ใจความสำคัญ
– Brexpiprazole ที่เติมเข้าไปในยาแก้ซึมเศร้าจะดีกว่าในการลดอาการซึมเศร้าได้ดีกว่ายาหลอก (ยาเม็ดปลอม) ที่เพิ่มในยาแก้ซึมเศร้า
– Brexpiprazole อาจสัมพันธ์กับการเพิ่มของน้ำหนักและอาการ akathisia มากกว่า (ความรู้สึกกระสับกระส่ายที่ทำให้ต้องเคลื่อนไหวตลอดเวลา)
ภาวะซึมเศร้าคืออะไร
อาการซึมเศร้าเป็นภาวะสุขภาพจิตที่พบบ่อยซึ่งนำไปสู่อารมณ์หดหู่ ไม่สามารถมีความสุขได้ รบกวนการนอนหลับ น้ำหนักลด เหนื่อยล้าหรือพลังงานต่ำ คำพูดและการเคลื่อนไหวช้าลง รู้สึกไร้ค่าหรือรู้สึกผิดมากเกินไป ไม่มีสมาธิ และมีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย การวินิจฉัยว่าเป็นโรคซึมเศร้า บุคคลต้องมีอาการเหล่านี้ตั้งแต่ 5 อาการขึ้นไป รวมถึงอารมณ์หดหู่หรือสูญเสียความรู้สึกเพลิดเพลินเป็นเวลาอย่างน้อย 2 สัปดาห์
ภาวะนี้รักษาอย่างไร
ทางเลือกแรกสำหรับการรักษาคือการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้า เว้นแต่อาการของภาวะซึมเศร้าจะไม่รุนแรง แต่ยาต้านอาการซึมเศร้าจะช่วยผู้ป่วยได้เพียงครึ่งหนึ่งเมื่อสั่งยาเป็นครั้งแรก เมื่อยาแก้ซึมเศร้าตัวเดียวไม่เพียงพอที่จะรักษาอาการซึมเศร้า ทางเลือกหนึ่งที่ใช้ได้คือเพิ่มยาตัวอื่นเพื่อช่วยผลของยาแก้ซึมเศร้า ตัวเลือกอื่นๆ ได้แก่ การเปลี่ยนยาแก้ซึมเศร้าไปเป็นยาแก้ซึมเศร้าตัวอื่น การบำบัดด้วยการพูดคุย หรือการกระตุ้นสมองผ่านคลื่นไฟฟ้า brexpiprazole เป็นยาชนิดใหม่ที่สามารถใช้ร่วมกับยาแก้ซึมเศร้าซึ่งไม่ได้ผลในตัวเอง brexpiprazole สามารถกำหนดได้ในขนาดตั้งแต่ 0.5 มก. ถึง 3 มก. สำหรับการรักษาภาวะซึมเศร้า นอกจากนี้ยังได้รับการอนุมัติให้ใช้รักษาโรคจิตเภทได้อีกด้วย
เราต้องการค้นหาอะไร
เราต้องการตรวจสอบผลของ brexpiprazole ในการรักษาอาการซึมเศร้าเมื่อสั่งเป็นยาตัวเดียวหรือเมื่อเติมเข้ากับยาแก้ซึมเศร้าตัวอื่น และเปรียบเทียบผลของยากับผลของยาต้านอาการซึมเศร้าหรือยาหลอก เพื่อทำเช่นนั้น เราได้สำรวจเอฟเฟ็กต์หลายอย่าง อันดับแรก เราพิจารณาว่า brexpiprazole ลดอาการซึมเศร้าได้ดีเพียงใด ประการที่สอง เราสำรวจว่ามีผู้เข้าร่วมกี่คนที่ยกเลิกการเข้าร่วมการศึกษาไม่ว่าด้วยเหตุผลใดก็ตาม ประการที่สาม เราตรวจสอบว่ามีกี่คนที่หยุดเข้าร่วมเนื่องจากผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ที่พวกเขาประสบ ประการที่สี่ เราสำรวจผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นจากการใช้ brexpiprazole เรายังต้องการทราบว่า brexpiprazole ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้เข้าร่วมอย่างไร และส่งผลต่อรูปแบบการทำงานในชีวิตประจำวันของพวกเขาอย่างไร
เราทำอะไร
เราค้นหาฐานข้อมูลทางวิทยาศาสตร์สำหรับการศึกษาที่รายงานผลของ brexpiprazole เทียบกับยาหลอกหรือยาแก้ซึมเศร้าสำหรับภาวะซึมเศร้า เรารวมเฉพาะการศึกษาที่ผู้เข้าร่วมได้รับการสุ่มให้ได้รับการรักษาอย่างใดอย่างหนึ่ง ทั้งพวกเขาและทีมงานที่กำลังประเมินผลของการรักษาไม่ทราบว่าผู่เข้าร่วมอยู๋กลุ่มใด และสิ่งนี้ช่วยในการประเมินผลลัพธ์อย่างเป็นกลางโดยปราศจากความรู้เกี่ยวกับสิ่งที่ได้รับซึ่งจะส่งผลต่อผลลัพธ์ เราเปรียบเทียบและสรุปผลลัพธ์และประเมินว่าเรามั่นใจเพียงใดว่าผลการศึกษาแสดงให้เห็นถึงผลกระทบที่แท้จริงของยา เรายึดความเชื่อมั่นของเราจากปัจจัยต่างๆ เช่น ขนาดของผลกระทบ วิธีการที่ใช้ และการรายงานผลลัพธ์อะไร อย่างไร
เราพบอะไรและมีข้อจำกัดในการค้นพบของเราอย่างไร
เราพบการศึกษา 9 ฉบับ ซึ่งมีผู้เข้าร่วม 3424 คน; 2 ใน 3 เป็นผู้หญิงและ 1 ใน 3 เป็นผู้ชาย
เราพบเฉพาะการศึกษาที่มีการเติม brexpiprazole หลังจากที่ผู้เข้าร่วมได้ลองการรักษาด้วยยาแก้ซึมเศร้าตั้งแต่สองตัวขึ้นไปด้วยตนเอง เรามีความเชื่อมั่นในระดับสูงว่าการเติม brexpiprazole เข้ากับยาแก้ซึมเศร้าจะลดอาการซึมเศร้าหลังการรักษาได้แปดสัปดาห์มากกว่ายาหลอกที่เพิ่มเติมเข้าไปในยาแก้ซึมเศร้า นอกจากนี้ brexpiprazole ยังมีแนวโน้มที่จะทำให้ไม่แสดงอาการของภาวะซึมเศร้ามากกว่ายาหลอกเมื่อเติมสิ่งใดสิ่งหนึ่งเข้ากับยาแก้ซึมเศร้า เรามั่นใจพอสมควรว่า brexpiprazole ทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นหรือรู้สึกกระสับกระส่ายบ่อยกว่ายาหลอก เรามีความมั่นใจน้อยลงเกี่ยวกับผลลัพธ์ที่เกี่ยวข้องกับผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์เหล่านี้ เนื่องจากเราไม่สามารถค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการวัดผลเหล่านั้นและการศึกษาทั้งหมดใช้วิธีการเดียวกันในการวัดผลหรือไม่
เราต้องการค้นหาอะไร
เราไม่พบการศึกษาที่สำรวจว่า brexpiprazole ได้ผลอย่างไรกับเด็กหรือผู้สูงอายุที่มีภาวะซึมเศร้า เราต้องการค้นหาว่า brexpiprazole จะทำงานอย่างไรเมื่อใช้รักษาภาวะซึมเศร้าเป็นระยะเวลานานขึ้น เช่น 18 ถึง 24 สัปดาห์ แต่เราพบเพียงการศึกษาเดียวและผลลัพธ์ไม่เพียงพอที่จะสรุปได้
หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานของเราเป็นข้อมูลล่าสุดจนถึงวันที่ 1 พฤศจิกายน 2021
อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม
Brexpiprazole เป็นยารักษาโรคจิตตัวใหม่ล่าสุดที่ได้รับการอนุมัติให้เป็นยาเสริมสำหรับภาวะซึมเศร้าที่ดื้อต่อการรักษา การทบทวนอย่างเป็นระบบนี้ให้หลักฐานที่ครอบคลุมและมีคุณภาพสูงสำหรับผลของ brexpiprazole ในโรคซึมเศร้า (major depressive disorder; MDD) โดยอ้างอิงจากการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (randomised controlled trials; RCTs) ที่มีอยู่และที่เกิดขึ้นใหม่
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินประโยชน์และผลเสียของ brexpiprazole ในรูปแบบการบำบัดเดี่ยวหรือการรักษาเสริมในการรักษา MDD แบบเฉียบพลันและระยะยาว เปรียบเทียบกับยาหลอกหรือยาต้านอาการซึมเศร้าอื่นๆ
วิธีการสืบค้น
เราใช้วิธีการค้นหาแบบมาตรฐานและครอบคลุม ของ Cochrane วันที่ค้นหาล่าสุดคือเดือนพฤศจิกายน 2021
เกณฑ์การคัดเลือก
เรารวม RCTs ในผู้ที่มีประวัติไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาต้านอาการซึมเศร้า 1 ชนิดหรือมากกว่า โดยเปรียบเทียบ brexpiprazole เป็นการบำบัดเดี่ยวหรือการรักษาเสริมกับยาหลอกหรือยาต้านอาการซึมเศร้าอื่นๆ
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
เราใช้วิธี Cochrane มาตรฐาน ผลลัพธ์หลักคือ 1. การตอบสนองต่อการรักษา โดยวัดจากจำนวนผู้เข้าร่วมที่คะแนนลดลง 50% ขึ้นไปตามระดับที่ตรวจสอบแล้วสำหรับภาวะซึมเศร้า 2. การออกจากการรักษาเนื่องจากสาเหตุใดก็ตาม และ 3. การออกจากการรักษาเนื่องจากผลข้างเคียง ทั้งหมดวัดที่สัปดาห์ที่ 8 (การรักษาแบบเฉียบพลัน) ผลลัพธ์รองของเราคือ 4. จำนวนผู้เข้าร่วมที่ตอบสนองต่อการรักษาหลังจากสองและ 18 สัปดาห์ จำนวนผู้เข้าร่วมที่ได้รับการบรรเทาอาการหลังจากแปดสัปดาห์ 5. จำนวนผู้เข้าร่วมทั้งหมดที่มีอาการไม่พึงประสงค์ 6. การทำงานทางสังคมหรือการปรับตัว และ 7. คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับแต่ละผลลัพธ์
ผลการวิจัย
เราดึงการศึกษา 9 ฉบับ ที่มีผู้เข้าร่วม 3424 รายที่มีภาวะซึมเศร้าที่ดื้อต่อการรักษา ซึ่งหมายถึงขาดการตอบสนองต่อการทดลองอย่างน้อย 2 ครั้ง โดยใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าเดี่ยว อายุของผู้เข้าร่วมคือ 18 ถึง 65 ปีในการศึกษา 7 ฉบับ อายุ 18 ถึง 75 ปีในการศึกษา 1 ฉบับ และอายุมากกว่า 65 ปีในการศึกษา 1 ฉบับ เกณฑ์การคัดเลือกสำหรับการศึกษาทั้งหมดจำเป็นต้องมีการวินิจฉัย MDD ด้วยอาการซึมเศร้าที่สำคัญในปัจจุบันด้วยคู่มือการวินิจฉัยและสถิติของความผิดปกติทางจิต เกณฑ์การแก้ไขข้อความฉบับที่ 4 และเกณฑ์เพิ่มเติมเกี่ยวกับคะแนนขั้นต่ำใน Montgomery–Åsberg Depression Rating Scale (MADRS) และ Hamilton Depression Rating Scale ซึ่งแตกต่างกันไปตามการศึกษา การศึกษา 8 ฉบับ เปรียบเทียบ brexpiprazole เป็นการรักษาเสริมร่วมกับยาแก้ซึมเศร้า เทียบกับยาหลอกเป็นการรักษาเสริมร่วมกับยาแก้ซึมเศร้า การศึกษา 1 ฉบับได้เพิ่ม brexpiprazole หรือยาหลอกร่วมกับยาแก้ซึมเศร้าและ ketamine การศึกษา 4 ฉบับใช้ขนาดยาคงที่ และการศึกษา 5 ฉบับใช้ขนาดยา brexpiprazole ที่ยืดหยุ่น ผู้ผลิตสนับสนุนการศึกษา 8 ฉบับ และการศึกษา 1 ฉบับได้รับทุนสนับสนุนโดยอิสระ
Brexpiprazole เหนือกว่าในการบรรลุการตอบสนองที่ 8 สัปดาห์ (odds ratio (OR) 1.47, 95% ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 1.23 ถึง 1.75; การศึกษา 8 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 3409 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) ผู้เข้าร่วมจำนวนมากที่ถูกสุ่มรับ brexpiprazole ถอนตัวเนื่องจากสาเหตุต่างๆ ที่ 8 สัปดาห์ (OR 1.37, 95% CI 1.02 ถึง 1.83; การศึกษา 7 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 2523 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) หรือเนื่องจากผลข้างเคียง (OR 2.88, 95% CI 1.37 ถึง 6.05; การศึกษา 6 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 2472 คน หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) brexpiprazole ดีกว่ายาหลอกเมื่อเติมเข้ากับยาต้านอาการซึมเศร้าเพื่อให้การบรรเทาอาการสงบที่ 8 สัปดาห์ (OR 1.46, 95% CI 1.19 ถึง 1.79; การศึกษา 7 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 3358 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) เมื่อการตอบสนองถูกกำหนดโดยอิงจากการเปลี่ยนแปลงของคะแนนใน MADRS นั้น brexpiprazole ยังแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพที่ดีกว่ายาหลอก (mean Difference (MD) –1.39, 95% CI –1.96 ถึง –0.82; การศึกษา 8 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 3263 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอก การให้ brexpiprazole ที่ได้รับเสริมมีแนวโน้มที่จะส่งผลให้เกิดภาวะ akathisia มากกว่า (OR 2.95, 95% CI 2.06 ถึง 4.21; การศึกษา 7 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 3358 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) และน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น (OR 3.14, 95% CI 2.19 ถึง 4.49; การศึกษา 9 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 3424 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง)
ความเสี่ยงของการมีอคติแตกต่างกันไประหว่างต่ำและไม่ชัดเจนในการศึกษาส่วนใหญ่ มีการศึกษาเพียงฉบับดียวที่มีความเสี่ยงของการมีอคติสูงในประเด็นเรื่องการเลือกรายงานผลลัพธ์ (selective reporting bias) และอคติด้านอื่นๆ อย่างไรก็ตาม การศึกษานี้มีขนาดตัวอย่างน้อย และผลกระทบต่อความเสี่ยงขอลการมีอคติโดยรวมไม่ถือว่ามีนัยสำคัญ ความเชื่อมั่นของหลักฐานเกี่ยวกับผลลัพธ์หลัก 5 ประการ (การตอบสนองต่อการรักษา วัดจากจำนวนผู้เข้าร่วมที่ตอบสนองและการเปลี่ยนแปลงของอาการซึมเศร้า อาการสงบ ออกจากการรักษากลางคันเนื่องจากสาเหตุใดๆ ออกจากการรักษากลางคันเนื่องจากผลข้างเคียง) อยู่ในระดับสูง ความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับภาวะ akathisia และการเพิ่มของน้ำหนักถูกลดระดับความเชื่อมั่นลง 1 ระดับเป็นปานกลางเนื่องจากความไม่ตรงไปตรงมา
ข้อสรุปของผู้วิจัย
การทบทวนของเราสนับสนุนประสิทธิภาพที่เหนือกว่าของยาเสริม brexpiprazole เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอกในผู้ใหญ่ที่มีภาวะซึมเศร้าที่ดื้อต่อการรักษาสำหรับการรักษาภาวะซึมเศร้าในระยะสั้นและเฉียบพลัน การค้นพบของเราถูกจำกัดด้วยการศึกษาจำนวนน้อยและหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นปานกลางสำหรับผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุด (akathisia และการเพิ่มของน้ำหนัก) มีหลักฐานไม่เพียงพอสำหรับผลของ brexpiprazole ต่อภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุหรือเด็ก นอกจากนี้ เราไม่พบการศึกษาที่เปรียบเทียบ brexpiprazole กับยาแก้ซึมเศร้าอื่นๆ หรือในกรณีที่มีการเติม brexpiprazole หลังจากขาดการตอบสนองต่อยาต้านอาการซึมเศร้าเพียงตัวเดียว นอกจากนี้เรายังขาดข้อมูลที่เพียงพอที่จะบอกประสิทธิภาพในระยะยาวของ brexpiprazole ในการรักษาเสริม จำเป็นต้องมีการเปรียบเทียบเชิงรุก การศึกษาระยะยาวในกลุ่มอายุต่างๆ และการวิเคราะห์ต้นทุนและผลกระทบ เพื่อให้ทราบบทบาททางคลินิกของ brexpiprazole ในการรักษา MDD ได้แม่นยำยิ่งขึ้น
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย ผกากรอง ลุมพิกานนท์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 20 กรกฏาคม 2024
