رفتن به محتوای اصلی

آیا داروهای پروژستوژن برای پیشگیری از وقوع سقط جنین مکرر مفید هستند؟

پیام‌های کلیدی

  • تجویز داروی پروژستوژن احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در احتمال سقط جنین یا تولد نوزاد زنده برای زنانی که قبلا بدون دلیل مشخص سقط جنین داشته‌اند، ایجاد می‌کند.

سقط جنین مکرر چیست؟

از دست رفتن زودهنگام بارداری، که به‌عنوان سقط جنین نیز شناخته می‌شود، معمولا در سه ماهه نخست بارداری (13 هفته اول بارداری) رخ می‌دهد. برای برخی از زنان و همسران‌شان، سقط جنین می‌تواند چندین بار اتفاق افتد. این وضعیت به‌عنوان سقط جنین مکرر (recurrent miscarriage) نیز شناخته می‌شود. اگرچه گاهی دلایلی برای سقط جنین یافت می‌شود، اغلب هیچ دلیل روشنی برای وقوع آن وجود ندارد.

پروژستوژن‌ها چه هستند، و چرا ممکن است از آن‌ها استفاده شود؟

هورمونی به نام پروژسترون (progesterone)، رحم (uterus) را برای دریافت و حمایت از تخم تازه بارورشده در دوره بخش ابتدایی بارداری آماده می‌کند. پیشنهاد شده برخی از زنان دچار سقط جنین ممکن است در اوایل دوره بارداری پروژسترون را به اندازه کافی نداشته باشند. مکمل‌های دارویی که مانند پروژسترون عمل می‌کنند (تحت عنوان پروژستوژن‌ها)، که ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند، به‌عنوان یک راه امکان‌پذیر برای پیشگیری از سقط جنین مکرر پیشنهاد شده‌اند. سقط جنین می‌تواند مشکلات جسمانی و روحی برای زنان و همسران آن‌ها داشته باشد. یافتن درمانی برای کمک به کاهش سقط جنین مکرر می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا از سقط جنین پیشگیری کرده و یک نوزاد زنده را به دنیا آورند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

هدف ما آن بود که بدانیم تجویز پروژستوژن در اوایل دوره بارداری در مقایسه با عدم تجویز آن چه تاثیری بر بهبودی موارد زیر دارد:

  • سقط جنین (با هدف کاهش این مورد)؛

  • نرخ تولد زنده (با هدف افزایش این مورد)؛

  • مشکلات دیگر برای مادران و نوزادان (با هدف کاهش این مشکلات، مانند وزن کم هنگام تولد یا نیاز به مراقبت ویژه).

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعات منتشرشده‌ای بودیم که شامل زنان مبتلا به سقط جنین مکرر بوده و تحت درمان با پروژستوژن یا دارونما (placebo) (یا قرص «ساختگی») قرار گرفتند. ما مطالعات مربوط به زنانی را که تحت درمان باروری از طریق لقاح آزمایشگاهی (in-vitro fertilization; IVF) قرار داشتند، حذف کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما نه مطالعه را یافتیم که در مجموع 1426 زن را با سابقه سقط جنین مکرر وارد کردند. هشت مورد از این مطالعات حاوی اطلاعاتی بودند که ‌توانستیم از آن‌ها استفاده کنیم، که در مجموع شامل 1276 زن بودند. این مطالعات نشان دادند که تجویز داروی پروژستوژن در اوایل دوره بارداری برای زنان مبتلا به سقط جنین مکرر، احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در احتمال سقط جنین در آن‌ها ایجاد می‌کند. ما نتوانستیم تعیین کنیم که کدام روش تجویز داروی پروژستوژن، خوراکی، یک شات (shot) (تزریقی)، یا قرار دادن آن در واژن، بهتر از دیگری است. این مطالعات نشان دادند که تجویز پروژستوژن برای زنانی که سابقه سقط جنین مکرر داشته‌اند، احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در احتمال داشتن نوزاد زنده در بارداری فعلی نیز ایجاد کرد. ما در مورد تاثیر پروژستوژن بر احتمال زایمان زودرس، مرگ نوزاد، نواقص مادرزادی نوزاد، یا مرده‌زایی، مطمئن نیستیم.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

ما دریافتیم که شواهد اغلب از مطالعات قدیمی‌تر به دست آمدند، که بسیاری از آن‌ها تا حدودی کوچک بودند. این امر به این معنی نیز بود که برخی از جزئیات مربوط به نحوه انجام برخی از مطالعات مشخص نبودند. نه همه مطالعات داده‌هایی را در مورد تمام تاثیراتی که مدنظر ما قرار داشتند، ارائه ندادند.

شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

این مرور به‌روزشده، شواهد را در 25 جولای 2024 جست‌وجو کرد.

پیشینه

پروژسترون، یک هورمون جنسی زنانه، باعث القای تغییرات ترشحی در مخاط پوششی رحم می‌شود که برای موفقیت در لانه‌گزینی تخم بارورشده ضروری هستند. پیشنهاد شده که عامل مسبب در بسیاری از موارد سقط جنین ممکن است ترشح ناکافی پروژسترون باشد. بنابراین، پزشکان از پروژستوژن‌ها (progestogens) (داروهایی که با گیرنده‌های پروژسترون تعامل دارند) در ابتدای سه ماهه اول بارداری، در تلاش برای پیشگیری از سقط خودبه‌خودی، استفاده می‌کنند. این یک به‌روز‌رسانی از مرور منتشر شده در سال 2013 است.

از زمان انتشار به‌روزرسانی این مرور در سال 2018، به ما توصیه شد که یک مطالعه (توسط Ismail 2017) در حال حاضر در Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine تحت بررسی است. ما این مطالعه را از «مطالعات وارد شده» به «ویژگی‌های مطالعات در انتظار طبقه‌بندی» منتقل کردیم تا پیامد تحقیقات آن مشخص شود.

اهداف

ارزیابی مزایا و معایب پروژستوژن‌ها به‌عنوان یک درمان پیشگیرانه از وقوع سقط جنین مکرر.

روش‌های جست‌وجو

برای این به‌روزرسانی، ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین، ClinicalTrials.gov و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (جولای 2024) را جست‌وجو کردیم. ما فهرست منابع مقالات مرتبط را نیز جست‌وجو کردیم، در صورت لزوم تلاش کردیم با نویسندگان کارآزمایی تماس بگیریم، و برای یافتن مقالات منتشرنشده با متخصصان این حوزه تماس گرفتیم.

معیارهای انتخاب

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه - تصادفی‌سازی و کنترل شده که به مقایسه پروژستوژن با دارونما (placebo) یا عدم درمان، در تلاش برای پیشگیری از سقط جنین، پرداخته بودند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کردند، داده‌ها را استخراج و آنها را برای دقت (accuracy) بررسی کردند. ما نویسنده مرور کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردند.

نتایج اصلی

دوازده کارآزمایی‌ (1856 زن) با معیارهای ورود همخوانی داشتند. هشت مورد از کارآزمایی‌های وارد شده، درمان را با دارونما و چهار کارآزمایی باقی‌مانده، تجویز پروژستوژن را با عدم درمان مقایسه کردند. کارآزمایی‌ها ترکیبی از کارآزمایی‌های چند مرکزی و تک مرکزی بودند، که در هند، اردن، انگلستان و ایالات متحده آمریکا انجام شدند. در پنج کارآزمایی، زنان سه سقط متوالی یا بیشتر و در هفت کارآزمایی، زنان دو سقط متوالی یا بیشتر داشتند. مسیرهای تجویز، مقدار مصرف و مدت زمان درمان با پروژستوژن در سراسر کارآزمایی‌ها مختلف بودند. اکثر کارآزمایی‌ها در معرض خطر پائین سوگیری برای اکثر حوزه‌ها بودند. ده کارآزمایی (1684 زن) داده‌هایی را برای تجزیه‌وتحلیل‌ها فراهم آوردند.

متا آناليز همه زنان، نشان می‌دهد که ممکن است کاهشی در تعداد سقط جنین‌ها برای زنان دریافت کننده مکمل پروژستوژن در مقایسه با دارونما/کنترل وجود داشته باشد (متوسط خطر نسبی (RR): 0.73؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.54 تا 1.00؛ 10 کارآزمایی، 1684 زن، شواهد با کیفیت متوسط). تجزیه‌وتحلیل زیرگروهی که به مقایسه کارآزمایی‌های کنترل شده با دارونما در مقابل کنترل شده با غیردارونما پرداختند، کارآزمایی‌هایی که به مقایسه زنان با سه یا بیشتر سقط جنین قبلی با زنانی با دو یا بیشتر سقط جنین پرداختند و مسیرهای مختلف تجویز دارو، نشان دادند هیچ تفاوت‌های روشنی بین زیرگروه‌ها برای سقط جنین وجود ندارد.

هیچ یک از کارآزمایی‌‌ها، پیامدهای ثانویه مادری را گزارش نکردند، از جمله شدت بیماری صبحگاهی، حوادث ترومبوآمبولیک، افسردگی، پذیرش در واحد مراقبت‌های ویژه، یا باروری بعدی.

احتمالا مزیت اندکی برای زنان دریافت کننده پروژستوژن در پیامد نرخ تولد زنده وجود داشت (RR: 1.07؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.13؛ 6 کارآزمایی؛ 1411 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط). ما در مورد تاثیر آن بر نرخ زایمان زودرس مطمئن نیستیم، چرا که شواهد، کیفیت بسیار پائینی داشتند (RR: 1.13؛ 95% CI؛ 0.53 تا 2.41؛ 4 کارآزمایی؛ 256 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). هیچ تفاوت روشنی برای زنان دریافت کننده پروژستوژن برای پیامدهای ثانویه دیگر از جمله مرگ نوزادان، ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی جنین یا مرده‌زایی دیده نشد. ممکن است تفاوت کم یا هیچ تفاوتی در میزان وزن کم موقع تولد وجود داشته باشد و کارآزمایی‌ها در مورد پیامدهای ثانویه کودک از نظر اثرات تراتوژنیک یا پذیرش در واحد مراقبت‌های ویژه گزارشی ارائه نکردند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان

برای زنان مبتلا به سقط جنین مکرر بدون علت مشخص، درمان با مکمل پروژستوژن احتمالا تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیامدهای بارداری‌های بعدی دارد.

حمایت مالی

این مرور کاکرین، منبع حمایت مالی اختصاصی نداشت.

ثبت

نسخه‌های قبلی این مرور در کتابخانه کاکرین منتشر شدند، که در doi.org/10.1002/14651858.CD003511.pub5 قابل دسترسی است.

یادداشت‌های ترجمه

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Citation
Haas DM, Bofill Rodriguez M, Hathaway TJ, Ramsey PS. Progestogen for preventing miscarriage in women with recurrent miscarriage of unclear etiology. Cochrane Database of Systematic Reviews 2025, Issue 6. Art. No.: CD003511. DOI: 10.1002/14651858.CD003511.pub6.