ایبوپروفن پیش از جراحی بر شدت درد پس از جراحی، داده‌های مربوط به دو کارآزمایی دیگر را با هم تجمیع کردیم، این دو کارآزمایی شامل بیمارانی بودند که جایگذاری ارتودنسی بدون بی‌هوشی عمومی را تجربه کرده بودند. میانگین تفاوت در شدت درد پس از جراحی معادل 13.44-؛ (95% CI؛ 23.01- تا 3.88-؛ دو کارآزمایی؛ 85 شرکت‌کننده؛ 0.006 = P) در مقیاس آنالوگ بصری 0 تا 100 دارای اهمیت آماری بود، که نشان دهنده مزیت احتمالی برای تجویز ایبوپروفن پیش از جراحی و پیش از پروسیجرهای ارتودنسی است. به هرحال خطر سوگیری در هر دو کارآزمایی بالا بود. کیفیت این شواهد پائین بود. فقط یکی از کارآزمایی‌ها، حوادث جانبی را گزارش کرده بود (یک شرکت‌کننده در گروه ایبوپروفن و یک شرکت‌کننده در گروه دارونما آسیب به لب یا چانه را گزارش کرده بودند).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.