Wprowadzenie

Otępienie (demencja) jest określeniem szeregu schorzeń związanych z postępującą utratą zdolności myślenia, pamięci i innych zdolności umysłowych. Aktualnie nie ma wielu metod leczenia tego schorzenia. W dodatku nie przynoszą one bardzo dobrych efektów. W przypadku behawioralnych i psychologicznych objawów demencji stosuje się wiele leków i interwencji niefarmakologicznych. Jednak nadal pojawiają się problemy z ich skutecznością, bezpieczeństwem i dostępnością. W związku z tym potrzebne są nowe, bezpieczne i skuteczniejsze metody leczenia otępienia i związanych z nim objawów.

Pytanie badawcze

Kannabinoidy są jedną z metod badanych pod kątem leczenia demencji. Celem tego przeglądu systematycznego było ustalenie, czy stosowanie kannabinoidów może pomóc chorym z otępieniem oraz czy ma ono jakiekolwiek potencjalne szkodliwe działanie.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy medyczne bazy danych w celu znalezienia badań, w których uczestników przydzielono losowo do jednej z dwóch metod leczenia: kannabinoidami albo komparatorem. Zestawiliśmy wyniki uwzględnionych badań, aby ocenić efekty działania kannabinoidów. Oceniliśmy również, jak dobrze przeprowadzono włączone badania i na ile wiarygodne są ich wyniki.

Co udało nam się ustalić?

W analizie uwzględniliśmy wszystkie wyniki badań opublikowanych do czerwca 2020 roku. Znaleźliśmy cztery badania spełniające kryteria włączenia do przeglądu. Łącznie wzięło w nich udział 126 osób. Większość uczestników cierpiała na chorobę Alzheimera, a u kilku osób stwierdzono otępienie naczyniopochodne lub mieszane.

Jedno z badań przeprowadzono w USA, jedno w Kanadzie, a dwa w Holandii. Stosowano w nich różne rodzaje kannabinoidów. Stwierdzono, że stosowanie kannabinoidów ma niewielki lub żaden wpływ na pamięć i myślenie. Uzyskano różne wyniki dotyczące objawów behawioralnych i psychologicznych, w zależności od tego, kto raportował dane. Opiekunowie nie zgłaszali korzystnego wpływu kannabinoidów na zachowanie i objawy psychologiczne, ale personel pielęgniarski zgłaszał poprawę w tym zakresie u uczestników otrzymujących kannabinoidy. Działania niepożądane zgłaszano we wszystkich badaniach, zarówno wśród uczestników przyjmujących kannabinoidy, jak i tych, którzy przyjmowali placebo. Nie mogliśmy jednak zestawić całkowitej liczby działań niepożądanych ze względu na problemy z raportowaniem danych. Nie stwierdzono istotnej różnicy między uczestnikami przyjmującymi kannabinoidy a tymi, którym podawano placebo, pod względem liczby działań niepożądanych, takich jak: zaburzenia układu nerwowego, zaburzenia psychiczne i żołądkowo-jelitowe. Ospałość (w tym apatia) występowała częściej u uczestników przyjmujących kannabinoidy, ale wyniki te są niepewne. Mamy bardzo małe zaufanie do zebranych danych, ponieważ badania różniły się i obejmowały niewielką liczbę uczestników, a ich wyniki były niepewne.

Wnioski

Cztery nieduże badania o krótkim czasie trwania nie dostarczają wystarczających danych, aby ustalić, czy stosowanie kannabinoidów, w porównaniu z placebo, ma korzystny lub szkodliwy wpływ u pacjentów z otępieniem. Nawet jeśli pozytywne skutki odnotowane w tych badaniach są prawdziwe, pożądany efekt był niewielki i może nie mieć wpływu na życie osób cierpiących na demencję. Ponadto dostępne badania trwały bardzo krótko – skuteczność badano w okresie od 3 do 14 tygodni, a w jednym z badań nie przedstawiono metod i wyników w dokładny sposób. Aby lepiej zrozumieć, czy kannabinoidy są użytecznym lekiem dla osób cierpiących na demencję, konieczne jest przeprowadzenie dużego, dobrze zaplanowanego badania.