Wprowadzenie

Padaczka jest powszechnie występującą chorobą neurologiczną, w której nieprawidłowe wyładowania elektryczne w mózgu powodują nawracające napady. W niniejszym przeglądzie zbadaliśmy dwa rodzaje napadów padaczkowych: napady ogniskowe, które rozpoczynają się w jednym obszarze mózgu oraz uogólnione napady toniczno-kloniczne, które rozpoczynają się jednocześnie w obu półkulach mózgowych.

U około 70% osób z padaczką udaje się opanować napady, a u większości zastosowanie jednego leku przeciwpadaczkowego skutecznie je kontroluje. Obecnie w Wielkiej Brytanii wytyczne NICE (National Institute for Health and Care Excellence) dla dorosłych i dzieci zalecają stosowanie karbamazepiny lub lamotryginy jako pierwszą linię leczenia dla osób z nowo zdiagnozowaną padaczką ogniskową oraz walproinianu sodu dla osób z nowo zdiagnozowanymi napadami toniczno-klonicznymi. Dostępny jest jednak szereg innych leków przeciwpadaczkowych.

Wybór pierwszego leku przeciwpadaczkowego dla osoby z nowo zdiagnozowanymi napadami ma ogromne znaczenie i powinien uwzględniać wysokiej jakości dane naukowe odnośnie skuteczności leków w kontrolowaniu napadów i ich skutków ubocznych. Ważne jest również porównanie leków stosowanych w różnych typach napadów.

Metody badawcze

Leki przeciwpadaczkowe będące przedmiotem zainteresowania niniejszego przeglądu to karbamazepina, fenytoina, walproinian sodu, fenobarbital, okskarbazepina, lamotrygina, gabapentyna, topiramat, lewetiracetam, zonisamid, octan eslikarbazepiny i lakozamid. W przeglądzie oceniliśmy dane naukowe z 89 badań klinicznych z randomizacją, w których porównywano dwa lub więcej interesujących nas leków pod względem ich skuteczności w kontrolowaniu napadów (tj. czy u pacjentów występowały nawroty napadów lub długie okresy bez napadów (remisja)) i jak tolerowane były związane z nimi efekty uboczne. Byliśmy w stanie połączyć dane 14 789 osób z 39 spośród 89 badań; dla pozostałych 7 251 osób z 50 badań dane nie były dostępne. Dane nie były dostępne dla osób przyjmujących octan eslikarbazepiny.

W tym przeglądzie przeprowadziliśmy dwa rodzaje analizy: w pierwszej połączyliśmy dane dostępne z badań, w których bezpośrednio porównywano pary leków, drugą analizę przeprowadziliśmy w celu połączenia wszystkich informacji z badań klinicznych w ramach „sieci” obejmującej 11 leków. Analiza sieciowa pozwoliła nam porównać leki, które wcześniej nie były ze sobą porównywane w badaniach klinicznych.

Najważniejsze wyniki

Analiza sieciowa wykazała, że w przypadku osób z napadami ogniskowymi i osób z napadami uogólnionymi najstarsze leki (fenobarbitaln i fenytoina) stanowiły lepszą opcję pod względem kontroli napadów niż pozostałe, ale leki starsze były najgorsze pod względem długoterminowego kontynuowania leczenia (przerwania leczenia) w porównaniu z nowszymi lekami, takimi jak lamotrygina i lewetiracetam. Walproinian sodu był najlepszą opcją spośród wszystkich leków pod względem kontroli i remisji napadów padaczkowych o charakterze toniczno-klonicznym.

Najczęściej zgłaszanymi efektami ubocznymi wszystkich leków były senność i zmęczenie, ból głowy lub migrena, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy lub omdlenia oraz wysypka i choroby skóry.

Jakość danych naukowych

Niniejszy przegląd zawiera wysokiej jakości dane naukowe dotyczące osób z napadami ogniskowymi i umiarkowaną do wysokiej jakość danych dotyczących osób z uogólnionymi napadami toniczno-klonicznymi, ponieważ w przypadku niektórych leków dla osób z tym typem napadów dostępnych było mniej informacji.

Wnioski

Wyniki tego przeglądu potwierdzają wytyczne NICE, że karbamazepina i lamotrygina są odpowiednimi opcjami pierwszej linii leczenia osób z napadami ogniskowymi, a także pokazują, że lewetyracetam także byłby odpowiednim lekiem pierwszej linii. Wyniki tego przeglądu potwierdzają zasadność stosowania walproinianu sodu jako leczenia pierwszej linii u osób z uogólnionymi napadami toniczno-klonicznymi i wskazują, że lamotrygina i lewetiracetam byłyby odpowiednimi alternatywnymi lekami pierwszej linii, szczególnie dla kobiet w ciąży lub rozważających zajście w ciążę, dla których walproinian sodu może nie być dobrą opcją.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Dane naukowe są aktualne do kwietnia 2021 r.