استفاده از داروها برای مدیریت ترک اوپیوم

هدف این مطالعه مروری چه بود؟

هدف این مرور کاکرین این بود که بدانیم چه نوع داروهایی برای مدیریت ترک اوپیوم موثرتر و ایمن‌تر هستند. برای پاسخ به این سوال، تمام مطالعات مرتبط را گردآوری و مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار دادیم و 13 مطالعه را شامل 1096 شرکت‌کننده یافتیم.

پیام‌های کلیدی

این مرور شامل 12 مقایسه زیر بود: باکلوفن (baclofen) در برابر کلونیدین (clonidine)، کلونیدین در برابر کلونیدین به همراه آمانتادین (amantadine)، کلونیدین در برابر بوپرنورفین (buprenorphine)، دوز بالای کلونیدین در برابر دوز پائین کلونیدین در برابر مدیریت علامتی، کلونیدین در برابر متادون، متادون در برابر ترامادول، متادون در برابر متادون به همراه گاباپنتین (gabapentin)، کاهش تدریجی متادون در برابر قطع ناگهانی متادون، متادون به همراه آمی تریپتیلین (amitriptyline) در برابر متادون، دیفنوکسیلات (diphenoxylate) در برابر پروپوکسیفن (propoxyphene)، سه پروتکل مختلف تنتور اوپیوم، و تنتور اوپیوم در برابر متادون. این مطالعات در سه کشور ایران، هند و تایلند انجام شدند. حمایت توسط یک شرکت داروسازی در قالب ارائه رایگان داروها فقط در یک مطالعه گزارش شد.

شواهد مربوط به این‌که هر یک از داروهای ارزیابی شده برای مدیریت ترک اوپیوم موثرتر از دیگری است، نامشخص است. با این حال، به نظر می‌رسد نشانه‌های ترک اوپیوم در روزهای نخست پس از قطع مصرف اوپیوم قابل توجه هستند. تمام داروهای ارزیابی شده ممکن است برای کاهش نشانه‌ها مفید باشند. استفاده از کلونیدین ممکن است منجر به فشار خون پائین شود.

در این مرور چه موضوعی مورد بررسی قرار گرفت؟

نشانه‌های ترک اوپیوم شبیه اپیوئیدهای دیگر مانند هروئین است، اما شدت آن کم‌تر است. بیماران برای تسکین نشانه‌های ترک معمولا به داروها نیاز دارند.

نتایج اصلی این مرور چه هستند؟

در مورد اینکه تاثیرات کلونیدین با تاثیرات باکلوفن در تعداد شرکت‌کنندگانی که درمان را کامل کردند متفاوت است یا خیر، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود).

در مورد اینکه افزودن آمانتادین به کلونیدین شدت نشانه‌های ترک را در روزهای 1 تا 3 در شرایط بستری کاهش می‌دهد یا این‌که کامل شدن درمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود).

در مورد این‌که بوپرنورفین در کنترل نشانه‌های ترک هم در شرایط بستری و هم در شرایط سرپایی بهتر از کلونیدین است، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود). عوارض جانبی، از جمله هیپوتانسیون، در تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان گروه کلونیدین گزارش شد.

در مورد این‌که دوز بالای کلونیدین با دوز پائین کلونیدین در تکمیل درمان در شرایط بستری متفاوت است، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود)، با این حال تعداد زیادی از موارد فشار خون پائین با دوز بالای کلونیدین گزارش شد.

کلونیدین ممکن است در حفظ بیماران روی درمان در شرایط سرپایی بهتر از متادون باشد.

در مورد اینکه ترامادول در تکمیل درمان و در تسکین نشانه‌های ترک با متادون متفاوت است، و در مورد اینکه عوارض جانبی با متادون شایع هستند، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود).

افزودن گاباپنتین به متادون ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در تکمیل درمان و شدت نشانه‌های ترک داشته باشد.

در مورد اینکه ترک ناگهانی متادون نسبت به کاهش تدریجی متادون با شکایت کم‌تر بیمار همراه است یا خیر، نامطمئن هستیم (قطعیت شواهد بسیار پائین بود).

تنتور اوپیوم ممکن است در تکمیل درمان، شدت نشانه‌های ترک و عوارض جانبی در مقایسه با متادون تفاوتی ایجاد نکند.

این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟

ما به جست‌وجوی مطالعاتی پرداختیم که تا سپتامبر 2017 منتشر شدند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

به دلیل شواهد با کیفیت بسیار پائین و تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین درمان‌ها، نتایج، استفاده از هیچ یک از رویکرد خاص دارویی را برای مدیریت ترک اوپیوم حمایت نکردند. با این حال، به نظر می‌رسد نشانه‌های ترک اوپیوم، به خصوص در روزهای 2 تا 4 پس از قطع مصرف اوپیوم، قابل توجه هستند. تمام داروهای ارزیابی شده ممکن است برای کاهش نشانه‌ها مفید باشند. افرادی که کلونیدین مصرف می‌کنند ممکن است دچار هیپوتانسیون شوند.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

استفاده از درمان‌های دارویی برای مدیریت ترک هروئین به‌طور گسترده‌ای مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. وابستگی به اوپیوم به‌طور کلی با وابستگی کم‌شدت‌تر و نشانه‌های ترک خفیف‌تری نسبت به هروئین همراه است. بنابراین شواهد مربوط به مدیریت ترک هروئین ممکن است دقیقا برای اوپیوم قابل اجرا نباشد.

اهداف: 

ارزیابی اثربخشی و ایمنی درمان‌های مختلف دارویی برای مدیریت مرحله حاد ترک اوپیوم.

روش‌های جست‌وجو: 

منابع زیر را تا سپتامبر 2017 جست‌وجو کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ بانک‌های اطلاعاتی منطقه‌ای و ملی (IMEMR؛ Iranmedex و IranPsych)؛ منابع الکترونیکی اصلی کارآزمایی‌های در حال انجام و فهرست منابع تمام مقالات مرتبط. علاوه بر این، برای به دست آمدن داده‌های ازدست‌رفته یا کارآزمایی‌های ناقص با محققان شناخته شده تماس گرفتیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده و کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده در رابطه با درمان‌های دارویی، که به مقایسه با عدم مداخله، دارونما (placebo)، سایر درمان‌های دارویی، دوزهای مختلف همان دارو، و مداخلات روانی‌اجتماعی، برای مدیریت ترک حاد اوپیوم در حداکثر دوره 30 روزه پرداختند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.

نتایج اصلی: 

13 کارآزمایی را شامل 1096 شرکت‌کننده وارد کردیم. انجام تجزیه‌و‌تحلیل تجمعی امکان‌پذیر نبود. مطالعات در سه کشور، ایران، هند، و تایلند، در شرایط سرپایی و بستری انجام شده بودند. کیفیت شواهد به‌طور کلی بسیار پائین بود.

هنگامی ‌که میانگین نشانه‌های خروج مربوط به چند روز ارائه شد، ما عمدتا بر روز سوم تمرکز کردیم. دلیل این امر آن بود که بالاترین شدت ترک اوپیوم در روزهای دوم تا چهارم است.

در مقایسه میان درمان‌های مختلف دارویی با یکدیگر، کلونیدین (clonidine) در برابر متادون (methadone) برای تکمیل درمان خوب بود (خطر نسبی (RR): 2.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.69 تا 2.38؛ 361 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین). تمام نتایج دیگر تفاوتی را بین داروهای مورد نظر نشان ندادند: باکلوفن (baclofen) در برابر کلونیدین (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.63 تا 1.80؛ 66 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ کلونیدین در برابر کلونیدین به همراه آمانتادین (amantadine) (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.24؛ 69 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه)؛ کلونیدین در برابر بوپرنورفین (buprenorphine) در شرایط بستری (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.20؛ 35 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ متادون در برابر ترامادول (tramadol) (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.37؛ 72 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ متادون در برابر متادون به همراه گاباپنتین (gabapentin) (RR: 1.17؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.43؛ 40 شرکت‌کننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت پائین) و تنتور اوپیوم در برابر متادون (1 مطالعه؛ 74 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).

در مقایسه درمان‌های مختلف دارویی با یکدیگر، افزودن آمانتادین به کلونیدین، نمرات ترک را که در روز 3 رتبه‌بندی شده بود، کاهش داد (تفاوت میانگین (MD): 3.56-؛ 95% CI؛ 5.97- تا 1.15-؛ 1 مطالعه؛ 60 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). در مقایسه کلونیدین با بوپرنورفین در شرایط بستری، ما هیچ تفاوتی را از نظر نشانه‌های ترک که توسط یک پزشک رتبه‌بندی شده بود، نیافتیم (MD: -1.40؛ 95% CI؛ 2.93- تا 0.13؛ 1 مطالعه؛ 34 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، هنگام رتبه‌بندی توسط شرکت‌کنندگان، نتایج به نفع بوپرنورفین بود (MD: -11.80؛ 95% CI؛ 15.56- تا 8.04-). بوپرنورفین در کنترل نشانه‌های شدید ترک در شرایط سرپایی برتر از کلونیدین بود (RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.19 تا 0.64؛ 1 مطالعه؛ 76 شرکت‌کننده). ما تفاوتی را در مقایسه متادون در برابر ترامادول (MD: 0.04؛ 95% CI؛ 2.68- تا 2.76؛ 1 مطالعه؛ 72 شرکت‌کننده)، و در مقایسه متادون در برابر متادون به همراه گاباپنتین نیافتیم (MD: -2.20؛ 95% CI؛ 6.72- تا 2.32؛ 1 مطالعه؛ 40 شرکت‌کننده).

در مقایسه کلونیدین و بوپرنورفین در شرایط سرپایی، عوارض جانبی بیش‌تری در گروه کلونیدین گزارش شد (1 مطالعه؛ 76 شرکت‌کننده). تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان گروه کلونیدین، دچار هیپوتانسیون در روزهای 5 تا 8، سردرد در روزهای 1 تا 8، آرام‌سازی در روزهای 5 تا 8، سرگیجه و خشکی دهان در روزهای 1 تا 10 و تهوع در روزهای 1 تا 9 شدند. عرق کردن در تعداد قابل توجهی از شرکت‌کنندگان گروه بوپرنورفین در روزهای 1 تا 10 گزارش شد. برای تمام مقایسه‌های دیگر با توجه به این پیامد، ما تفاوتی را بین گروه‌ها نیافتیم.

در مقایسه دوزهای مختلف همان درمان دارویی سم‌زدایی، دوز بالای کلونیدین (1 تا 1.2 میلی‌گرم/روز) در تکمیل درمان در شرایط بستری، تفاوتی با دوز پائین کلونیدین (0.5 تا 0.6 میلی‌گرم/روز) نداشت (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.19؛ 1 مطالعه؛ 68 شرکت‌کننده)، اما هیپوتانسیون در تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان گروه‌های با دوز بالا گزارش شد (RR: 3.25؛ 95% CI؛ 1.77 تا 5.98). کاهش تدریجی متادون با عوارض جانبی بیش‌تری نسبت به ترک ناگهانی متادون همراه بود (RR: 2.25؛ 95% CI؛ 1.02 تا 4.94؛ 1 مطالعه؛ 20 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information