چرا این مرور مهم است؟
کودکان ساکن در مناطق مالاریاخیز، غالبا به سمت کم‌خونی می‌روند. تصور میشود کم‌خونی طولانی‌مدت منجر به تاخیر در رشد کودکان شده و باعث میشود کودکان بیشتر در معرض خطر احتمال ابتلا به عفونت قرار داشته باشند. در مناطقی که کم‌خونی شایع است، ارائه دهندگان خدمات سلامت ممکن است آهن را برای پیشگیری از کم‌خونی تجویز کنند، اما یک نگرانی میان محققان این است که این کار ممکن است خطر ابتلا به مالاریا را افزایش دهد. تصور بر این است که قرص آهن، سطح آهن را در خون افزایش می‌دهد، و این مسئله، رشد انگل پلاسمودیوم (Plasmodium ) را که باعث مالاریا میشود، تحریک می‌کند. هدف ما بررسی تاثیرات مصرف مکمل‌های آهن خوراکی در کودکانی است که در کشورهایی زندگی می‌کنند که مالاریا در آنها شایع است.
یافته‌های اصلی این مرور
پژوهشگران کاکرین شواهد موجود را تا 30 آگوست 2015 جست‌وجو کرده و 35 کارآزمایی (با 31,955 کودک) را در مرور گنجاندند. آهن، خطر مالاریا را که با تب و حضور انگل در خون نشان داده می‌شد، افزایش نداد (شواهد با کیفیت بالا). خطر مرگومیر میان کودکان تحت درمان با آهن افزایش نداشت، اگر چه کیفیت شواهد در این مورد پائین بود. میان کودکان تحت درمان با آهن، خطر ابتلا به مالاریای شدید افزایش نیافت (شواهد با کیفیت بالا). اگرچه این فرضیه وجود دارد که مصرف مکمل آهن در کودکانی که کم‌خونی ندارند و در مناطق مالاریاخیز زندگی می‌کنند، ممکن است آسیب‌رسان باشد، اما احتمالا هیچ افزایشی در خطر ابتلا به بیماری مالاریا در این کودکان وجود ندارد (شواهد با کیفیت متوسط). در مناطقی که خدمات سلامت برای کمک به پیشگیری و درمان مالاریا کافی است، تجویز مکمل آهن (با یا بدون اسید فولیک) ممکن است تعداد کودکان مبتلا به مالاریای کلینیکال را کاهش دهد. در مناطقی که این خدمات در دسترس نیست، مکمل آهن (با یا بدون اسید فولیک) ممکن است تعداد کودکان مبتلا به مالاریای کلینیکال را افزایش دهد (شواهد با کیفیت پائین). به طور کلی، تجویز آهن باعث کودکان مبتلا به کم‌خونی کمتری در دوران پیگیری شد و در پایان نیز میانگین تغییرات در هموگلوبین از خط پایه با آهن بالاتر بود.
نتیجه‌گیری‌ها
نتیجه‌گیری‌های ما این است که مصرف مکمل آهن تاثیر منفی بر کودکان ساکن در مناطق اندمیک مالاریا نمی‌گذارد. بر اساس مرور ما، تجویز معمول مکمل آهن نباید از کودکانی که در کشورهایی که بیماری مالاریا شایع است و خدمات مدیریت مالاریا در دسترس است، دریغ شود.
درمان با آهن، در صورتی که پیشگیری از مالاریا یا خدمات مدیریتی مالاریا به طور منظم در دسترس باشد، احتمال مالاریای کلینیکال را افزایش نمی‌دهد. در جایی که منابع محدود باشد، آهن را می‌توان بدون غربالگری کم‌خونی یا فقر آهن، تا زمانی که پیشگیری از مالاریا یا خدمات مدیریت به طور موثر در دسترس باشد، تجویز کرد.
کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوره کودکی شایع است. ادعا شده است که تجویز آهن باعث افزایش احتمال ابتلا به مالاریا میشود.
بررسی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مکمل‌های آهن، با یا بدون فولیک اسید، در کودکانی که در مناطق هایپراندمیک یا هولواندمیک انتقال مالاریا زندگی می‌کنند.
پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین (Cochrane Infectious Diseases Group Specialized Register)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، کارآزمایی‌های منتشرشده در کتابخانه کاکرین، MEDLINE (تا آگوست 2015) و LILACS (تا فوریه 2015) را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین متارجیستری از کارآزمایی‌های بالینی (metaRegister of Controlled Trials; mRCT) و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP) را تا فوریه 2015 بررسی کردیم. با تمام پژوهشگران اولیه کارآزمایی‌های وارد شده، کارآزمایی‌های در حال انجام، و آنهایی که در انتظار طبقه‌بندی بودند، تماس گرفتیم تا در مورد داده‌های منتشر نشده و کارآزمایی‌های بیشتر سوال کنیم. منابع کارآزمایی‌های وارد شده، مرورهای مرتبط، و متاآنالیزهای قبلی را برای منابع اضافی از نظر گذراندیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای را که در مناطق هیپراندمیک و هولواندمیک مالاریا انجام شده یا کارآزمایی‌هایی را که پیامدهای مرتبط با مالاریا را گزارش کردند و شامل کودکان زیر 18 سال بودند، در این مرور گنجاندیم. کارآزمایی‌هایی را وارد مرور کردیم که تجویز خوراکی آهن، آهن همراه با فولیک اسید، و آهن همراه با داروهای ضد-مالاریا را در برابر دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کرده بود. کارآزمایی‌های مربوط به مکمل‌های آهن یا مداخلات غنی‌سازی را وارد مرور کردیم که حداقل 80% از میزان توصیه شده روزانه (Recommended Dietary Allowance; RDA) را برای پیشگیری از کم‌خونی تامین می‌کردند. داروهای ضد-کرم ممکن بود برای هر دو گروه تجویز شود، و ریزمغذی‌ها هم باید به طور مساوی در اختیار هر دو گروه قرار می‌گرفت.
پیامدهای اولیه شامل مالاریای کلینیکال، مالاریای وخیم، و مرگومیر به هر علتی بود. خطر سوگیری (bias) را در کارآزمایی‌های وارد شده با ارزیابی دامنه محور و کیفیت شواهد را هم با استفاده از شیوه درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. یک متاآنالیز با اثر-ثابت برای تمام پیامدها، یک متاآنالیز با اثرات-تصادفی برای پیامدهای هماتولوژیک، و یک تجزیه‌وتحلیل تعدیل شده هم برای RCTهای خوشه‌ای انجام دادیم. تجزیه‌وتحلیل زیر-گروه را برای آنمی بر اساس سطح اولیه، سن و پیشگیری از مالاریا یا خدمات مدیریتی با داده‌های در سطح کارآزمایی انجام دادیم.
سی‌وپنج کارآزمایی (31,955 کودک) معیارهای ورود را داشتند. به طور کلی، آهن باعث افزایش آمار مالاریای کلینیکال نمی‌شد (خطر نسبی (RR): 0.93؛ 95% فواصل اطمینان (CI): 0.87 تا 1.00؛ 14 کارآزمایی، 7168 کودک، شواهد با کیفیت بالا). آهن احتمالا باعث افزایش مالاریای کلینیکال در هر دو جمعیت، چه مواردی که آنمی شایع است و چه آنهایی که شایع نیست، نمی‌شود. در مناطقی که خدمات پیشگیرانه و مدیریتی مالاریا وجود دارد، آهن (با یا بدون اسید فولیک) ممکن است باعث کاهش مالاریای کلینیکال شود (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.84 تا 0.97؛ هفت کارآزمایی، 5586 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، در حالی که در مناطقی که چنین خدماتی در دسترس نیستند، آهن (با یا بدون اسید فولیک) ممکن است بروز مالاریا را افزایش دهد، اگرچه CIهای پائین‌تر نشان دهنده عدم تفاوت هستند (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.31؛ نه کارآزمایی، 19,086 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). مکمل آهن باعث افزایش مالاریای شدید نمی‌شود (RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.81 تا 0.98؛ 6 کارآزمایی، 3421 کودک، شواهد با کیفیت بالا). ما هیچ تفاوتی در میزان مرگومیر مشاهده نکردیم (نرخ عوارض کنترل 1%؛ شواهد با کیفیت پائین). آهن و درمان ضد-مالاریا باعث کاهش مالاریای کلینیکال شد (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.43 تا 0.67؛ سه کارآزمایی، 728 کودک، شواهد با کیفیت بالا). به طور کلی، تجویز آهن باعث کودکان مبتلا به کم‌خونی کمتری در دوران پیگیری شد و در پایان نیز میانگین تغییرات در هموگلوبین از خط پایه با آهن بالاتر بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.