คำถามของการทบทวนวรรณกรรม
ผู้เขียน Cochrane ทบทวนหลักฐานเกี่ยวกับผลของการใช้ contrast media ต่างๆ ในระหว่างการล้างท่อนำไข่ในสตรีที่มีภาวะมีบุตรยากอย่างอ่อน
ความเป็นมา
ท่อนำไข่อุดตันหมายความว่าสเปิร์มไม่สามารถไปถึงไข่ในท่อนำไข่ได้ การพิจารณาว่าท่อนำไข่เปิดอยู่หรือไม่ (โล่ง) มีความสำคัญและต้องใช้สารทึบแสง (สี) ฉีดผ่านท่อในเวลาที่เอ็กซเรย์ (hysterosalpingogram) ระหว่างอัลตราซาวนด์ (hysterosalpingo-contrast-sonography) หรือระหว่างการผ่าตัดผ่านรูเล็กๆ (ส่องกล้อง) มีรายงานว่าสตรีหลายคนตั้งครรภ์ในช่วง 3 ถึง 6 เดือนแรกหลังการล้างท่อนำไข่แม้ว่าจะไม่ชัดเจนว่าทำไมสิ่งนี้ถึงเกิดขึ้น มีการถกเถียงกันว่าควรใช้คอนทราสต์ที่ละลายในน้ำมัน (OSCM) หรือคอนทราสต์ที่ละลายน้ำได้ (WSCM) เนื่องจากอาจส่งผลต่อการเกิดมีชีพ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่สำคัญระหว่างขั้นตอนคือการไหลย้อนกลับของสารทึบรังสีเข้าไปในเลือดหรือหลอดเลือดน้ำเหลือง ซึ่งเรียกว่าการแทรกซึมของหลอดเลือดและโดยทั่วไปจะไม่แสดงอาการ
ลักษณะการศึกษา
หลักฐานเป็นปัจจุบันจนถึงเดือนเมษายน 2020 เรารวม randomized controlled trials (RCTs) ที่ศึกษาผลของการล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM และ WSCM เปรียบเทียบกัน หรือเทียบกับการไม่รักษาในสตรีที่มีภาวะมีบุตรยากอย่างอ่อน สตรีเหล่านี้เป็นคนที่ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้หลังจากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการป้องกันอย่างน้อย 6 เดือน นอกจากนี้เรายังดูอัตราของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ รวมถึงการรั่วเข้าหลอดเลือดของสาร การติดเชื้อ และการตกเลือด
ผลลัพธ์ที่สำคัญ
มีการทดลอง 15 ฉบับ เกี่ยวกับสตรี 3864 คนในการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบนี้ เมื่อเทียบกับการไม่รักษา การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มโอกาสในการเกิดมีชีพและการตั้งครรภ์ทางคลินิก นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสในการเกิดมีชีพหลังการไม่มีการรักษาถ้าถือว่าเป็น 11% โอกาสที่จะเกิดมีชีพหลังการล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่างร้อยละ 16 ถึง 46 เราไม่แน่ใจว่าการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM ช่วยเพิ่มการเกิดมีชีพหรือการตั้งครรภ์ทางคลินิกเมื่อเทียบกับการไม่รักษา นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสในการเกิดมีชีพหลังการไม่รักษาเป็น 21% โอกาสหลังการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM จะอยู่ระหว่าง 15% ถึง 33% ในการเปรียบเทียบระหว่าง OSCM กับ WSCM ข้อมูลไม่คล้ายคลึงกันเพียงพอที่จะรวมในการวิเคราะห์เมตต้า การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มโอกาสของการตั้งครรภ์ทางคลินิก ในส่วนที่เกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มโอกาสที่จะมีการรั่วของสีเข้าสู่หลอดเลือด (ไม่มีอาการ) เมื่อเทียบกับการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM ซึ่งแสดงให้เห็นว่าหากมีโอกาสเกิดการรั่วเข้าหลอกเลือดหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM 1% โอกาสหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่าง 2% ถึง 9% หลักฐานเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ได้รับการรายงานไม่ดีและไม่สามารถสรุปได้
คุณภาพของหลักฐาน
คุณภาพโดยรวมของหลักฐานอยู่ในระดับต่ำมากถึงปานกลางสำหรับการเปรียบเทียบทั้งหมด ข้อจำกัดหลักคือความไม่แม่นยำ ความเสี่ยงของอคติและความไม่สอดคล้องกัน มีการศึกษาน้อยเกินไปที่จะประเมินความเสี่ยงของการมีอคติในการตีพิมพ์
หลักฐานแสดงให้เห็นว่าเมื่อเทียบกับการไม่รักษา การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มโอกาสในการเกิดมีชีพและการตั้งครรภ์ทางคลินิก ในขณะที่ไม่แน่ใจว่าการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM ปรับปรุงผลลัพธ์เหล่านั้นหรือไม่ เมื่อเทียบกับการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM พบว่า OSCM อาจปรับปรุงการตั้งครรภ์ทางคลินิกในขณะที่การวิเคราะห์เมตาเป็นไปไม่ได้สำหรับการคลอดบุตรมีชีพเนื่องจากความแตกต่างกันของการศึกษา หลักฐานยังชี้ให้เห็นว่า OSCM เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการรั่วเข้าสู่เส้นเลือดที่ไม่มีอาการ โดยรวมแล้ว เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในระยะยาว ได้รับการรายงานไม่ดีในทุกการศึกษา
การวิเคราะห์กลุ่มย่อยของท่อนำไข่ (ท่อ) เป็นการตรวจวินิจฉัยโดยทั่วไปสำหรับสตรีที่มีภาวะมีบุตรยาก ซึ่งมักจะทำได้โดยการใส่สารคอนทราสต์ผ่านท่อและการแสดงความไม่ตันของท่อโดยภาพรังสี อัลตราซาวนด์หรือการส่องกล้อง มีการพบว่าสตรีหลายคนจะตั้งครรภ์ในช่วง 3 ถึง 6 เดือนแรกหลังจากการล้างท่อนำไข่ ซึ่งเพิ่มความเป็นไปได้ที่การล้างท่อนำไข่อาจเป็นการรักษาภาวะมีบุตรยากด้วย มีการถกเถียงกันว่าควรใช้คอนทราสต์ตัวกลางแบบใด (ตัวกลางที่ละลายน้ำได้หรือตัวกลางที่ละลายในน้ำมัน) เนื่องจากอาจส่งผลต่ออัตราการตั้งครรภ์ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่สำคัญในระหว่างการล้างท่อนำไข่คือการรั่วไหลออกไปสู่เส้นเลือด (การไหลย้อนกลับของสารทึบรังสีเข้าสู่กระแสเลือดหรือหลอดเลือดน้ำเหลือง) ซึ่งอาจนำไปสู่เส้นเลือดอุดตัน แม้ว่าส่วนใหญ่จะไม่มีอาการ
เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการล้างท่อนำไข่ด้วยสารทึบแสงที่ละลายในน้ำมัน (OSCM) และสารทึบที่ละลายน้ำได้ (WSCM) เกี่ยวกับผลการเจริญพันธุ์ที่ตามมาในสตรีที่มีภาวะมีบุตรยากระดับน้อย
เราค้นหา Cochrane Gynecology and Fertility Group Specialized Register of controlled trials, MEDLINE, Embase, CENTRAL, PsycINFO, รายการอ้างอิงของบทความที่ระบุและทะเบียนการทดลอง การค้นหาล่าสุดดำเนินการในเดือนเมษายน 2020
Randomized controlled trials (RCTs) เปรียบเทียบการล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM, WSCM ระหว่างกันหรือไม่มีการรักษา ในสตรีที่มีภาวะมีบุตรยากอย่างอ่อน
ผู้ทบทวนวรรณกรรมสองคนเลือกการศึกษาวิจัย ประเมินความเสี่ยงของอคติ และดึงข้อมูลอย่างอิสระต่อกัน เราติดต่อผู้เขียนบทความวิจัยเพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติม เราได้ประเมินคุณภาพโดยรวมของหลักฐานที่ได้โดยวิธีการ GRADE
มีการทดลอง 15 ฉบับ เกี่ยวกับสตรี 3864 คนในการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบนี้ โดยรวมแล้ว คุณภาพของหลักฐานแตกต่างกันไปตั้งแต่ต่ำมากไปจนถึงปานกลาง: ข้อจำกัดหลักคือความเสี่ยงของอคติ ความแตกต่าง และความไม่แม่นยำ
OSCM กับไม่มีการรักษา
การเปรียบเทียบนี้รวมการศึกษา 4 ฉบับ (สตรี 506 คน)
การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มอัตราการเกิดมีชีพ (odds Ratio (OR) 3.27, 95% ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 1.57 ถึง 6.85, RCT 3 เรื่อง, สตรี 204 คน, I 2 = 0, หลักฐานคุณภาพต่ำ) นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสในการเกิดมีชีพหลังการไม่มีการรักษาถ้าถือว่าเป็น 11% โอกาสที่จะเกิดมีชีพหลังการล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่างร้อยละ 16 ถึง 46
การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มอัตราโอกาสการตั้งครรภ์ทางคลินิก (odds Ratio (OR) 3.54, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (95% CI) 2.08 ถึง 6.02, RCT 4 ฉบับ, สตรี 506 คน, I2 = 18%, หลักฐานคุณภาพต่ำ) นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสของการตั้งครรภ์ทางคลินิกหลังไม่ได้รับการรักษาอยู่ที่ 9% โอกาสหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่าง 17% ถึง 37%
ไม่มีการศึกษาใดที่วัดการแทรกซึมเข้าหลอดเลือดหรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อื่นๆ เช่น การติดเชื้อ การตกเลือด และความผิดปกติแต่กำเนิด
WSCM เทียบกับไม่มีการรักษา
มีการศึกษาเพียงการศึกษาเดียว (สตรี 334 คน) ในการเปรียบเทียบนี้
เราไม่แน่ใจว่าการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM ช่วยเพิ่มการเกิดมีชีพหรือไม่ เมื่อเทียบกับการไม่รักษา (OR 1.13, 95% CI 0.67 ถึง 1.91, 1 RCT, สตรี 334 คน, หลักฐานคุณภาพต่ำ) นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสในการเกิดมีชีพหลังการไม่รักษาเป็น 21% โอกาสหลังการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM จะอยู่ระหว่าง 15% ถึง 33%
เราไม่แน่ใจว่าการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM เพิ่มการตั้งครรภ์ทางคลินิกหรือไม่ เมื่อเทียบกับการไม่รักษา (OR 1.14, 95% CI 0.71 ถึง 1.84, RCT 1 ฉบับ, สตรี 334 คน, หลักฐานคุณภาพต่ำ) นี่แสดงให้เห็นว่าหากโอกาสของการตั้งครรภ์ทางคลินิกหลังไม่ได้รับการรักษาคือ 27% โอกาสหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM จะอยู่ระหว่าง 29% ถึง 40%
มีรายงานผู้ป่วยรายหนึ่งที่มีการติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานในกลุ่ม WSCM และไม่มีกรณีที่มีการติดเชื้อในกลุ่มที่ไม่มีการรักษาในการศึกษา 1 ฉบับ (สตรี 334 คน) การวิเคราะห์เมตต้าไม่ได้ดำเนินการเนื่องจากเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ยาก
ไม่มีการศึกษาใดที่วัดการแทรกซึมเข้าหลอดเลือดหรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อื่นๆ เช่น การติดเชื้อ การตกเลือด และความผิดปกติแต่กำเนิด
OSCM กับ WSCM
การเปรียบเทียบนี้รวมการศึกษา 6 ฉบับ (สตรี 2598 คน)
การศึกษา 3 ฉบับ รายงานการเกิดมีชีพ โดยการศึกษา 2 ฉบับ มีการคลอดมีชีพสูงกว่าในกลุ่ม OSCM (OR 1.64, 95% CI 1.27 ถึง 2.11, สตรี 1119 คน; OR 3.45, 95% CI 1.97 ถึง 6.03, สตรี 398 คน); และการศึกษา 1 ฉบับ ที่มีหลักฐานไม่เพียงพอของความแตกต่างระหว่างกลุ่ม (OR 0.92, 95% CI 0.60 ถึง 1.40, ผู้เข้าร่วม 533 คน) เนื่องจากความแตกต่างที่สำคัญที่สังเกตพบ (I2 = 86%) จึงไม่ได้ทำการวิเคราะห์เมตต้า
การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มอัตราความเสี่ยงของการรั่วเข้ากระแสเลือด (ไม่มีอาการ) เมื่อเทียบกับการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM (OR 5.00, 95% CI 2.25 ถึง 11.12, RCT 4 ฉบับ, สตรี 1912 คน, I2 = 0, หลักฐานคุณภาพปานกลาง) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าหากมีโอกาสเกิดการรั่วเข้าหลอกเลือดหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM 1% โอกาสหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่าง 2% ถึง 9%
การล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM อาจเพิ่มโอกาสของการตั้งครรภ์ทางคลินิก (OR 1.42, 95% CI 1.10 ถึง 1.85, RCT 6 ฉบับ, สตรี 2598 คน, I2 = 41%, หลักฐานคุณภาพต่ำ) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าหากโอกาสของการตั้งครรภ์ทางคลินิกหลังจากการล้างท่อนำไข่ด้วย WSCM เป็น 26% โอกาสหลังจากล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM จะอยู่ระหว่าง 28% ถึง 39%
เราไม่แน่ใจว่าการล้างท่อนำไข่ด้วย OSCM ช่วยลดโอกาสการติดเชื้อ (OR 0.22, 95% CI 0.04 ถึง 1.22, RCT 2 ฉบับ, สตรี 662 คน, I2 = 0, หลักฐานคุณภาพต่ำมาก) หรือการตกเลือด (OR 0.65, 95% CI 0.40 ถึง 1.06 RCT 2 ฉบับ สตรี 662 คน ค่า I2 = 0, หลักฐานคุณภาพต่ำมาก)
ในกลุ่ม OSCM มีรายงานทารกแรกเกิด 3 คนที่มีความผิดปกติแต่กำเนิดในขณะที่ไม่มีรายงานความผิดปกติแต่กำเนิดในกลุ่ม WSCM ในการศึกษา 1 ฉบับ (สตรี 1119 คน) การวิเคราะห์เมตต้าไม่ได้ดำเนินการเนื่องจากเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นน้อย
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว Edit โดย ผกากรอง 30 พฤศจิกายน 2022