پیشینه
شاخص گلیسمی (glycaemic index; GI) عبارت است از معیاری از توانایی تاثیر کربوهیدرات (به عنوان مثال قند یا نشاسته) بر سطح گلوکز خون.
ویژگی‌های مطالعه
در این به‌روزرسانی، 21 مطالعه تصادفی‌سازی شده را بررسی کردیم که اثرات مصرف رژیم‌های غذایی با GI پائین را در مقایسه با رژیم‌های دارای ترکیب مشابه اما با GI بالاتر بر حوادث بیماری‌های قلبی‌عروقی و سطوح کلسترول خون یا فشار خون (عوامل خطر عمده برای بیماری قلبی‌عروقی، مانند حمله قلبی یا استروک) ارزیابی کردند. مطالعات انجام شده تا جولای 2016 وارد شدند.
نتایج
شرکت‌کنندگان، بزرگسالانی با میانگین سنی بین 19 و 69 سال بودند. در اغلب مطالعات، شرکت‌کنندگان دارای عوامل خطرساز قلبی‌عروقی مانند اضافه-وزن یا چاقی یا سطوح غیر-طبیعی چربی خون بوده، و یک مطالعه شامل شرکت‌کنندگانی بود که در زمان انجام مطالعه مبتلا به بیماری قلبی بودند. این رژیم‌های غذایی به مدت حداقل 12 هفته پیگیری شدند اما بیش‌تر مطالعات در معرض سوگیری نامشخص قرار داشته و برخی نیز رژیم‌هایی را مقایسه کردند که از لحاظ GI فقط تفاوت‌های اندکی داشتند. عوارض بیماری قلبی‌عروقی گزارش نشدند و شواهدی از نظر تفاوت در اثرات رژیم‌های غذایی بر کلسترول خون و فشار خون به دست نیامد. اکثر مطالعات آسیب‌های ناشی از مداخله را گزارش نکردند اما دو مطالعه که به این موضوع پرداختند، تاثیرات مضری را از رژیم‌های غذایی نیافتند، هر چند که شواهد ضعیف بودند.
نتیجه‌گیری‌ها
شواهد کافی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده به دست نیامد که بتوان بر اساس آن‌ها مصرف رژیم‌های غذایی با GI پائین را برای بهبود سطح چربی‌های خون یا فشار خون توصیه کرد.
در حال حاضر شواهدی در مورد تاثیر رژیم‌های غذایی با GI پائین بر بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی وجود ندارد. علاوه بر این، هیچ شواهد قانع کننده‌ای در دست نیست که نشان دهد رژیم‌های غذایی با GI پائین تاثیر سودمند آشکاری بر پارامترهای لیپیدهای خون (چربی خون) یا فشار خون بر جای می‌گذارند.
شاخص گلیسمی (glycaemic index; GI) یک معیار فیزیولوژیکی از توانایی تاثیر کربوهیدرات بر سطح گلوکز خون است. علاقه در این زمینه به منظور مدیریت بالینی افرادی که در معرض خطر، یا مبتلا به، بیماری قلبی‌عروقی ثابت شده هستند، رو به افزایش است. شواهد فعلی به دست آمده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) مرتبط با این زمینه، نیاز به بررسی دارند. این مرور به‌روزرسانی مرور اصلی منتشر شده در سال 2008 است.
ارزیابی تاثیر GI رژیم غذایی بر مورتالیتی کلی، حوادث قلبی‌عروقی، و عوامل خطرساز قلبی‌عروقی (چربی‌های خون، فشار خون) در افراد سالم یا افراد مبتلا به بیماری قلبی‌عروقی یا عوامل خطر مرتبط با آن، با استفاده از تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده واجد شرایط موجود در این زمینه.
در جولای 2016، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و (CINAHL) CINAHL را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین فهرست منابع مقالات مرتبط کنترل شدند. هیچ‌گونه محدودیت زبانی اعمال نشد.
RCTهایی را انتخاب کردیم که اثرات رژیم‌های غذایی با GI پائین را با رژیم‌های غذایی دارای ترکیب مشابه اما با GI بالاتر بر بیماری‌های قلبی‌عروقی و عوامل خطر مرتبط با آن مقایسه کردند. حداقل طول دوره انجام کارآزمایی‌ها 12 هفته بود. شرکت‌کنندگان شامل بزرگسالان سالم یا افرادی با خطر بالای ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی، یا افرادی که پیش از این مبتلا به بیماری قلبی‌عروقی تشخیص داده شده بودند. مطالعات مربوط به افراد مبتلا به دیابت ملیتوس حذف شدند.
دو مرورگر به‌طور مستقل از هم مطالعات را غربالگری و انتخاب کردند. دو نویسنده مرور مستقلا خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده، و با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) کیفیت کلی شواهد را ارزیابی، و داده‌های زیر را با کمک کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای سیستماتیک مداخلات استخراج کردند. برای به دست آوردن اطلاعات بیش‌تر با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم. تجزیه‌وتحلیل‌ها توسط مرورگر دوم کنترل شد. پیامدهای پیوسته با استفاده از تفاوت میانگین (MD) و عوارض جانبی به صورت روایت‌گونه (narrative) سنتز شدند.
بیست-یک RCT شامل 2538 شرکت‌کننده انتخاب شدند که برای مداخله GI پائین (1288) یا GI بالا (1250) تصادفی‌سازی شدند. تمام 21 مطالعه وارد شده اثرات تبعیت از رژیم‌های غذایی را با GI پائین بر عوامل خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی، از جمله سطح چربی‌های خون و فشار خون، گزارش کردند.
بیست RCT (18 مورد از آن‌ها در این نسخه از مرور جدید بودند) شامل جمعیت‌های تحت اقدامات پیشگیری اولیه بودند (افراد سالم یا افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به CVD قرار دارند، با میانگین سنی 19 تا 69 سال) و یک RCT بین افرادی اجرا شد که با سابقه قبلی CVD تشخیص داده شده بودند (جمعیت پیشگیری ثانویه، با میانگین سن 26.9 سال). طول مدت مداخله در بیش‌تر مطالعات بیش از شش ماه نبود. تفاوت در مصرف GI بین گروه‌های مقایسه به‌طور گسترده‌ای از 0.6 تا 42 متغیر بود.
هیچ یک از مطالعات وارد شده تاثیرات مصرف رژیم غذایی با GI پائین را بر مرگ‌ومیر قلبی‌عروقی و حوادث قلبی‌عروقی مانند انفارکتوس میوکارد کشنده و غیر-کشنده، آنژین ناپایدار، جراحی بای‌پس گرافت عروق کرونر، آنژیوپلاستی کرونری ترانس‌لومینال از راه پوست، و استروک گزارش نکردند. وجود خطر نامشخص سوگیری در بیش‌تر مطالعات وارد شده، تفسیر کلی داده‌ها را دشوار می‌سازد. فقط دو مطالعه وارد شده (38 شرکت‌کننده) عوارض جانبی را گزارش کردند و هیچ آسیبی مشاهده نشد (شواهد با کیفیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.