پیشینه
زخم‌های وریدی پا هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشند تا بهبود یابند، باعث ناراحتی شده و برای خدمات سلامت بسیار پُر-هزینه هستند. اگرچه درمان فشاری با استفاده از باند یا جوراب به بهبودی کمک کرده و از عود پیشگیری می‌کند، بسیاری از افراد به این درمان پایبند نیستند. بنابراین، مداخلاتی که پوشیدن جوراب‌های فشاری را ترویج می‌کنند باید بهبودی را افزایش داده و از عود زخم‌های وریدی پیشگیری کنند.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور به‌روز شده (تا 22 جون 2015) شامل سه کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده بود. یک مطالعه انجام شده در استرالیا، مراقبت استاندارد زخم (درمان زخم وریدی، مشاوره و پشتیبانی، مدیریت پیگیری و مراقبت‌های پیشگیرانه) را در یک کلینیک در سطح جامعه به نام «Leg Club» (34 شرکت‌کننده) با همان روش مراقبت از زخم در منزل توسط یک پرستار مقایسه کرد (33 شرکت‌کننده). مطالعه دیگری (184 شرکت‌کننده) یک برنامه ورزشی جامعه-محور و اصلاح رفتار را به نام «Lively Legs» برای ترویج پایبندی به درمان فشاری و ورزش بدنی به همراه مراقبت معمول (مراقبت از زخم، بانداژ فشاری در یک کلینیک سرپایی) با «مراقبت معمول» به‌تنهایی در 11 کلینیک سرپایی پوست در هلند مقایسه کرد. سومین مطالعه کوچک (20 شرکت‌کننده) یک مداخله آموزش بیمار را برای بهبود دانش او از بیماری وریدی و مدیریت زخم مقایسه کرد. این مداخله از طریق ویدئو یا از طریق جزوه مکتوب برای افرادی ارائه شد که در یک کلینیک تحقیقاتی ترمیم زخم در میامی، ایالات متحده، حضور داشتند. شرکت‌کنندگان در تمام مطالعات 60 سال یا بیشتر، مبتلا به زخم وریدی پا بودند.
نتایج کلیدی
؛Leg Club®، یک کلینیک جامعه-محور، نتوانست بهبود زخم‌های وریدی پا یا کیفیت زندگی را بیشتر از مراقبت‌های پرستاری در منزل بهبود بخشد، اما ممکن است پس از شش ماه بیمار درد کمتری داشته باشد. هفده نفر بیشتر در هر 100 نفر پس از شرکت در Leg Club بهبود یافتند (46/100 نفر در Leg Club در برابر 29/100 نفر که مراقبت‌های معمول خانگی داشتند)؛ این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود و می‌توانست به طور تصادفی رخ داده باشد. شرکت‌کنندگان Leg Club کیفیت زندگی خود را در مقیاس 10 امتیازی، 0.85 امتیاز بهتر از کسانی ارزیابی کردند که مراقبت در منزل دریافت کردند. شرکت‌کنندگان Leg Club درد خود را در شش ماه 12.75 امتیاز کمتر از گروه مراقبت در منزل ارزیابی کردند که در مقیاس 100 امتیازی ارزیابی شد. این کارآزمایی گزارشی را ارائه نکرد که کلینیک‌های Leg Club پایبندی به درمان فشاری، زمان سپری شده تا بهبودی، یا پیشگیری از عود را بیشتر از مراقبت در منزل بهبود می‌بخشند یا خیر.
مشخص نیست که Lively Legs®، یک برنامه خودمدیریتی مبتنی بر جامعه، در مقایسه با مراقبت‌های معمول، بهبود یا عود زخم را پس از 18 ماه بهبود می‌بخشد یا خیر. مشخص نیست که Lively Legs® بر پایبندی به درمان فشاری تاثیر می‌گذارد یا خیر. این کارآزمایی گزارشی را ارائه نداد که کلینیک‌های برنامه خود-مدیریتی Lively Legs زمان سپری شده تا بهبود زخم‌ها، کاهش درد یا بهبود کیفیت زندگی را بیش از مراقبت‌های معمول در کلینیک زخم بهبود می‌بخشند یا خیر.
مشخص نیست که آموزش بیمار از طریق ویدئو یا از طریق یک جزوه، بهبودی یا عود را بهبود می‌بخشد یا خیر، زیرا این مطالعه هیچ پیامد مرتبط با این مرور را اندازه‌گیری نکرد.
هیچ مداخله دیگری شناسایی نشد.
کیفیت شواهد
مشخص نیست که کلینیک‌های مبتنی بر جامعه برای ترویج پایبندی به درمان فشاری، پایبندی را ترویج یا بهبودی یا عود زخم را بهبود می‌بخشند یا خیر. به دلیل خطر سوگیری در مطالعات وارد شده و حجم نمونه کوچک آن‌ها، شواهد موجود کیفیت پائینی دارند که منجر به عدم-دقت و عدم-قطعیت زیادی می‌شوند. یک کارآزمایی کوچک که یک مداخله آموزشی را ارزیابی کرد، نتوانست نتایجی را که ما برای این مرور مهم می‌دانستیم، مانند بهبودی زخم و عود آن، و پایبندی به درمان را اندازه‌گیری کند. انجام مطالعات بیشتر و با کیفیت بالا احتمالا پیامد این مرور را تغییر خواهند داد.
ما می‌دانیم که درمان فشاری موثر است، اما نمی‌دانیم که کدام مداخلات پایبندی بیمار را به درمان فشاری بهبود می‌بخشد.
به روزرسانی تا ماه جون 2015 انجام شد.
مشخص نیست که مداخلات طراحی‌شده برای کمک به افراد در پایبندی به درمان فشاری، بهبود زخم وریدی و کاهش عود را بهبود می‌بخشند یا خیر. کارآزمایی‌هایی از مداخلات انجام نشده‌اند که پایبندی را به درمان فشاری برای زخم‌های وریدی ترویج کنند.
بهبود زخم وریدی مزمن یک مشکل بالینی پیچیده است که نیاز به مداخله تیم‌های ماهر، مداخلات پُر-هزینه، و چند-رشته‌ای مراقبت از زخم دارد. نشان داده شده که درمان فشاری به بهبود زخم‌های وریدی و کاهش عود کمک می‌کند. مشخص نیست که کدام مداخلات به افراد کمک می‌کنند تا به درمان‌های فشاری پایبند بمانند. این مرور یک نسخه به‌روز شده از مرور قبلی کاکرین است.
ارزیابی فواید و مضرات مداخلات طراحی‌شده برای کمک به افراد در پایبندی به درمان فشاری زخم وریدی پا، جهت بهبود و پیشگیری از عود پس از بهبودی.
در ماه جون 2015 برای این به‌روزرسانی، منابع زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین (Cochrane Wounds Specialised Register)؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (در حال انجام و دیگر استنادات نمایه‌نشده)؛ Ovid EMBASE؛ و EBSCO CINAHL. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی، و فهرست منابع مقالات مرتبط را برای یافتن کارآزمایی‌های منتشر شده و در حال انجام جست‌وجو کردیم. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را از مداخلاتی وارد کردیم که هدف‌شان کمک به افراد مبتلا به زخم‌های وریدی پا بود تا از درمان‌های فشاری در مقایسه با مراقبت‌های معمول، عدم-مداخله، یا هر مداخله فعال دیگر تبعیت کنند. پیامدهای اصلی عبارت بودند از بهبود زخم، عود زخم، کیفیت زندگی، درد، پایبندی به درمان فشاری و تعداد افراد مبتلا به عوارض جانبی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را برای ورود انتخاب، داده‌ها را استخراج، خطر سوگیری (bias) را برای هر کارآزمایی ارزیابی، و کیفیت کلی شواهد را برای پیامدهای اصلی در جداول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» ارزیابی کردند.
یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده به این به‌روزرسانی اضافه شد و در مجموع سه مطالعه بررسی شدند. یک مطالعه در حال انجام نیز شناسایی شد.
یک کارآزمایی (67 شرکت‌کننده) یک Leg Club® مبتنی بر جامعه را مقایسه کرد که مکانیسم‌هایی را برای حمایت-همتا (peer)، کمک با هدف‌گذاری و تعامل اجتماعی با مراقبت‌های خانگی ارائه کرد. تفاوت بارزی در نرخ بهبودی در سه ماه (12/28 نفر در گروه Leg Club در مقابل 7/28 نفر در گروه مراقبت در منزل بهبود یافتند؛ خطر نسبی (RR): 1.71؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 3.71)؛ یا شش ماه (15/33 نفر در گروه Leg Club در مقابل 10/34 نفر در گروه مراقبت در منزل بهبود یافتند؛ RR: 1.55؛ 95% CI؛ 0.81 تا 2.93)؛ یا در پیامدهای کیفیت زندگی در شش ماه (MD؛ 0.85 امتیاز؛ 95% CI؛ 0.13- تا 1.83؛ مقیاس 0 تا 10 امتیازی) وجود نداشت. Leg Club ممکن است منجر به کاهش اندک درد در شش ماه شود، که می‌تواند از نظر بالینی قابل‌توجه نباشد (MD؛ 12.75- امتیاز؛ 95% CI؛ 24.75- تا 0.71-؛ مقیاس 0 تا 100 امتیازی، کاهش 15 امتیاز معمولا حداقل تفاوت با اهمیت بالینی در نظر گرفته می‌شود) (شواهد با کیفیت پائین که به علت خطر‌سوگیری انتخاب و عدم-دقت کاهش یافت).
کارآزمایی دیگری (184 شرکت‌کننده) یک برنامه خود-مدیریتی مبتنی بر جامعه و با هدایت پرستار را که به مدت شش ماه به طول انجامید و فعالیت بدنی (پیاده‌روی و تمرینات پا) و پایبندی به درمان فشاری را از طریق مشاوره و اصلاح رفتار (Lively Legs®) ترویج می‌کرد، با مراقبت معمول در کلینیک زخم مقایسه کرد. در پیگیری 18 ماهه، تفاوت بارزی در نرخ بهبودی (51/92 نفر در گروه Lively Legs در برابر 41/92 نفر در گروه مراقبت معمول بهبود یافتند: RR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.67)؛ نرخ عود زخم‌های وریدی پا (32/69 مورد عود در گروه Lively Legs در برابر 38/67 مورد عود در گروه مراقبت معمول: RR: 0.82؛ 95% CI؛ 0.59 تا 1.14)؛ یا پایبندی به درمان فشاری (42/92 نفر در گروه Lively Legs در برابر 41/92 نفر در گروه مراقبت معمول کاملا به درمان پایبند بودند: RR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.41) وجود نداشت. شواهد حاصل از این کارآزمایی نیز به دلیل خطر سوگیری انتخاب و عدم-دقت به سطح پائین تنزل داده شد.
یک مطالعه تکی، آموزش بیمار را از طریق ویدئو با آموزش ارائه شده به صورت متن (پمفلت) مقایسه کرد. با این حال، هیچ پیامد مرتبط به این مرور گزارش نشد.
هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که مداخلات دیگری را برای ترویج پایبندی به درمان فشاری بررسی کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.