سوال مطالعه مروری
ما میخواستیم بهترین نوع سیم قوسدار را برای ارتودنتیستها پیدا کنیم تا بتوانند آنها را در هنگام قرار دادن بریسها روی دندانهای افراد استفاده کنند. مرور ما بررسی کرد که انواع مختلف سیمهای قوسدار اولیه ارتودنسی باعث ایجاد تفاوتهای مهمی از قبیل صاف کردن سریع دندانها، کاهش درد یا کاهش عوارض جانبی، مانند کوتاهی ریشه دندان طی درمان با بریسها میشوند یا خیر؟
پیشینه
درمان ارتودنسی در سراسر جهان به منظور اصلاح دندانهای مهم جلو جمع شده روی هم، چرخیده، یا نهفته انجام میشود. این درمان به طور معمول در نوجوانی یا بزرگسالی اجرا میشود. وسایل ارتودنسی ثابت (بریسها) شامل براکتهای (bracket) متصل به دندانهایی است که توسط سیمهای ارتودنسی، که نیروهایی را روی دندانها اعمال میکند، به هم متصل میشوند. اولین نوع (اولیه) سیم قوسدار، که در ابتدای درمان جاسازی میشود، برای اصلاح دندانهای جمع شده و چرخیده به کار میرود.
در سالهای اخیر، تعدادی از مواد جدید (مخلوطهای مختلف (آلیاژهای) نیکل و تیتانیم (nickel and titanium; NiTi)) توسعه داده شدهاند، که طیف وسیعی را از ویژگیهای مختلف در آزمایشگاه نشان میدهند و اینکه تولید کنندگان مزایای استفاده از آنها را برای ردیف کردن دندان مطرح میکنند. این یک نسخه بهروز از مرور تحت عنوان سیمهای قوسدار اولیه برای ردیف کردن دندانهای بدشکل به کمک بریسهای ثابت ارتودنسی است، که برای اولین بار در سال 2010 منتشر شد.
ویژگیهای مطالعه
مطالعات را تا 5 اکتبر2017 جستوجو کردیم. ما به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) علاقهمند شدیم، که شامل مطالعاتی هستند که در آنها شرکتکنندگان به طور تصادفی برای مداخلاتی به کار گرفته میشوند که در حال مقایسه است. 12 RCT را با 799 شرکتکننده پیدا کردیم، که همه آنها در فک بالا، یا فک پائین یا هر دو فک دارای بریسهای ارتودنسی ثابت بودند. این مطالعات سیمهای قوسدار اولیه مختلف را در ارتودنسی ارزیابی کرد، البته این مطالعات به طور ناقص انجام گرفته یا گزارش شده بودند، یا هر دو، و نتایج آنها احتمالا دارای سوگیری (bias) بود. این مطالعات در جنبههای دیگری از درمان ارتودنسی، که انواع مختلف سیمهای قوسدار اولیه ارتودنسی را مقایسه کرده بود متفاوت بودند و نیز پیامدهای مختلف را در زمانهای متفاوت گزارش دادند. هیچ یک از مطالعات نه مزایای احتمالی (صاف کردن) و نه آسیبها (درد و عوارض جانبی مانند کوتاه شدن ریشه دندان) را گزارش نکردند.
نتایج اصلی
شواهدی را با کیفیت متوسط پیدا کردیم که نشان میدهد سیمهای سوپرالاستیک نیکل تیتانیوم (NiTi) دو-رشتهای میتوانند جابهجایی بیشتری در دندان در ظرف بیش از 12 هفته نسبت به سیمهای سوپرالاستیک NiTi تک-رشتهای ایجاد کنند. شواهدی با کیفیت متوسط پیدا کردیم مبنی بر اینکه تفاوتی در درد در روز 1 بین استیل ضد-زنگ چند-رشتهای در برابر سیمهای سوپرالاستیک NiTi وجود ندارد. ما شواهد کافی را از مطالعات وارد شده پیدا نکردیم تا بفهمیم که یک سیم ارتودنسی اولیه با جنس خاص، در صورتی که به یک میزان خوب عمل کنند، با توجه به سرعت صاف کردن، درد یا کوتاه شدن دندان در افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار میگیرند، بهتر یا بدتر از یک سیم ارتودنسی دیگر وجود دارد یا خیر.
کیفیت شواهد
شواهد با کیفیت متوسط نشان داد که سیم سوپرالاستیک NiTi دو-رشتهای میتواند منجر به جابهجایی بیشتر دندان نسبت به سیم سوپرالاستیک NiTi تک-رشتهای شود، و اینکه تفاوت شاخصی در درد وجود ندارد، چه سیمهای ارتودنسی با استیل ضد-زنگ چند-رشتهای ساخته شده باشند چه با سیمهای سوپرالاستیک NiTi. کیفیت شواهد برای همه مقایسهها و پیامدهای دیگر پائین یا بسیار پائین بود. بهطور کلی، شواهد در مورد سیمهای قوسدار اولیه در درمان ارتودنسی بسیار محدود است، زیرا مقایسهها اغلب توسط یک مطالعه کوچک با مشکلاتی در طراحی آن انجام میشوند. یافتههای این پژوهش غیر-دقیق و غیر-قابل اعتماد است، بنابراین به پژوهشهای بعدی نیاز است.
شواهد با کیفیت متوسط نشان میدهد که سیمهای قوسدار سوپر الاستیک نیکلتیتانیوم (NiTi)، میتوانند جابهجایی بیشتر دندان را در ظرف بیش از 12 هفته نسبت به سیمهای که از سوپرالاستیک NiTi تک-رشتهای ساخته شدهاند، ایجاد کنند. شواهد با کیفیت متوسط نیز نشان میدهد که ممکن است تفاوتی در درد در روز 1 بین سیمهای قوسدار استیل ضد-زنگ چند-رشتهای و سیمهای سوپرالاستیک NiTi وجود نداشته باشد. به غیر از این یافتهها، شواهد کافی برای تعیین اینکه یک ماده خاص سیم قوسدار نسبت به سایرین از نظر میزان ردیف کردن، زمان ردیف کردن، درد و تحلیل ریشه بهتر است یا خیر، وجود ندارد.
سیمهای قوسدار اولیه (initial arch wires) اولین سیمهایی هستند که در ابتدای درمان ارتودنسی داخل وسیله ثابت قرار میگیرند و عمدتا برای ردیف کردن دندانها از طریق اصلاح جمعشدگی و چرخشها از آنها استفاده میشود. با وجود تعداد انواع متفاوتی از سیمهای ارتودنسی موجود برای ردیف کردن اولیه دندان، دانستن این امر مهم است که کدام سیم بیشترین کارایی را دارد و همچنین اینکه کدام یک از سیمها باعث کمترین میزان درد و تحلیل ریشه در مرحله اولیه ردیف کردن دندانها در طی درمان میشوند. این یک نسخه بهروز از مرور تحت عنوان سیمهای قوسدار اولیه برای ردیف کردن دندانهای بدشکل به کمک بریسهای ثابت ارتودنسی است، که برای اولین بار در سال 2010 منتشر شد.
تعیین تاثیرات سیمهای قوسدار اولیه برای ردیف کردن دندانها با بریسهای ارتودنسی ثابت، از لحاظ میزان ردیف کردن دندان، میزان تحلیل ریشه همراه با جابهجایی دندان و شدت دردی که توسط بیماران طی مرحله اولیه ردیف کردن درمان تحمل میشود.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین، بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: پایگاه ثبت کارآزماییهای سلامت دهان در کاکرین (تا 5 اکتبر 2017)، و پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین، 2017، شماره 9)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 5 اکتبر 2017) و Emase Ovid (از 1980 تا 5 اکتبر2017). مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی در حال انجام موسسات ملی سلامت ایالات متحده؛ (ClinicalTrail.gov) و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت برای شناسایی کارآزماییهای در حال انجام جستوجو شد. هیچ محدویتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار هنگام جستوجو در بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی وجود نداشت.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) در مورد سیمهای قوسدار اولیه برای ردیف کردن دندانها با براکتهای ارتودنسی ثابت را وارد کردیم. فقط مطالعاتی را وارد کردیم که شامل شرکتکنندگانی با وسایل ارتودنسی ثابت قوس کامل (فک) بالا یا پائین، یا هر دو، بودند.
دو نویسنده مرور مسئول انتخاب مطالعه، ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» و استخراج دادهها بودند. اختلافنظرها را با بحث بین نویسندگان مرور حلوفصل کردیم. با متخصصین مرتبط با مطالعات وارد شده تماس گرفتیم تا اطلاعات ازدسترفته را به دست بیاوریم. کیفیت شواهد را برای هر مقایسه و پیامد به صورت بالا، متوسط، پائین یا بسیار پائین، مطابق با معیارهای سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
برای این نسخه بهروز، سه RCT جدید (228 شرکتکننده) را پیدا کردیم که در مجموع به 12 RCT با 799 شرکتکننده رسید. ما سه مطالعه را در معرض خطر سوگیری بالا، سه مورد را در معرض خطر پائین سوگیری و شش مورد را با خطر سوگیری نامشخص قضاوت کردیم. هیچ کدام از مطالعات پیامد جانبی تحلیل ریشه را گزارش نکردند. این مرور شش مقایسه را ارزیابی کرد.
1. سیمهای قوسدار استیل ضد-زنگ چند-رشتهای در برابر نیکل-تیتانیوم سوپرالاستیک (nickel-titanium; NiTi). در این گروه پنج مطالعه وجود داشت و دو مورد از آنها برای انجام یک متاآنالیز مناسب بودند. شواهد این مطالعات برای تعیین اینکه تفاوتی در میزان ردیف کردن بین سیمهای قوسدار استیل ضد-زنگ چند-رشتهای و سیمهای سوپرالاستیک NiTi وجود دارد یا خیر، کافی نیست (تفاوت میانگین (MD): 7.5- میلیمتر در هر ماه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 26.27- تا 11.27؛ 1 مطالعه، 48 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین). یافتههای درد در روز 1 بر اساس یک مقیاس آنالوگ بصری 100 میلیمتری نشان داد که تفاوت معنیداری بین مداخلات وجود نداشت (MD: -2.68 میلیمتر؛ 95% CI؛ 6.75- تا 1.38؛ 2 مطالعه؛ 127 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت متوسط).
2. سیمهای قوسدار استیل ضد-زنگ چند-رشتهای در برابر سیمهای ترموالاستیک NiTi. در این گروه دو مطالعه وجود داشت، اما برای انجام متاآنالیز دادهها مناسب نبودند. شواهد کافی در مورد این مطالعات وجود ندارد تا تعیین کند تفاوتی در میزان ردیف کردن دندانها بین سیمهای قوسدار استیل ضد-زنگ چند-رشتهای و سیمهای ترموالاستیک NiTi وجود دارد یا خیر (شواهد با کیفیت پائین). درد اندازهگیری نشد.
3. سیمهای قوسدار NiTi معمولی در برابر سوپرالاستیک NiTi. در این گروه سه مطالعه وجود داشت، اما برای انجام متاآنالیز دادهها مناسب نبودند. شواهد کافی در این مطالعات وجود ندارد تا تعیین کند هیچ تفاوتی بین سیمهای قوسدار سوپرالاستیک NiTi و معمولی با توجه به ردیف کردن دندان یا درد وجود دارد یا خیر (شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین).
4. سیمهای قوسدار NiTi معمولی در برابر ترموالاستیک NiTi. در این گروه دو مطالعه وجود داشت، اما برای انجام متاآنالیز دادهها مناسب نبودند. شواهد کافی در این مطالعات وجود ندارد تا تعیین کند تفاوتی بین سیمهای ترموالاستیک NiTi و معمولی وجود دارد یا خیر (شواهد با کیفیت پائین). درد اندازهگیری نشد.
5. سیمهای قوسدار NiTi سوپرالاستیک تک-رشتهای در برابر سوپرالاستیک NiTi دو-رشتهای (کواکسیال). فقط یک مطالعه (24 شرکتکننده) در این گروه وجود داشت. شواهد با کیفیت متوسط وجود دارد مبنی بر اینکه سیمهای سوپرالاستیک NiTi دو-رشتهای میتوانند جابهجایی بیشتر دندان را در ظرف بیش از 12 هفته ایجاد کنند (MD: -6.76 میلیمتر؛ 95% CI؛ 7.98- تا 5.55-). درد اندازهگیری نشد.
6. سیمهای قوسدار NiTi سوپرالاستیک در برابر سیمهای ترموالاستیک NiTi. در این گروه سه مطالعه وجود داشت، اما برای انجام متاآنالیز دادهها مناسب نبودند. شواهد کافی در این مطالعات وجود ندارد تا تعیین کند تفاوتی در ردیف کردن دندان یا درد بین سیمهای قوسدار سوپرالاستیک و ترموالاستیک NiTi وجود دارد یا خیر (شواهد با کیفیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.