Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem niniejszego przeglądu Cochrane było ustalenie, czy probiotyki mogą być skuteczne w leczeniu przewlekłych zaparć bez uchwytnej przyczyny fizycznej u dzieci (w wieku od 0 do 18 lat).

Aby odpowiedzieć na to pytanie, przeanalizowaliśmy dane pochodzące z 14 badań.

Najważniejsze informacje

Nie byliśmy w stanie jednoznacznie ustalić, czy probiotyki są skuteczniejsze w porównaniu z placebo w zwiększaniu częstotliwości wypróżnień u dzieci leczonych z powodu przewlekłych zaparć bez uchwytnej przyczyny fizycznej. Możliwe, że skuteczność obu interwencji jest porównywalna.

Nie stwierdziliśmy również różnic w częstotliwości wypróżnień ani skuteczności leczenia między probiotykami stosowanymi razem ze środkami przeczyszczającymi a samymi środkami przeczyszczającymi.

Nie byliśmy w stanie sformułować wniosków odnoszących się do probiotyków w porównaniu z tlenkiem magnezu pod względem częstotliwości wypróżnień i skuteczności leczenia.

U dzieci leczonych preparatami synbiotycznymi może występować większa częstotliwość wypróżnień w porównaniu z grupą przyjmującą placebo.

Może nie być żadnych różnic w liczbie uczestników, którzy zaprzestali udziału w badaniach z powodu zdarzeń niepożądanych pomiędzy grupą stosującą probiotyki a grupą placebo.

Nie byliśmy w stanie wyciągnąć wniosków na temat bezpieczeństwa żadnego z pozostałych porównań z powodu małej liczby osób, które zaprzestały udziału w badaniach.

Co oceniano w niniejszym przeglądzie?

Dzieci często cierpią na zaparcia przez długi okres czasu, a jeśli nie można stwierdzić fizycznej przyczyny ich występowania, to określamy je mianem "zaparć czynnościowych".

Sugeruje się, że preparaty probiotyczne i synbiotyczne mogą łagodzić objawy u tych dzieci. Probiotyki to preparaty zawierające żywe bakterie, które mogą korzystnie wpływać na układ trawienny. Synbiotyki oprócz bakterii zawierają również substancje spożywcze, wspierające ich wzrost.

Obecnie nie ma jednolitego konsensusu czy faktycznie występują efekty korzystne z ich stosowania, ani jak najlepiej stosować te preparaty.

Jakie są najważniejsze wyniki tego przeglądu?

Poszukaliśmy badań z randomizacją (badania, w których uczestnicy są losowo przypisywani do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia) porównujących dowolne leczenie probiotykami lub synbiotykami z dowolnym innym leczeniem (takim jak leczenie pozorowane/placebo) u dzieci z przewlekłymi zaparciami bez uchwytnej przyczyny fizycznej. Udało nam się znaleźć 14 badań, w których uczestniczyło 1127 osób poniżej 18. roku życia. Na ich podstawie wyciągnęliśmy następujące wnioski.

• Probiotyki mogą nie różnić się pod względem skuteczności leczenia w porównaniu z placebo.
• Nie mogliśmy sformułować wniosków czy występują różnice w częstości wypróżnień między grupami.
• Może nie istnieć żadna różnica w skuteczności leczenia pomiędzy probiotykami podawanymi łącznie z lekami przeczyszczającymi a podawaniem samych środków przeczyszczających.
• Nie udało się nam ustalić, czy istnieją różnice między probiotykami a tlenkiem magnezu pod względem skuteczności leczenia i częstości wypróżnień.
• Synbiotyki mogą być lepsze w zakresie poprawy częstotliwości wypróżnień niż placebo.
• Mogą nie występować różnice w liczbie uczestników, którzy zaprzestali udziału w badaniach z powodu efektów ubocznych między grupami otrzymującymi placebo, probiotyki lub kombinacje probiotyków z lekami przeczyszczającymi.
• Mamy ograniczone zaufanie do wyników, ponieważ badania obejmowały niewielką liczbę dzieci, jak również z powodu braku szczegółowych informacji na temat niektórych zastosowanych metod.

Wszystkie przeprowadzone analizy były ograniczone ze względu na różnice między konkretnymi probiotykami lub sposobami leczenia, z którymi były porównywane, małą liczbę dzieci objętych badaniami oraz, co najważniejsze, stosowanie szeregu różnych sposobów pomiaru skuteczności. Utrudniało to łączenie badań i ograniczyło możliwość udzielenia jednoznacznych odpowiedzi na zasadnicze pytania w przeglądzie.

Co dalej?

Potrzebne są dalsze badania, które pozwolą dowiedzieć się jak pomocne są probiotyki w leczeniu zaparć u dzieci. Należy ustalić, czy probiotyki powinny być stosowane jako leczenie w pierwszej linii, leczenie uzupełniające, druga opcja leczenia po niepowodzeniu innych terapii, czy też jako kombinacja wszystkich powyższych wariantów.

Przyszłe badania powinny oceniać te same wyniki skuteczności (tzw. podstawowy zestaw punktów końcowych), co pozwoli na lepsze porównywanie wyników i wsparcie przyszłych przeglądów.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Przegląd obejmuje dane aktualne do czerwca 2021 r.