Remdesivir (ยาต้านไวรัส) รักษา COVID-19 ได้อย่างมีประสิทธิผลหรือไม่
ข้อความสำคัญ
• สำหรับผู้ใหญ่ที่รักษาตัวในโรงพยาบาลด้วย COVID-19 remdesivir อาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเสียชีวิตภายใน 150 วันหลังการรักษา เมื่อเทียบกับยาหลอก (การรักษาหลอกๆ) หรือการดูแลตามปกติ
• Remdesivir อาจเพิ่มโอกาสเล็กน้อยสำหรับผู้ป่วยในโรงพยาบาลที่จะมีอาการดีขึ้นและออกจากโรงพยาบาล (ออกจากโรงพยาบาลหรือกลับบ้าน) นอกจากนี้ยังอาจลดความเสี่ยงที่จะแย่ลง (การช่วยหายใจแบบรุกล้ำผ่านท่อหายใจหรือการเสียชีวิต)
• โดยปกติแล้วผู้ป่วยที่มีอาการเล็กน้อยและไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลมีโอกาสน้อยที่จะเสียชีวิต Remdesivir อาจช่วยลดความเสี่ยงของการแย่ลงและการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล แต่เราไม่สามารถบอกได้ว่ามันจะส่งผลต่อการฟื้นตัวหรือไม่ (เช่น อาการทุเลาลง)
• การศึกษาในอนาคตควรตรวจสอบผลของ remdesivir ต่อ การดำเนินของ COVID-19 ในกลุ่มย่อยต่างๆ (เช่น ผู้ป่วยอาการน้อยหรือรุนแรงมาก)
Remdesivir คืออะไร
Remdesivir เป็นยาที่ต่อสู้กับไวรัส มีการแสดงว่า remdesivir สามารถป้องกันการแพร่พันธุ์ของไวรัสที่เป็นสาเหตุของ COVID-19 (SARS-CoV-2) หน่วยงานกำกับดูแลทางการแพทย์ได้อนุมัติให้ remdesivir รักษาผู้ที่ติดเชื้อ COVID-19 ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน และปวดศีรษะ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของผลการตรวจเลือด
เราต้องการค้นหาอะไร
เราต้องการทราบว่า remdesivir เป็นการรักษาที่มีประสิทธิผลสำหรับผู้ที่ติดเชื้อ COVID-19 หรือไม่ และทำให้เกิดผลที่ไม่พึงประสงค์เมื่อเทียบกับยาหลอกหรือการดูแลตามปกติหรือไม่ ผลของมันอาจขึ้นอยู่กับความเจ็บป่วยมากแค่ไหนเมื่อเริ่มการรักษา ดังนั้นเราจึงจำแนกความแตกต่างระหว่างผู้ป่วยที่รักษาในโรงพยาบาลด้วยโรคระดับปานกลางถึงรุนแรง (เช่น มีการช่วยหายใจ) และผู้ที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลซึ่งมีผลตรวจเป็นบวกสำหรับ COVID-19 แต่ไม่มีอาการหรือมีอาการเล็กน้อย
เราสนใจผลลัพธ์ต่อไปนี้สำหรับผู้ป่วยในโรงพยาบาล:
• เสียชีวิตใน 28 วันหลังการรักษาหรือนานกว่า 28 วัน ถ้ามี;
• การเสียชีวิตระหว่างการรักษาตัวในโรงพยาบาล;
• ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นหลังการรักษาและพร้อมที่จะออกจากโรงพยาบาลหรือไม่
• ผู้ป่วยมีอาการแย่ลงจนต้องใช้เครื่องช่วยหายใจหรือเสียชีวิตหรือไม่
- ผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์; และ
• ผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์อย่างร้ายแรง
เราสนใจผลลัพธ์ต่อไปนี้สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล:
• เสียชีวิตใน 28 วันหลังการรักษาหรือนานกว่า 28 วัน ถ้ามี;
• ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นหลังการรักษาจนไม่มีอาการหรือไม่;
• อาการของผู้ป่วยแย่ลงจนต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลหรือเสียชีวิต;
• คุณภาพชีวิต;
- ผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์; และ
• ผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์อย่างร้ายแรง
เราได้ทำอะไร
เราค้นหาการศึกษาที่ตรวจสอบ remdesivir เพื่อรักษาผู้ใหญ่ที่ติดเชื้อ COVID-19 เทียบกับยาหลอกหรือการดูแลมาตรฐาน ผู้ป่วยอาจมีเพศหรือเชื้อชาติใดก็ได้
เราเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาและให้คะแนนความเชื่อมั่นในหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาด
เราพบอะไร
เราพบการศึกษา 8 ฉบับ ที่มีผู้ป่วยที่เข้าโรงพยาบาลด้วย COVID-19 ปานกลางถึงรุนแรง 10,656 คน และการศึกษา 1 ฉบับ มีผู้ป่วย COVID-19 ที่อาการไม่รุนแรง 562 คน ในจำนวนนี้ 5982 คนได้รับ remdesivir ไม่มีการศึกษาใดที่ประเมินผู้ที่ไม่มีอาการของ COVID-19 อายุเฉลี่ยของผู้ป่วยคือ 59 ปี
ผลลัพธ์หลัก
การศึกษาที่รวบรวมไว้เปรียบเทียบ remdesivir และการดูแลตามปกติกับการดูแลตามปกติ (บวก/ลบยาหลอก) ในผู้ที่ติดเชื้อ COVID-19
ผู้ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วย COVID-19 ในระดับปานกลางถึงรุนแรง
Remdesivir อาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการเสียชีวิตหลังจาก 28 วัน หลังจาก 60 วัน หรือเสียชีวิตในโรงพยาบาลในช่วง 150 วัน อาจเพิ่มโอกาสให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นเล็กน้อย และอาจลดความเสี่ยงที่จะแย่ลง อัตราของผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ของความรุนแรงใด ๆ มีความคล้ายคลึงกันระหว่างกลุ่มที่เปรียบเทียบ
ผู้ที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลซึ่งมี COVID-19 ไม่รุนแรง
ในการศึกษากับผู้ป่วยนอกไม่มีใครเสียชีวิตระหว่างการศึกษา (28 วัน) หลังการรักษาด้วย remdesivir คนมีโอกาสน้อยลงที่จะแย่ลงและเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เราไม่ทราบว่า remdesivir ทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสมากหรือน้อยที่จะดีขึ้น ผู้ป่วยอาจได้รับผลที่ไม่พึงประสงค์อย่างรุนแรงจาก remdesivir น้อยกว่าเมื่อเทียบกับยาหลอกหรือการดูแลตามมาตรฐาน อัตราของผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ของความรุนแรงใด ๆ มีความคล้ายคลึงกันระหว่างกลุ่มที่เปรียบเทียบ
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
เรามีความเชื่อมั่นระดับปานกลางในหลักฐานการเสียชีวิตและการดำเนินของโรคในผู้ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ความเชื่อมั่นในหลักฐานของผลลัพธ์อื่นๆ ในกลุ่มนี้มีจำกัด เนื่องจากความแตกต่างระหว่างการศึกษาและผลที่เป็นไปได้จากวิธีการของพวกเขา สำหรับผู้ที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลซึ่งมีอาการ COVID-19 ไม่รุนแรง เรามีความเชื่อมั่นในระดับปานกลางในหลักฐานสำหรับการแย่ลงของผู้ป่วยและผลที่ไม่พึงประสงค์ ความเชื่อมั่นในหลักฐานของผลลัพธ์อื่นๆ ทั้งหมดมีจำกัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการดีขึ้นของสภาพของผู้ป่วย ด้วยเหตุผลด้านวิธีการศึกษา (เช่น การวัดดำเนินการไม่เพียงพอหรือไม่สามารถเปรียบเทียบได้ หรือทั้งสองอย่าง) และผลลัพธ์ที่แตกต่างกันระหว่างการศึกษา การศึกษาดำเนินการในช่วงเวลาที่ยังไม่ได้เริ่มโปรแกรมวัคซีน และความแตกต่างของสายพันธุ์ไวรัสที่ตามมา คนส่วนใหญ่ในการศึกษาอาศัยอยู่ในประเทศที่มีรายได้สูงและปานกลาง สิ่งนี้อาจจำกัดการนำผลการวิจัยไปใช้กับผู้ที่ได้รับวัคซีนและอยู่ในประเทศที่มีรายได้น้อยซึ่งเข้าถึงการรักษาพยาบาลได้น้อย
หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
นี่เป็นการปรับปรุงการตรวจสอบเบื้องต้นและหลักฐานเป็นปัจจุบันถึงวันที่ 31 พฤษภาคม 2022
จากหลักฐานที่มีอยู่จนถึง 31 พฤษภาคม 2022 remdesivir อาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุหรือการเสียชีวิตในโรงพยาบาลของผู้ติดเชื้อ COVID-19 ระดับปานกลางถึงรุนแรง อัตราการเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลลดลงด้วย remdesivir ในการศึกษา 1 ฉบับ ซึ่งรวมถึงผู้เข้าร่วมที่มีเชื้อ COVID-19 อาการเล็กน้อยถึงปานกลาง อาจเป็นประโยชน์ในทางคลินิกสำหรับทั้งผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลและไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล แต่ความเชื่อมั่นยังคงมีจำกัด การนำหลักฐานไปประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติในปัจจุบันอาจถูกจำกัดโดยการรวบรวมผู้เข้าร่วมจากประชากรส่วนใหญ่ที่ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนซึ่งสัมผัสกับไวรัส SARS-CoV-2 สายพันธุ์แรกในขณะที่ทำการศึกษา
การศึกษาในอนาคตควรให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ remdesivir สำหรับผลลัพธ์หลักที่กำหนดไว้ในการวิจัย COVID-19 โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับกลุ่มย่อยของประชากรที่แตกต่างกัน
Remdesivir เป็นยาต้านไวรัสที่ได้รับการอนุมัติสำหรับการรักษาโรคไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระดับน้อยถึงปานกลาง ซึ่งนำไปสู่การปฏิบัติอย่างกว้างขวาง แม้ว่าหลักฐานที่มีอยู่จะไม่สอดคล้องกัน การอัปเดตนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเติมเต็มช่องว่างความรู้ในปัจจุบันโดยการค้นหา บรรยาย ประเมิน และสังเคราะห์หลักฐานทั้งหมดจากการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) เกี่ยวกับผลของ remdesivir ต่อผลลัพธ์ทางคลินิกของ COVID-19
เพื่อประเมินผลของ remdesivir และการดูแลมาตรฐานเทียบกับการดูแลมาตรฐานบวก/ลบยาหลอกต่อผลลัพธ์ทางคลินิกในผู้ป่วยที่รับการรักษาอาการทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรงจากการติดเชื้อโคโรนาไวรัส 2 (SARS-CoV-2) กลุ่ม
เราค้นหา Cochrane COVID-19 Study Register (ซึ่งประกอบด้วย Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL), PubMed, Embase, ClinicalTrials.gov, World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform และ medRxiv) รวมทั้ง Web of Science (Science Citation Index Expanded and Emerging Sources Citation Index) และ WHO COVID-19 Global literature เกี่ยวกับโรคโคโรนาไวรัส เพื่อค้นหาการศึกษาที่เสร็จสมบูรณ์และกำลังดำเนินการ โดยไม่มีข้อจำกัดด้านภาษา เราทำการค้นหาเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2022
เราปฏิบัติตามระเบียบวิธีมาตรฐานของ Cochrane
เรารวม RCTs ที่ประเมิน Remdesivir และการดูแลตามมาตรฐานสำหรับการรักษาโรคติดเชื้อ SARS-CoV-2 ในผู้ใหญ่ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เปรียบเทียบกับการดูแลตามมาตรฐานบวกลบยาหลอก โดยไม่คำนึงถึงความรุนแรงของโรค เพศ เชื้อชาติ หรือบริบท
เราไม่รวมการศึกษาที่ประเมิน remdesivir สำหรับการรักษาโรคโคโรนาไวรัสชนิดอื่นๆ
เราปฏิบัติตามระเบียบวิธีมาตรฐานของ Cochrane
ในการประเมินอคติของการศึกษาที่รวบรวมไว้ เราใช้เครื่องมือ Cochrane risk of bias (ROB 2) สำหรับ RCTs เราจัดอันดับความเชื่อมั่นของหลักฐานโดยใช้แนวทาง GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation) สำหรับผลลัพธ์ที่รายงานตามหมวดหมู่ที่เราให้ความสำคัญ: การตายจากทุกสาเหตุ การตายในโรงพยาบาล การดีขึ้นทางคลินิก (การมีชีวิตอยู่และพร้อมสำหรับ การออกจากโรงพยาบาลจนถึงวันที่ 28) หรือแย่ลง (ความต้องการใหม่สำหรับการช่วยหายใจแบบรุกล้ำหรือเสียชีวิตจนถึงวันที่ 28) คุณภาพชีวิต เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (ระดับใดก็ได้)
เราแยกความแตกต่างระหว่างบุคคลที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลซึ่งมีการติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ไม่แสดงอาการหรือ COVID-19 ที่ไม่รุนแรง และบุคคลที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วย COVID-19 ในระดับปานกลางถึงรุนแรง
เรารวบรวม RCTs 9 ฉบับ โดยมีผู้เข้าร่วม 11,218 คนที่ได้รับการวินิจฉัยว่าติดเชื้อ SARS-CoV-2 และมีอายุเฉลี่ย 53.6 ปี ซึ่งผู้เข้าร่วม 5982 คนได้รับการสุ่มให้ได้รับ remdesivir ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่ต้องการออกซิเจนไหลต่ำตอนเริ่มต้น การศึกษาส่วนใหญ่ดำเนินการในประเทศที่มีรายได้สูงและรายได้ปานกลาง เราพบการศึกษา 2 ฉบับ ที่รอการจัดประเภท และ การศึกษา 5 ฉบับ ที่กำลังดำเนินการอยู่
ผลของ remdesivir ในผู้ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยโรค COVID-19 ระดับปานกลางถึงรุนแรง
ด้วยหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง remdesivir อาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยกับการตายจากทุกสาเหตุที่จนถึงวันที่ 28 (อัตราส่วนความเสี่ยง (RR) 0.93, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) 0.81 ถึง 1.06 ความแตกต่างของความเสี่ยง (RD) น้อยลง 8 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 21 ถึง มากขึ้น 6; การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 7142 คน) วันที่ 60 (RR 0.85 , 95% CI 0.69 ถึง 1.05; RD น้อยลง 35 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 73 ถึงเพิ่มขึ้น 12; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 1281 ) หรือการตายในโรงพยาบาลถึง 150 วัน (RR 0.93 , 95% CI 0.84 ถึง 1.03; RD น้อยลง 11 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 25 ถึง เพิ่มขึ้น 5; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 8275 คน
Remdesivir อาจเพิ่มโอกาสของการดีขึ้นทางคลินิกจนถึงวันที่ 28 เล็กน้อย (RR 1.11, 95% CI 1.06 ถึง 1.17; RD มากขึ้น 68 ต่อ 1000, 95% CI มากขึ้น 37 ถึงมากขึ้น 105; การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 2514 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) อาจช่วยลดความเสี่ยงของอาการทางคลินิกที่แย่ลงภายใน 28 วัน (hazard ratio (HR) 0.67, 95% CI 0.54 ถึง 0.82; RD น้อยลง 135 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 198 ถึง น้อยลง 69; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 1734 คน, หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง)
Remdesivir อาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่ออัตราการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในทุกระดับ (RR 1.04, 95% CI 0.92 ถึง 1.18; RD มากขึ้น 23 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 46 ถึง มากขึ้น104; การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 2498 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) หรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรง (RR 0.84, 95% CI 0.65 ถึง 1.07; RD น้อยลง 44 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 96 ถึง เพิ่มขึ้น 19; การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 2498 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
เราถือว่าความเสี่ยงของอคติอยู่ในระดับต่ำ โดยมีข้อกังวลบางประการเกี่ยวกับการเสียชีวิตและการเปลี่ยนแปลงทางคลินิก เรามีความกังวลเกี่ยวกับผลลัพธ์ด้านความปลอดภัยเนื่องจากผู้เข้าร่วมที่เสียชีวิตไม่มีส่วนในข้อมูล หากไม่มีการปรับ สิ่งนี้จะนำไปสู่ค่าที่ขาดหายไปในจำนวนที่ไม่แน่นอนและอาจเกิดอคติเนื่องจากข้อมูลที่ขาดหายไป
ผลของ remdesivir ในคนที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วย COVID-19 ที่ไม่รุนแรง
1 ใน 9 RCTs ดำเนินการในบริบทผู้ป่วยนอกและรวมผู้ที่มีอาการที่มีความเสี่ยงของการลุกลาม ไม่มีผู้เสียชีวิตภายในระยะเวลาที่สังเกต 28 วัน
เราไม่แน่ใจเกี่ยวกับการดีขึ้นทางคลินิกเนื่องจากหลักฐานมีความเชื่อมั่นต่ำมาก Remdesivir อาจลดความเสี่ยงของการอาการทางคลินิกแย่ลง (การรักษาตัวในโรงพยาบาล) จนถึงวันที่ 28 (RR 0.28, 95% CI 0.11 ถึง 0.75; RD น้อยลง 46 ต่อ 1000, 95% CI น้อยลง 57 ถึง น้อยลง 16; ผู้เข้าร่วม 562 คน; หลักฐานมีความเชื่อมั่นปานกลาง) เราไม่พบข้อมูลใดๆ สำหรับคุณภาพชีวิต
Remdesivir อาจลดอัตราการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรงถึง 28 วัน (RR 0.27, 95% CI 0.10 ถึง 0.70; RD น้อยลง 49 ต่อ 1,000, 95% CI น้อยลง 60 ถึง น้อยลง 20; ผู้เข้าร่วม 562 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) แต่อาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อความเสี่ยงของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในทุกระดับ (RR 0.91, 95% CI 0.76 ถึง 1.10; RD น้อยลง 42 ต่อ 1000, 95% CI 111 น้อยลง ถึง เพิ่มขึ้น 46; ผู้เข้าร่วม 562 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง)
เราถือว่าความเสี่ยงของการมีอคติต่อการเสียชีวิต การปรับปรุงทางคลินิก และผลลัพธ์ด้านความปลอดภัยอยู่ในระดับต่ำ เราพบความเสี่ยงสูงของการมีอคติสำหรับอาการทางคลินิกที่แย่ลง
แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 31 มกราคม 2023 Edit โดย ผกากรอง 21 กุมภาพันธ์ 2023