ความเป็นมา
ภาวะสมองเสื่อมเป็นชื่อเรียกของภาวะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการสูญเสียความสามารถในการคิด ความจำ และความสามารถทางจิตอื่นๆ อย่างต่อเนื่อง การรักษาทางการแพทย์สำหรับภาวะสมองเสื่อมมีข้อจำกัดและให้ประโยชน์เพียงเล็กน้อย มีการใช้ยาและการแทรกแซงที่ไม่ใช่เภสัชวิทยาหลายอย่างสำหรับอาการทางพฤติกรรมและจิตใจของภาวะสมองเสื่อม อย่างไรก็ตาม มีปัญหาอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับการขาดประสิทธิภาพ ความปลอดภัย และความเป็นไปได้ ด้วยเหตุนี้ การรักษาแบบใหม่ที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพจึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับภาวะสมองเสื่อมและอาการที่เกี่ยวข้อง
คำถามของการทบทวนวรรณกรรม
Cannabinoids เป็นสารที่มีศักยภาพอย่างหนึ่งที่อยู่ระหว่างการตรวจสอบเพื่อรักษาภาวะสมองเสื่อม จุดประสงค์ของการทบทวนอย่างเป็นระบบนี้คือเพื่อตรวจสอบว่า Cannabinoids สามารถช่วยผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมได้หรือไม่ และอาจมีผลที่เป็นอันตรายหรือไม่
สิ่งที่เราทำ
เราค้นหาฐานข้อมูลของการศึกษาทางวิทยาศาสตร์เพื่อค้นหาการศึกษาที่ต้องตัดสินใจแบบสุ่มว่าผู้คนจะได้รับการรักษาด้วย Cannabinoids หรือสิ่งเปรียบเทียบ เรารวมผลการศึกษาที่รวบรวมไว้เพื่อประเมินผลกระทบของสาร Cannabinoids นอกจากนี้ เรายังประเมินว่าการศึกษาเหล่านี้ดำเนินการได้ดีเพียงใดและผลลัพธ์มีความน่าเชื่อถือเพียงใด
สิ่งที่เราพบ
เราค้นหาการศึกษาที่ได้รับการตีพิมพ์จนถึงเดือนมิถุนายน 2020 เราพบ 4 การทดลองที่ตรงตามเกณฑ์การคัดเข้าสำหรับการทบทวนนี้ มีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 126 คนใน 4 การทดลอง ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่เป็นโรคอัลไซเมอร์ บางรายมีภาวะสมองเสื่อมจากหลอดเลือดหรือภาวะสมองเสื่อมแบบผสม
การทดลอง 1 ฉบับดำเนินการในสหรัฐอเมริกา 1 ฉบับในแคนาดา และ 2 ฉบับในเนเธอร์แลนด์ การทดลองใช้ Cannabinoids ประเภทที่ต่างกัน การศึกษารายงานว่า Cannabinoids มีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อความจำและความคิด พวกเขารายงานผลลัพธ์ที่แตกต่างกันเกี่ยวกับอาการทางพฤติกรรมและจิตใจโดยรวมของภาวะสมองเสื่อม โดยพิจารณาจากประเภทของบุคคลที่รายงานข้อมูล ผู้ดูแลในครอบครัวไม่ได้รายงานผลดีของสารแคนนาบินอยด์ต่อพฤติกรรมและอาการทางจิต แต่เจ้าหน้าที่พยาบาลรายงานว่าอาการดีขึ้นในกลุ่มผู้เข้าร่วมที่ได้รับสาร Cannabinoid มีรายงานอันตรายในการศึกษาทั้งหมด ทั้งในกลุ่มผู้เข้าร่วมที่ได้รับ Cannabinoids และผู้ที่ได้รับยาหลอก อย่างไรก็ตาม เราไม่สามารถรวมจำนวนเหตุการณ์ที่เป็นอันตรายทั้งหมดได้เนื่องจากปัญหาเกี่ยวกับการรายงานข้อมูล ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญระหว่างผู้เข้าร่วมที่ได้รับ Cannabinoids และผู้ที่ได้รับยาหลอกในจำนวนเหตุการณ์ที่เป็นอันตรายทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระบบประสาท โรคทางจิตเวช และความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร ความง่วง (รวมถึงความง่วงซึม) พบได้บ่อยในผู้เข้าร่วมที่ได้รับ Cannabinoids แต่ผลลัพธ์เหล่านี้ไม่แน่นอน เรามีความเชื่อมั่นต่ำมากในผลลัพธ์เหล่านี้ เนื่องจากการศึกษามีผู้เข้าร่วมจำนวนน้อย มีความแตกต่างระหว่างการศึกษา และผลลัพธ์ไม่แน่นอน
ข้อสรุปของเรา
จากข้อมูลของการทดลองขนาดเล็กสี่ครั้งในระยะเวลาสั้นๆ ยังไม่แน่นอนว่าสาร Cannabinoids มีประโยชน์หรือโทษต่อภาวะสมองเสื่อมหรือไม่ เมื่อเทียบกับยาหลอก แม้ว่าผลประโยชน์ที่รายงานในการศึกษาเหล่านี้เป็นเรื่องจริง แต่ผลที่ได้ก็ค่อนข้างน้อยและอาจไม่มีความสำคัญต่อผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อม นอกจากนี้ การศึกษาที่มีอยู่ยังมีระยะเวลาสั้นมาก โดยมีการตรวจสอบประสิทธิภาพในช่วง 3 ถึง 14 สัปดาห์ และการศึกษาหนึ่งไม่ได้รายงานวิธีการและผลลัพธ์อย่างสมบูรณ์ จำเป็นต้องมีการศึกษาขนาดใหญ่และดำเนินการอย่างดีเพื่อทำความเข้าใจให้ดียิ่งขึ้นว่า Cannabinoids เป็นวิธีการรักษาที่มีประโยชน์สำหรับผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมหรือไม่
Read the full abstract
ภาวะสมองเสื่อมเป็นภาวะเรื้อรังที่พบได้บ่อย ส่วนใหญ่ส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุ โดยมีลักษณะเด่นคือความสามารถในการรับรู้และการทำงานลดลงอย่างต่อเนื่อง การรักษาทางการแพทย์สำหรับภาวะสมองเสื่อมมีจำกัด Cannabinoids กำลังถูกตรวจสอบในการนำมารักษาโรคสมองเสื่อม
วัตถุประสงค์
เพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ Cannabinoids สำหรับการรักษาโรคสมองเสื่อม
วิธีการสืบค้น
เราสืบค้นใน ALOIS - the Cochrane Dementia and Cognitive Improvement Group's Specialized Register - เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2021 โดยใช้คำว่า cannabis หรือ cannabinoid หรือ endocannabinoid หรือ cannabidiol หรือ THC หรือ CBD หรือ dronabinol หรือ delta-9-tetrahydrocannabinol หรือ marijuana หรือ marihuana หรือ hashish ทะเบียนประกอบด้วยบันทึกจากฐานข้อมูลด้านการดูแลสุขภาพที่สำคัญทั้งหมด ( ห้องสมุด Cochrane , MEDLINE, Embase, PsycINFO, CINAHL, LILACS) รวมถึงจากการลงทะเบียนการทดลองทางคลินิกและแหล่งข้อมูล grey literature จำนวนมาก
เกณฑ์การคัดเลือก
เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) ของ Cannabinoids สำหรับการรักษาภาวะสมองเสื่อม เรารวบรวมผู้เข้าร่วมทุกวัยและทุกเพศที่มีภาวะสมองเสื่อมที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นประเภทย่อยใดๆ หรือมีภาวะสมองเสื่อมที่ไม่ระบุระดับความรุนแรงใดๆ จากสถานพยาบาลใดๆ เราพิจารณาการศึกษาเกี่ยวกับ Cannabinoids ที่บริหารโดยวิธีใด ๆ ในขนาดใด ๆ ในระยะเวลาใด ๆ เปรียบเทียบกับยาหลอก ไม่มีการรักษา หรือการแทรกแซงควบคุมที่ออกฤทธิ์ใด ๆ
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
ผู้ทบทวนวรรณกรรมสองคนทำการเลือกการศึกษา คัดลอกข้อมูล และประเมินความเสี่ยงของการมีอคติ อย่างเป็นอิสระต่อกัน เมื่อจำเป็น ผู้ทบทวนวรรณกรรมคนอื่นๆ มีส่วนร่วมในการตัดสินใจเพื่อให้ได้ฉันทามติ เราทำการวิเคราะห์อภิมานโดยใช้แบบจำลองผลกระทบคงที่แบบผลผกผันทั่วไป (generic inverse variance fixed‐effect model) เพื่อหาค่าประมาณของขนาดผลกระทบ เราใช้วิธี GRADE เพื่อประเมินความมั่นใจในการประมาณผลกระทบ
ผลการวิจัย
เรารวบรวมการศึกษา 4 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 126 คน) ในการทบทวนนี้ ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่เป็นโรคอัลไซเมอร์ บางรายมีภาวะสมองเสื่อมจากหลอดเลือดหรือภาวะสมองเสื่อมแบบผสม การศึกษา 3 ฉบับมีความเสี่ยงต่ำต่อการเกิดอคติในทุกโดเมน การศึกษา 1 ฉบับ มีความเสี่ยงของอคติที่ไม่ชัดเจนสำหรับโดเมนส่วนใหญ่
การศึกษาที่รวบรวมได้ทดสอบ delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) (Namisol) ธรรมชาติและแบบสังเคราะห์ THC 2 ชนิด (โดรนาบินอลและนาบิโลน) การทดลองสามเรื่องมีการออกแบบแบบไขว้ มีการแทรกแซงในช่วง 3 ถึง 14 สัปดาห์; การศึกษา 1 ฉบับรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จนถึงมากกว่า 70 สัปดาห์ของการติดตาม การทดลอง 1 ฉบับดำเนินการในสหรัฐอเมริกา 1 ฉบับในแคนาดา และ 2 ฉบับในเนเธอร์แลนด์ การศึกษา 2 ฉบับรายงานว่าได้รับเงินทุนที่ไม่ใช่เชิงพาณิชย์ และการศึกษา 2 ฉบับดำเนินการโดยได้รับการสนับสนุนจากทั้งเงินทุนเชิงพาณิชย์และที่ไม่ใช่เชิงพาณิชย์
ผลลัพธ์หลักในการทบทวนวรรณกรรมนี้คือการเปลี่ยนแปลงในการทำงานของความรู้ความเข้าใจทั่วไปและเฉพาะเจาะจง อาการทางพฤติกรรมและจิตใจโดยรวมของภาวะสมองเสื่อม (BPSD) และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมากซึ่งบ่งชี้ว่าอาจมีผลกระทบที่สำคัญทางคลินิกเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยของอะนาล็อก THC สังเคราะห์ต่อการรับรู้ที่ประเมินด้วย Mini-Mental State Examination (sMMSE) มาตรฐาน (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) 1.1 คะแนน, ช่วงความเชื่อมั่น 95% ( CI) 0.1 ถึง 2.1; การทดลองแบบข้ามกลุ่ม 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 28 คน)
เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำซึ่งบ่งชี้ว่าอาจมีผลกระทบที่สำคัญทางคลินิกเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยของ cannabinoids ต่ออาการทางพฤติกรรมและจิตใจโดยรวมของภาวะสมองเสื่อมที่ประเมินด้วย Neuropsychiatric Inventory (หรือฉบับปรับปรุงของสถานพยาบาล, modified nursing home version) (MD -1.97, 95% CI -3.87 ถึง -0.07; 1 parallel group และ 2 cross-over studie, ผู้เข้าร่วม 110 คน)
ทุกการศึกษารายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ อย่างไรก็ตาม จำนวนเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ทั้งหมด จำนวนเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ระดับน้อยและปานกลางทั้งหมด และจำนวนเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ร้ายแรงทั้งหมด (SAEs) ไม่ได้รายงานในลักษณะที่สามารถทำการวิเคราะห์เมตต้าได้ ไม่มีความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่างกลุ่มในจำนวนเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ ยกเว้นอาการระงับประสาท (รวมถึงความง่วงซึม) ซึ่งพบบ่อยในกลุ่มผู้เข้าร่วมที่ได้นาบิโลน (N = 17) มากกว่ายาหลอก (N = 6) (odds ratio (OR) 2.83 , 95% CI 1.07 ถึง 7.48; การศึกษาแบบไขว้ 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 38 คน) เราตัดสินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์ของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ว่าต่ำหรือต่ำมาก เนื่องจากข้อกังวลร้ายแรงเกี่ยวกับความไม่แม่นยำและ indirectness
ข้อสรุปของผู้วิจัย
จากข้อมูลจากการทดลองที่มีกลุ่มควบคุมด้วยยาหลอกจำนวนน้อย สั้น และแตกต่างกัน เราไม่สามารถแน่ใจได้ว่า Cannabinoids มีประโยชน์หรือโทษต่อภาวะสมองเสื่อมหรือไม่ หาก Cannabinoids มีประโยชน์สำหรับผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อม ผลที่ได้อาจน้อยเกินไปที่จะมีความหมายทางคลินิก จำเป็นต้องมีการทดลองที่มีประสิทธิภาพและมีระเบียบวิธีที่ดีเพียงพอพร้อมกับการติดตามผลที่ยาวนานขึ้น เพื่อประเมินผลของสารแคนนาบินอยด์ต่อภาวะสมองเสื่อมอย่างเหมาะสม
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย ผกากรอง 1 กันยายน 2023
