Najważniejsze informacje

° Terapia żywieniowa z wykorzystaniem doustnych suplementów energetycznych i białkowych może poprawić zdolność do wykonywania codziennych czynności (bardzo niepewne dane naukowe).

° Terapia żywieniowa z wykorzystaniem doustnych suplementów energetycznych i białkowych może nie zmniejszać niepełnosprawności (niepewne dane naukowe).

° Zidentyfikowaliśmy różne rodzaje interwencji żywieniowych stosowanych w celu zmniejszenia niepełnosprawności i poprawy zdolności do wykonywania codziennych czynności. Potrzeba więcej wysokiej jakości badań, aby określić wpływ każdego rodzaju terapii żywieniowej na niepełnosprawność i zdolność do wykonywania codziennych czynności u osób po udarze mózgu.

Czym jest udar mózgu?

Do udaru dochodzi, gdy dopływ krwi do części mózgu zostaje przerwany lub zmniejszony. Istnieją 3 główne typy udarów mózgu: 1) udar niedokrwienny – występuje, gdy skrzeplina blokuje lub zwęża tętnicę prowadzącą do mózgu, 2) udar krwotoczny – pojawia się, gdy naczynie krwionośne w mózgu pęka, powodując krwawienie w jego obrębie oraz 3) krwotok podpajęczynówkowy – dochodzi do niego, gdy występuje krwawienie w przestrzeni między mózgiem i otaczającą go błoną (przestrzeń podpajęczynówkowa).

Czym jest terapia żywieniowa?

Terapia żywieniowa to interwencja polegająca na podaży składników odżywczych, takie jak białko, witaminy oraz energii w codziennych posiłkach i/lub między posiłkami. Obejmuje ona opiekę żywieniową dostosowaną do stanu zdrowia każdego pacjenta. Osoby chore i po przebytej chorobie często otrzymują terapię żywieniową.

Dlaczego należy zwrócić szczególną uwagę na terapię żywieniową u osób po udarze mózgu?

Pacjenci po udarze mózgu często cierpią na niedożywienie, ponieważ w wyniku upośledzenia nie otrzymują wystarczającej ilości energii i składników odżywczych. Pacjenci po udarze często doświadczają problemów fizycznych i poznawczych, a stan odżywienia może wpływać na ich poprawę.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy terapia żywieniowa zmniejsza niepełnosprawność i poprawia codzienne funkcjonowanie u osób po udarze mózgu.

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy literaturę medyczną pod kątem wszystkich badań z randomizacją (RCT) dotyczących terapii żywieniowej u osób po udarze mózgu. Oceniliśmy również, czy terapia żywieniowa jest bezpieczna w odniesieniu do niepożądanych skutków. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy stopień naszego zaufania do danych naukowych na podstawie takich kryteriów, jak metody badawcze i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Zidentyfikowaliśmy 52 badania, które objęły 11 926 uczestników. Przeprowadzono 36 badań z udziałem pacjentów ze świeżym udarem mózgu (w ciągu 14 dni od wystąpienia udaru), 10 badań z udziałem pacjentów z podostrym udarem (w ciągu 6 miesięcy, powyżej 14 dni od wystąpienia udaru), 3 badania z udziałem pacjentów z ostrym i podostrym udarem oraz 3 badania z udziałem pacjentów z przewlekłym udarem mózgu (po 6 miesiącach od wystąpienia udaru). Badanym typem udaru był udar niedokrwienny (23 badania), krwotoczny (3 badania), krwotok podpajęczynówkowy (3 badania) oraz udar niedokrwienny lub krwotoczny, w tym krwotok podpajęczynówkowy (23 badania). W tym przeglądzie zidentyfikowaliśmy 25 rodzajów interwencji żywieniowych. Liczba badań, w których oceniano niepełnosprawność oraz zdolność do wykonywania codziennych czynności wg skali ADL (ang. Activities of Daily Living) wynosiła odpowiednio 9 i 17.

W przypadku podstawowej interwencji polegającej na stosowaniu doustnych suplementów energetycznych i białkowych zidentyfikowaliśmy 6 badań.
Stwierdziliśmy, że terapia żywieniowa z wykorzystaniem doustnych suplementów energetycznych i białkowych:

- może nie zmniejszać niepełnosprawności, dane naukowe są jednak niepewne

- może poprawić zdolność do wykonywania codziennych czynności, jednak dane naukowe są bardzo niepewne

W przypadku innych wyników, terapia żywieniowa z wykorzystaniem doustnych suplementów energetycznych i białkowych:

- może poprawić stan odżywienia przy przyroście masy ciała, jednak dane naukowe są bardzo niepewne

- może nie zmniejszać ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, dane naukowe są jednak niepewne

- wiązała się z większą częstością występowania zarówno biegunki, jak i hiperglikemii (stan, w którym we krwi znajduje się zbyt dużo cukru [glukozy]) lub hipoglikemii (stan, w którym we krwi znajduje się zbyt mało cukru), dane naukowe są jednak niepewne.

Nie znaleźliśmy żadnych badań z wykorzystaniem doustnych suplementów energetycznych i białkowych, w których opisywano szybkość chodzenia i jakość życia.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie jesteśmy pewni danych naukowych dotyczących zmniejszenia niepełnosprawności i poprawy zdolności do wykonywania codziennych czynności z następujących powodów:

- Pacjenci w większości badań byli świadomi otrzymywanej interwencji.

- Świadczeniodawcy opieki zdrowotnej i osoby oceniające wyniki byli świadomi interwencji, które otrzymywali pacjenci.

- W większości badań, w których wykorzystano skalę ADL nie opisano metod wystarczająco szczegółowo.

- Efekt może różnić się w zależności od typu udaru mózgu, czasu jaki upłynął od wystąpienia udaru i stanu odżywienia w momencie rozpoczęcia terapii żywieniowej, ale nie mogliśmy ocenić tych różnic w wystarczającym stopniu ze względu na małą liczbę badań.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane są aktualne do 19 lutego 2024 roku.