Cel przeglądu

Celem tego przeglądu było ustalenie, czy osoby krytycznie chore przebywające w szpitalu powinny być kąpane antyseptyczną chlorheksydyną, aby zapobiec rozwojowi infekcji. Badacze Cochrane zebrali i przeanalizowali wszystkie istotne badania, aby odpowiedzieć na zadane pytanie i odnaleźli 8 randomizowanych badań. Badania z randomizacją to takie badania, w których pacjenci są losowo przydzielani do grup otrzymujących różne metody leczenia. Ten rodzaj badania dostarcza najbardziej wiarygodnych danych naukowych potwierdzających czy leczenie ma związek z pożądanymi lub niepożądanymi wynikami zdrowotnymi.

Najważniejsze informacje

W tym przeglądzie oceniono, czy stosowanie chlorheksydyny (zamiast mydła i wody) do kąpieli pacjentów na oddziale intensywnej terapii (OIT), lub oddziale o zaostrzonym nadzorze zmniejsza liczbę zakażeń szpitalnych. Dostępne dane naukowe w analizowanych przez nas badaniach były bardzo niskiej jakości, co oznacza, że nie możemy być pewni, czy kąpiel z chlorheksydyną zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju infekcji lub zgonu u pacjentów krytycznie chorych. Nie mamy też pewności, czy kąpiele z chlorheksydyną dla krytycznie chorych pacjentów skracają czas pobytu w szpitalu, czy też zmniejszają ryzyko wystąpienia reakcji skórnych.

Co badano w ramach tego przeglądu?

Osoby w stanie krytycznym (na oddziale intensywnej terapii, oddziale o zaostrzonym nadzorze) często narażone są na infekcje podczas pobytu w szpitalu. Zakażenia te mogą prowadzić do dłuższych pobytów w szpitalu, dodatkowych komplikacji medycznych, trwałego kalectwa, a nawet śmierci. Pacjenci przebywający na OIT są szczególnie narażeni na infekcje, ponieważ zdolność organizmu do zwalczania infekcji jest ograniczona przez chorobę lub uraz. Rurki i przewody chirurgiczne (na przykład wspomagające karmienie lub oddychanie) mogą umożliwić przedostawanie się bakterii do organizmu. Chlorheksydyna jest tanim produktem, który jest stosowany jako środek antyseptyczny i dezynfekujący w szpitalach.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

W grudniu 2018 roku poszukiwano badań dotyczących stosowania chlorheksydyny w kąpielach dla krytycznie chorych pacjentów. Znaleźliśmy osiem badań z lat 2005-2018, które objęły w sumie 24 472 osób przebywających na ponad 20 OIT. Siedem badań obejmowało osoby dorosłe, a jedno badanie obejmowało tylko dzieci. Większość badań obejmowała zarówno mężczyzn, jak i kobiety. We wszystkich badaniach porównano kąpiele z użyciem chlorheksydyny z kąpielami z mydłem i wodą lub myjkami nieprzeciwbakteryjnymi. Cztery badania otrzymały finansowanie od niezależnych sponsorów (organizacji rządowych, szpitali lub oddziałów uniwersyteckich) lub nie zgłosiły żadnego finansowania zewnętrznego, a cztery badania otrzymały finansowanie od firm produkujących środki zawierające chlorheksydynę.

Dane naukowe pochodzące łącznie ze wszystkich ośmiu badań nie są wystarczające, aby mieć pewność, że pacjenci, którzy są kąpani w chlorheksydynie są mniej narażeni na rozwój infekcji podczas pobytu na OIT. Nie mamy również pewności, czy pacjenci, którzy są kąpani w chlorheksydynie są mniej narażeni na zgon, ponieważ pewność danych naukowych pochodzących z sześciu badań, które raportowały te wyniki, jest bardzo niska. Nie połączyliśmy danych naukowych z sześciu badań, które raportowały, jak długo pacjenci przebywali na OIT, ponieważ wyniki różniły się znacznie. Nie mamy również pewności, czy pacjenci, którzy są kąpani w chlorheksydynie przebywają krócej na OIT, ponieważ pewność danych naukowych jest bardzo niska. Raporty z pięciu badań dostarczyły różnych danych naukowych na to, czy chloroheksydyna skutkowała mniejszymi lub większymi reakcjami skórnymi; nie mamy pewności, czy u pacjentów kąpanych w chloroheksydynie występuje mniej lub więcej reakcji skórnych, ponieważ pewność danych naukowych jest bardzo niska.

Jakość danych naukowych

W większości badań nie stosowano metody ukrycia (zaślepienia; przyp. tłum.) przed personelem jaki rodzaj kąpieli jest stosowany, co zwiększa ryzyko, że personel mógł leczyć pacjentów w różny sposób w zależności od tego, czy pacjenci należeli do grupy badanej otrzymującej kąpiel z chloroheksydyną, czy też grupy otrzymującej kąpiel z wodą i mydłem. W niektórych badaniach u uczestników rozwój infekcji mógł nastąpić przed rozpoczęciem badania i obawialiśmy się, że mogło to wpłynąć na nasze wyniki. Zauważyliśmy również duże różnice w niektórych wynikach, a dla niektórych wyników raportowano niewiele zdarzeń. Z powyższych powodów jakość danych naukowych oceniono jako bardzo niską.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Poszukiwaliśmy badań opublikowanych do grudnia 2018 roku.