Dokonaliśmy przeglądu międzynarodowych publikacji dotyczących stosowania interwencji psychospołecznych oraz farmakologicznych (lek) i naturalnych (suplementacja) prób leczenia w tej dziedzinie. Zidentyfikowano 17 badań spełniających kryteria włączenia do przeglądu. Istnieje niewiele danych naukowych potwierdzających korzystny wpływ indywidualnej psychoterapii opartej na terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), terapii opartej na mentalizacji dla młodzieży (MBT-A), psychoterapii grupowej, metod pogłębionej oceny, metod skutecznej terapii (metod, których celem była poprawa w zakresie stosowania się do zaleceń lekarza), interwencji rodzinnych lub interwencji prowadzonych na odległość. Istnieją pewne dane dotyczące skuteczności dialektycznej terapii behawioralnej (DBT-A) u młodzieży. Istnieje jednak niewiele badań, a te, które przeprowadzono, są na ogół niewielkie, co oznacza, że nie można wykluczyć korzystnego działania niektórych z tych terapii.

Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Samouszkodzenie (ang. self harm, SH), które obejmuje nieprowadzące do zgonu zamierzone zatrucie/przedawkowanie leków i samouszkodzenie ciała, stanowi poważny problem w wielu krajach i wiąże się z ryzykiem samobójstwa w przyszłości. Właśnie dlatego ważne jest, aby opracować skuteczne metody leczenia pacjentów, którzy dokonują samouszkodzenia. Coraz częściej stosuje się interwencje w przypadku samouszkodzeń u dzieci i młodzieży. Istotne jest zatem to, aby ocenić te dane naukowe pod względem ich skuteczności.

Kogo zainteresują wyniki tego przeglądu?

Dla administracji szpitali (np. usługodawców), osób odpowiedzialnych za politykę zdrowotną i płatników zewnętrznych (np. ubezpieczycieli zdrowotnych), klinicystów pracujących z pacjentami, którzy dokonują samouszkodzeń, dla samych pacjentów i ich krewnych.

Na jakie pytania chcieli odpowiedzieć autorzy tego przeglądu?

Niniejszy przegląd jest aktualizacją poprzedniego przeglądu Cochrane opublikowanego w 2015 roku, w którym odnaleziono niewiele dowodów na korzystny wpływ interwencji w przypadku samouszkodzeń u dzieci i młodzieży. Ta aktualizacja ma na celu dalszą ocenę danych naukowych dotyczących skuteczności omawianych interwencji u dzieci i młodzieży dokonujących samouszkodzeń, z uwzględnieniem większego zakresu analizowanych punktów końcowych.

Jakie badania włączono do przeglądu?

Do przeglądu włączono badania z randomizacją dotyczące leczenia psychospołecznego lub farmakologicznego u dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat, którzy w ostatnim czasie dokonali samouszkodzenia.

Jakich danych naukowych dostarcza ten przegląd?

Przeprowadzono zaskakująco mało badań dotyczących leczenia samouszkodzeń u dzieci i młodzieży, mimo że skala problemu w wielu krajach jest olbrzymia. Stwierdziliśmy pozytywny wpływ terapii dialektyczno-behawioralnej w przypadku powtarzających się samouszkodzeń. Nie odnaleziono przekonujących danych naukowych potwierdzających skuteczność: indywidualnej psychoterapii opartej na CBT, terapii opartej na mentalizacji, psychoterapii grupowej, metod pogłębionej oceny, metod skutecznej terapii, interwencji rodzinnych lub interwencji prowadzonych na odległość w zapobieganiu powtórnym samouszkodzeniom.

Jakie powinny być dalsze kroki?

Zalecamy prowadzenie dalszych badań nad terapią dialektyczno-behawioralną (DBT-A). Biorąc pod uwagę dowody wskazujące na korzyści u dorosłych, którzy dokonują samouszkodzeń, należy dalej rozwijać i ocenić także u dzieci i młodzieży indywidualną psychoterapię opartą na CBT. Biorąc pod uwagę zakres występowania samouszkodzeń u dzieci i młodzieży, należy zwrócić większą uwagę na rozwój i ocenę specyficznych terapii skierowanych do tej populacji.