مقایسه جفی‌تینیب با عدم درمان یا شیمی‌درمانی برای سرطان سلول غیر-کوچک ریه

سوال مطالعه مروری

آیا اگر بیماران مبتلا به سرطان سلول غیر-کوچک ریه جفی‌تینیب مصرف کنند، عمر طولانی‌تری خواهند داشت؟

پیشینه

سرطان سلول غیر-کوچک ریه (شایع‌ترین نوع سرطان ریه) علت اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. ممکن است افراد مبتلا به سرطان ریه پیشرفته تحت شیمی‌درمانی قرار بگیرند.

بعضی از سرطان‌های ریه دارای جهش ژنی هستند، که یک تغییر در توالی کروموزومی ‌داخل سلول‌ها است. این جهش عامل گیرنده رشد اپیدرمی (epidermal growth factor receptor; EGFR) را تحت تاثیر قرار می‌دهد، که در آن یک سوئیچ در سطح سلولی منجر به رشد و گسترش کنترل نشده می‌شود. جفی‌تینیب دارویی است که سلول‌های با EGFR تغییر یافته را مورد هدف قرار می‌دهد، بنابراین رشد آنها را متوقف می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که این جهش بیشتر در افراد غیر-سیگاری، زنان، میراث آسیایی و با آدنوکارسینوما (adenocarcinoma) (نوعی سرطان ریه) یافت می‌شود.

ویژگی‌های مطالعه

برای یافتن کارآزمایی‌های مرتبط تا 17 فوریه 2017 به جست‌وجو پرداختیم. در مجموع 35 مطالعه بین سال‌های 2000 تا 2017 وجود داشت، که به ارزیابی 12,089 شرکت‌کننده از کشورهای مختلف از جمله آمریکای شمالی، اروپا و آسیا پرداختند.

نتایج کلیدی

این مرور نشان داد که بیماران مبتلا به سرطان ریه پیشرفته هنگام درمان با جفی‌تینیب در مقایسه با عدم دریافت درمان دیگر یا شیمی‌درمانی عمر طولانی‌تری ندارند. در افرادی که سرطان ریه پس از درمان اولیه بدتر شده، جفی‌تینیب توانست زمان پیش از پیشرفت سرطان را، طولانی‌تر کند اما فقط در یک گروه انتخاب شده از بیماران قوم آسیایی یا با جهش در EGFR. ترکیب جفی‌تینیب با شیمی‌درمانی احتمالا بتواند زمان تا پیشرفت سرطان را بیش از جفی‌تینیب یا شیمی‌درمانی به‌تنهایی افزایش دهد. برای بیماران دارای جهش مثبت در EGFR که پس از شیمی‌درمانی پایدار هستند، ادامه مصرف جفی‌تینیب در مقایسه با دارونما بهبود بقا را نشان داده است.

عوارض جانبی شدید، مانند تعداد کم گلبول‌های قرمز و سفید و نشانه‌های عصبی، در بیماران دریافت کننده شیمی‌درمانی در مقایسه با بیماران دریافت کننده جفی‌تینیب بیش‌تر دیده می‌شود. عوارض جانبی ناشی از جفی‌تینیب عبارت بود از بثورات پوستی، اسهال و اختلال عملکرد کبدی.

کیفیت زندگی در مقایسه با شیمی‌درمانی به نفع جفی‌تینیب بهبود یافت.

کیفیت شواهد

هنگام مقایسه جفی‌تینیب به عنوان درمان خط اول و دوم با شیمی‌درمانی، ما کیفیت شواهد را برای پیامدهای بقای کلی و بقای بدون پیشرفت بیماری کاهش دادیم، زیرا نتایج دقیق نبودند و ممکن است برای تمام بیماران با توجه به انتخاب جمعیت بالای 70 سال قابل اجرا نباشد. با این حال، کیفیت شواهد، هنگامی که ما سمیّت‌های ناشی از جفی‌تینیب را با شیمی‌درمانی مقایسه کردیم، بالا بود.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

این مرور سیستماتیک نشان می‌دهد که جفی‌تینیب، در مقایسه با شیمی‌درمانی یا درمان نگهدارنده استاندارد خط اول یا خط دوم، احتمالا بر بقای بدون پیشرفت بیماری و کیفیت زندگی در جمعیت‌های بیمار انتخاب شده، به خصوص در بیمارانی که جهش‌های حساس کننده تومورهای EGFR دارند، تاثیر مفیدی دارد.

بیماران مبتلا به جهش در EGFR هنگام دریافت درمان نگهدارنده با جفی‌تینیب نسبت به افراد دریافت کننده دارونما عمر طولانی‌تری دارند.

یک مطالعه، تجزیه‌و‌تحلیل زیرگروه را انجام داد و نشان داد که جفی‌تینیب بقای کلی را بیش از دارونما به عنوان درمان خط دوم در بیماران با قومیت ‌آسیایی بهبود بخشید. تمام مطالعات دیگر هیچ مزیتی را برای بقای کلی نیافتند. داده‌هایی که در این مرور تجزیه‌و‌تحلیل شدند، بسیار ناهمگون بود. در مقدار داده‌هایی که می‌توانستیم تجمیع کنیم، عمدتا به دلیل تغییراتی در طراحی مطالعه، محدود بودیم. خطر سوگیری در بیشتر مطالعات متوسط بود، در حالی که برخی مطالعات به اندازه کافی اشاره‌ای به سوگیری انتخاب، ریزش نمونه (attrition) و گزارش‌دهی بالقوه نکردند. این ناهمگونی ممکن است بر قابلیت کاربرد این نتایج تاثیر بگذارد.

به نظر می‌رسد ترکیب جفی‌تینیب با شیمی‌درمانی در بهبود بقای بدون پیشرفت بیماری برتر از جفی‌تینیب یا شیمی‌درمانی به‌تنهایی باشد، اما داده‌های بیش‌تر و مطالعات فاز سه در این زمینه‌ها مورد نیاز است.

جفی‌تینیب دارای پروفایل سمیّت ‌مطلوبی در مقایسه با رژیم‌های شیمی‌درمانی فعلی است. اگرچه هیچ بهبودی در بقای کلی وجود ندارد، جفی‌تینیب به راحتی با شیمی‌درمانی سیتوتوکسیک در بیماران مبتلا به جهش‌های EGFR مقایسه می‌شود و با طولانی شدن بقای بدون پیشرفت بیماری و پروفایل عوارض جانبی کم‌تری همراه است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

نقش جفی‌تینیب (gefitinib) برای درمان سرطان سلول غیر-کوچک ریه (non-small cell lung cancer; NSCLC) پیشرفته در حال تکامل است. ما یک مرور سیستماتیک را برای ارزیابی شواهد موجود به دست آمده از تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده در این زمینه انجام دادیم.

اهداف: 

تعیین اثربخشی و ایمنی جفی‌تینیب به عنوان درمان خط اول، درمان خط دوم یا درمان نگهدارنده برای NSCLC پیشرفته.

روش‌های جست‌وجو: 

ما جست‌وجوها در CENTRAL؛ MEDLINE و Embase را از آغاز تا 17 فوریه 2017 انجام دادیم. مجموعه مقالات کنفرانس‌های مرتبط، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را به صورت دستی جست‌وجو کردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که به ارزیابی جفی‌تینیب، به تنهایی یا در ترکیب با درمان‌های دیگر، در مقایسه با دارونما (placebo) یا سایر درمان‌ها به عنوان درمان خط اول یا درمان خط متوالی در بیماران مبتلا به NSCLC، به استثنای استفاده بدون نسخه، پرداختند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

از متدولوژی استاندارد کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را برای انتخاب نتایجی با کیفیت روش‌شناسی درست ارزیابی کردند. تمام تجزیه‌و‌تحلیل‌ها را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat) انجام دادیم. داده‌های مربوط به پیامدهای زیر را رکورد کردیم: بقای کلی، بقای بدون پیشرفت بیماری، سمیّت، پاسخ تومور و کیفیت زندگی. هم‌چنین داده‌های مربوط به زیرگروه‌های زیر را گردآوری کردیم: جهش گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (epidermal growth factor receptor; EGFR) مثبت و قومیت آسیایی.

نتایج اصلی: 

35 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) واجد شرایط را وارد کردیم، که 12,089 بیمار را بررسی کرده بودند.

جمعیت عمومی

از نظر آماری، جفی‌تینیب در مقایسه با دارونما یا شیمی‌درمانی در شرایط درمان خط اول یا دوم، بقای کلی را بهبود نبخشید. در مقایسه با دارونما، جفی‌تینیب به عنوان درمان خط دوم، زمان سپری شده تا شکست درمان را طولانی‌تر کرد (نسبت خطر (HR): 0.82؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.75 تا 0.90؛ 0.0001 > P). درمان نگهدارنده با جفی‌تینیب، بقای بدون پیشرفت را پس از درمان خط اول بهبود بخشید (HR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.53 تا 0.91؛ 0.007 = P).

مطالعات مربوط به بیماران با قومیت آسیایی یا مطالعاتی که تجزیه‌و‌تحلیل زیرگروه را انجام دادند

جفی‌تینیب به عنوان درمان خط دوم نسبت به دارونما بقای کلی را طولانی کرد (HR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.91؛ 0.01 = P). در درمان خط اول، بقای بدون پیشرفت بیماری با استفاده از جفی‌تینیب نسبت به شیمی‌درمانی به تنهایی بهبود یافت (HR: 0.65؛ 95% CI؛ 0.43 تا 0.98؛ 0.04 = P؛ شواهد با کیفیت متوسط). جفی‌تینیب در ترکیب با رژیم شیمی‌درمانی در برابر جفی‌تینیب به تنهایی یا شیمی‌درمانی به‌تنهایی، بقای بدون پیشرفت بیماری را بهبود بخشید (به ترتیب؛ HR: 0.69؛ 95% CI؛ 0.49 تا 0.96؛ 0.03 = P؛ HR: 0.69؛ 95% CI؛ 0.62 تا 0.77؛ 0.00001 > P). در درمان خط دوم، بقای بدون پیشرفت بیماری در بیماران دریافت کننده جفی‌تینیب بیشتر از بیماران دریافت کننده دارونما یا شیمی‌درمانی بود (به ترتیب؛ HR: 0.69؛ 95% CI؛ 0.52 تا 0.91؛ 0.009 = P؛ HR: 0.71؛ 95% CI؛ 0.57 تا 0.88؛ 0.002 = P؛ شواهد با کیفیت متوسط). ترکیب جفی‌تینیب با شیمی‌درمانی به عنوان درمان خط دوم برتر از جفی‌تینیب به تنهایی بود (HR: 0.65؛ 95% CI؛ 0.43 تا 0.97؛ 0.04 = P). همانند درمان نگهدارنده، جفی‌تینیب در مقایسه با دارونما بقای بدون پیشرفت بیماری را بهبود بخشید (HR: 0.42؛ 95% CI؛ 0.33 تا 0.54؛ 0.00001 > P).

بیماران مبتلا به تومورهای EGFR با جهش-مثبت

مطالعات در مورد بیماران مبتلا به تومورهای EGFR با جهش-مثبت بهبودی را در بقای بدون پیشرفت بیماری به نفع جفی‌تینیب بیش از شیمی‌درمانی به عنوان درمان خط اول و خط دوم نشان داد (به ترتیب؛ HR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.61؛ 0.00001 > P؛ HR: 0.24؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.47؛ 0.0001 > P). جفی‌تینیب به عنوان درمان نگهدارنده پس از شیمی‌درمانی بقای کلی و بقای بدون پیشرفت بیماری را در مرحله سوم مطالعه در مقایسه با دارونما بهبود بخشید (به ترتیب؛ HR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.98؛ 0.05 = P؛ HR: 0.17؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.41؛ 0.0001 > P).

سمیّت‌های ناشی از جفی‌تینیب شامل تحریک پوست، اسهال و اختلالات ترانس‌آمیناز کبدی بود. سمیّت‌های ناشی از شیمی‌درمانی شامل آنمی، نوتروپنی (neutropenia) و نوروتوکسیسیتی (neurotoxicity) بود.

از نظر کیفیت زندگی، جفی‌تینیب ارزیابی عملکردی درمان سرطان-ریه (Functional Assessment of Cancer Therapy‐Lung; FACT‐L) (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 10.50؛ 95% CI؛ 9.55 تا 11.45؛ 0.000001 > P)، در زیرمقیاس سرطان ریه (SMD: 3.63؛ 95% CI؛ 3.08 تا 4.19؛ 0.00001 > P) و شاخص پیامد کارآزمایی (SMD: 9.87؛ 95% CI؛ 1.26 تا 18.48؛ 0.00001 > P) را در مقایسه با دارونما بهبود بخشید.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information