ارزیابی روش‌های دوشیدن شیر در زنان شیرده

موضوع چیست؟

اهمیت شیر انسان توسط سازمان جهانی بهداشت به خوبی حمایت شده که همه نوزادان از بدو تولد تا شش ماهگی باید منحصرا با شیر مادر تغذیه شوند و پس از آن با غذاهای تکمیلی مناسب ادامه دهند. همه نوزادان قادر به تغذیه از پستان نیستند و بنابراین شیر دوشیده شده مورد نیاز است.

چرا این موضوع مهم است؟

نوزادانی که از شیر انسان تغذیه نمی‌شوند، هم در دوران نوزادی و هم در مراحل بعدی زندگی، بیشتر از مشکلات سلامت رنج می‌برند. مادران هم‌چنین ممکن است بخواهند برای راحتی خود یا برای افزایش عرضه، شیر خود را بدوشند.

ما چه شواهدی را یافتیم؟

برای یافتن شواهد تا 21 مارچ 2016 جست‌وجو کرده و 41 کارآزمایی را شامل 2293 شرکت‌کننده برای گنجاندن شناسایی کردیم، با 22 کارآزمایی با 1339 شرکت‌کننده که داده‌هایی را برای آنالیز ارائه کردند. کارآزمایی‌ها در بسیاری از کشورها انجام شده و دربرگیرنده مادران نوزادان در بخش نوزادان و نوزادان سالم در منزل بودند. یافته‌ها ترجیح بارزی را برای هر یک از انواع پمپ‌ها نشان ندادند. مادران از مداخلات آرام‌سازی و حمایتی رضایت داشتند. تفاوتی در آلودگی شیر بین روش‌ها یا درد پستان/نوک پستان مادران وجود نداشت.

هنگامی که مادران به موسیقی گوش می‌دادند یا پروتکل آرام‌سازی داشتند، پستان را گرم می‌کردند، سینه را ماساژ می‌دادند، به‌طور مرتب با محافظ سینه مناسب پمپ می‌کردند و اگر نوزاد قادر به تغذیه از پستان نبود و بلافاصله پس از تولد شروع به دوشیدن شیر با پمپ می‌کردند، حجم شیر بیشتر بود. دوشیدن شیر با دست یا یک پمپ الکتریکی بزرگ محتوای پروتئین بیشتری را نسبت به پمپ دستی ارائه داد. دوشیدن شیر توسط مادر با دست در مقایسه با پمپ‌ها سدیم بالاتر و پتاسیم کمتری را ارائه داد. محتوای چربی/لیپید با ماساژ پستان هنگام پمپ زدن بیشتر بود. هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت در محتوای انرژی بین روش‌ها یافت نشد. هیچ مطالعه‌ای از مادران نپرسید که به اهداف خود برای دوشیدن شیر دست یافته‌اند یا خیر. هیچ یک از مطالعات هزینه‌های مربوط به روش‌ها را بررسی نکردند. تعداد 16 مورد از 30 مطالعه‌ای که پمپ‌ها یا محصولات را ارزیابی کردند، از حمایت تولیدکنندگان برخوردار بودند. همه مطالعات گزارش نکردند که مادران از حمایت‌های اساسی مهم مانند دسترسی به غذا و مایعات، مکانی برای استراحت در نزدیکی نوزادشان و در دسترس بودن کارکنان آگاه بخش سلامت برخوردار بوده‌اند یا خیر.

این یافته به چه معناست؟

شواهد موجود نشان می‌دهد که اقدامات موثر عبارت بودند از شروع دوشیدن شیر بلافاصله پس از تولد در صورتی که نوزاد قادر به تغذیه با پستان نباشد، آرام‌سازی، ماساژ پستان، گرم کردن پستان‌ها، دوشیدن شیر با دست و استفاده از پمپ‌های کم-هزینه. اینها ممکن است برای برخی از پیامدها، موثر یا موثرتر از پمپ‌های الکتریکی پُر-هزینه باشند. مناسب‌ترین روش برای دوشیدن شیر ممکن است به زمان سپری شده از زایمان، هدف از دوشیدن شیر و خود مادر و نوزاد بستگی داشته باشد. مقالات مربوط به دوشیدن شیر از پستان با پمپ نباید به این معنا باشد که استفاده از پمپ یک بخش روتین از شیردهی است، بلکه پزشکان باید بتوانند پیش از توصیه در مورد استفاده از پمپ، استفاده از آن را برای یک مادر توجیه کنند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

مناسب‌ترین روش برای دوشیدن شیر ممکن است به زمان سپری شده از زایمان، هدف از دوشیدن شیر و خود مادر و نوزاد بستگی داشته باشد. مداخلات کم-هزینه از جمله شروع زودتر دوشیدن شیر پس از تولد هنگام تغذیه نکردن با پستان، آرام‌سازی، ماساژ، گرم کردن پستان‌ها، دوشیدن با دست و پمپ‌های کم-هزینه ممکن است به همان اندازه موثر یا موثرتر از پمپ‌های الکتریکی بزرگ برای برخی پیامدها باشد. تنوع در محتوای مواد مغذی در روش‌ها ممکن است با برخی از نوزادان مرتبط باشد. حجم نمونه کوچک، انحراف معیار (standard deviation; SD) بزرگ، و تنوع مداخلات، داشتن احتیاط را در اعمال این نتایج، فراتر از روش خاصی که در شرایط خاص تست شد، لازم می‌کند. برای کارآزمایی‌های بیشتر در مورد دوشیدن شیر با دست، آرام‌سازی و دیگر تکنیک‌هایی که پتانسیل تجاری ندارند، انجام پژوهش‌هایی که مستقلا تامین مالی شده باشند، مورد نیاز است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

تغذیه با شیر مادر مهم است، با این حال همه شیرخواران نمی‌توانند از پستان تغذیه کنند و روش‌های دوشیدن شیر نیاز به ارزیابی دارد.

اهداف: 

ارزیابی قابلیت پذیرش مداخله، اثربخشی، بی‌خطری (safety)، تاثیر بر ترکیبات شیر، آلودگی و هزینه روش‌های دوشیدن شیر.

روش‌های جست‌وجو: 

پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (21 مارچ 2016) را جست‌وجو کرده، مجلات و خلاصه مقالات کنفرانس‌های مرتبط را به صورت دستی جست‌وجو کرده، و با کارشناسان در این زمینه تماس گرفتیم تا مطالعات منتشر شده یا منتشر نشده بیشتری را به دست آوردیم. هم‌چنین فهرست منابع همه مقالات بازیابی‌شده مرتبط را بررسی کردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی شده‌ای که روش‌ها را در هر زمانی پس از تولد مقایسه کردند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، داده‌ها را استخراج کرده و صحت (accuracy) آنها را بررسی کردند.

نتایج اصلی: 

این مرور به‌روز شده شامل 41 کارآزمایی با 2293 شرکت‌کننده، و 22 کارآزمایی با 1339 شرکت‌کننده است که داده‌هایی را برای آنالیز ارائه کردند. بیست‌-شش مورد از کارآزمایی‌ها شامل مادران نوزادان بستری در بخش نوزادان (1547 = n)؛ 14 کارآزمایی شامل مادران نوزادان سالم در منزل (730 = n)؛ و یک کارآزمایی شامل هم مادران نوزادان و هم مادران نوزادان بزرگ‌تر سالم (16 = n) بودند. یازده کارآزمایی یک یا چند نوع پمپ را در برابر دوشیدن دستی شیر توسط مادر و 14 مطالعه یک نوع پمپ را با نوع دیگری از پمپ مقایسه کردند، در سه مورد از این مطالعات هم دوشیدن شیر به صورت دستی توسط مادر و هم انواع پمپ مقایسه شدند. بیست مطالعه یک پروتکل خاص یا رفتار کمکی را شامل پروتکل‌های پمپ زدن متوالی در برابر هم‌زمان، تعداد دفعات پمپ زدن، ارائه آموزش و مداخله حمایتی، آرام‌سازی، ماساژ پستان، ترکیبی از دوشیدن به صورت دستی و با کمک پمپ و پروتکل تمیز کردن پستان را مقایسه کردند.

به دلیل ناهمگونی در شرکت‌کنندگان، مداخلات، و پیامدهای اندازه‌گیری شده یا گزارش شده، نتوانستیم یافته‌های مطالعات را برای اکثر پیامدها تجمیع کنیم. بنابراین تهیه جدول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» در این نسخه به‌روز شده امکان‌پذیر نبود. بیشتر نتایج وارد شده از مطالعات تکی به دست آمدند. کارآزمایی‌ها در 14 کشور تحت شرایط مختلف انجام شده و از سال 1982 تا 2015 منتشر شدند. شانزده مورد از 30 کارآزمایی که پمپ‌ها یا محصولات را ارزیابی کردند، از حمایت تولیدکنندگان برخوردار بودند. خطر سوگیری (bias) در مطالعات وارد شده متغیر بود.

پیامدهای اولیه

فقط یک مورد از 17 مطالعه‌ای که رضایت مادر/قابلیت پذیرش مداخله را با روش یا رفتار کمکی بررسی کرد، داده‌های مناسبی را برای آنالیز ارائه داد. در این مطالعه، خود-کارآمدی با پرسش از مادران در مورد اینکه با عبارت زیر موافق هستند یا مخالف، ارزیابی شد: «نمی‌خواهم کسی مرا (در حال دوشیدن شیر با دست/پمپ) ببیند». این مطالعه نشان داد مادرانی که از پمپ الکتریکی استفاده کردند در مقایسه با مادرانی که با دست شیر خود را دوشیدند، بیشتر احتمال داشت با این جمله موافق باشند (تفاوت میانگین (MD): 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 1.25؛ P = 0.01؛ 68 شرکت‌کننده). مادرانی که با دست شیر خود را دوشیدند، گزارش کردند که دستورالعمل‌های دوشیدن در مقایسه با پمپ الکتریکی واضح‌تر بود (MD: -0.40؛ 95% CI؛ 0.75- تا 0.05-؛ P = 0.02؛ 68 شرکت‌کننده). گزارش توصیفی از رضایت شرکت‌کننده در مطالعات دیگر در معیارهای مورد استفاده متفاوت بود، ترجیح واضحی را برای یک نوع پمپ نشان نداد، اگرچه رضایت از برخی مداخلات آرام‌سازی و حمایتی وجود داشت.

هیچ تفاوت بالینی معنی‌داری را بین روش‌های مربوط به آلودگی شیر در مقایسه هر نوع پمپ با دوشیدن دستی شیر (خطر نسبی (RR): 1.13؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.61؛ P = 0.51؛ 28 شرکت‌کننده)، مقایسه پمپ دستی با دوشیدن شیر با دست (MD: 0.20؛ 95% CI؛ 0.18- تا 0.58؛ P = 0.30؛ 142 شرکت‌کننده)، یک پمپ الکتریکی بزرگ در مقایسه با دوشیدن دستی (MD: 0.10؛ 95% CI؛ 0.29- تا 0.49؛ P = 0.61؛ 123 شرکت‌کننده)، یا یک پمپ الکتریکی بزرگ در مقایسه با پمپ دستی (MD: -0.10؛ 95% CI؛ 0.46- تا 0.26؛ P = 0.59؛ 141 شرکت‌کننده) پیدا نکردیم.

در مقایسه پمپ الکتریکی بزرگ با دوشیدن شیر با دست، سطح درد پستان یا نوک پستان مادر یا آسیب مشابه بود (MD: 0.02؛ 95% CI؛ 0.67- تا 0.71؛ P = 0.96؛ 68 شرکت‌کننده). مطالعه‌ای که یک پمپ الکتریکی دستی و بزرگ را مقایسه کرد، زخم نوک سینه‌ها را در 7% برای هر دو گروه و احتقان پستان (engorgement) را در 4% با استفاده از پمپ دستی در برابر 6% با استفاده از پمپ الکتریکی گزارش کرد؛ در یک مطالعه آسیب نوک پستان در گروه دوشیدن با دست گزارش نشد، یک مورد آسیب نوک پستان در هر یک از گروه‌های پمپ دستی و پمپ الکتریکی بزرگ گزارش شد.

یک مطالعه عوارض جانبی را در نوزادان مورد بررسی قرار داد، اما از آنجایی که همه نوزادان شیر دوشیده مادر خود را دریافت نکردند، نتایج را درج نکردیم.

پیامد‌های ثانویه

مقدار شیر دوشیده شده در برخی مطالعات به میزان قابل‌توجهی از نظر بالینی در مداخلاتی شامل آرام‌سازی، موسیقی، گرما، ماساژ، شروع پمپ زدن، افزایش دفعات پمپ زدن و اندازه مناسب محافظ پستان افزایش یافت. برنامه‌های پشتیبانی و هم‌زمان در مقایسه با پمپ زدن متوالی تفاوتی را در شیر به دست آمده نشان نداد. هیچ پمپی به طور هم‌سو و سازگار حجم شیر به دست آمده را به‌طور قابل‌توجهی افزایش نداد.

در رابطه با کیفیت مواد مغذی، دوشیدن شیر با دست یا با پمپ الکتریکی بزرگ، پروتئین بالاتری را نسبت به پمپ دستی ارائه داد و دوشیدن دستی شیر، سدیم بالاتر و پتاسیم کمتری را در مقایسه با یک پمپ الکتریکی بزرگ یا یک پمپ دستی ارائه کرد. محتوای چربی با ماساژ پستان هنگام پمپ زدن بیشتر بود؛ هیچ شواهدی از تفاوت برای محتوای انرژی بین روش‌ها یافت نشد.

هیچ تاثیر هم‌سو و سازگاری در رابطه با تغییر پرولاکتین یا تاثیر بر ترشح اکسی‌توسین با نوع یا روش پمپ یافت نشد. جنبه‌های اقتصادی آنها گزارش نشدند.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information