Cel przeglądu

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych dotyczących trafności Montrealskiej skali oceny funkcji poznawczych (MoCA) w rozpoznawaniu demencji.

Wprowadzenie

Demencja (otępienie – przyp. tłum.) jest częstym schorzeniem osób starszych. Co najmniej 7% osób powyżej 65 roku życia jest dotkniętych tym schorzeniem w Wielkiej Brytanii, a liczba ta zwiększa się na całym świecie. W przedstawianym przeglądzie chcieliśmy dowiedzieć się, czy korzystając z ugruntowanego testu poznawczego MoCA można precyzyjnie rozpoznać otępienie w porównaniu z testem diagnostycznym, który obecnie jest złotym standardem. MoCA wykorzystuje serię pytań, mających na celu sprawdzenie różnych aspektów psychicznego funkcjonowania.

Charakterystyka badań

Przegląd danych jest aktualny do sierpnia 2012 roku. Znaleźliśmy 7 badań, które spełniały kryteria włączenia do przeglądu. Trzy badania przeprowadzono w specjalistycznych klinikach zajmujących się zaburzeniami pamięci (kliniki, gdzie kierowane są osoby z podejrzeniem otępienia), dwa w ogólnych przychodniach przyszpitalnych, a dwa kolejne przeprowadzono w populacji ogólnej. Żadnego z badań nie przeprowadzono w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Wszystkie badania obejmowały osoby starsze, z najmłodszą średnią wieku równą 61 lat w jednym badaniu. We wszystkich 7 badaniach uczestniczyło łącznie 9422 osoby, ale tylko w jednym badaniu ponad 350 uczestników.

Odsetek osób z otępieniem wynosił od 5% do 10% w dwóch badaniach populacyjnych i od 22% do 54% w pięciu badaniach przeprowadzonych w przychodniach przyszpitalnych. Stwierdzono dużą różnorodność w sposobie przeprowadzania poszczególnych badań, zdecydowaliśmy się więc na przedstawienie wyników w sposób narracyjny, ponieważ podsumowanie statystyczne (łącząc wszystkie wyniki w jedno podsumowanie dot. czułości i swoistości) nie miałoby sensu.

Kluczowe wyniki

Okazało się, że MoCA był dobry testem w wykrywaniu demencji, gdy przyjęto punkt odcięcia wynoszący mniej niż 26 pkt. W badaniach, które stosowały ten punkt odcięcia, okazało się, że na podstawie testu poprawnie rozpoznano ponad 94% osób z demencją, niezależnie od miejsca przeprowadzania badania. Z drugiej strony, na podstawie takiego punktu odcięcia wykazywano duży odsetek wyników fałszywie dodatnich, czyli osób, które nie miały otępienia, ale uzyskały wynik <26 pkt. W badaniach analizowanych w naszym przeglądzie ponad 40% osób bez demencji zostałaby za pomocą testu MoCA błędnie zaklasyfikowanych jako pacjenci z otępieniem.

Wnioski

Ogólna jakość włączonych badań nie była wystarczająco dobra, aby sformułować wiążące zalecenia dotyczące korzystania z testu MoCA w rozpoznawaniu demencji w różnych placówkach opieki zdrowotnej. W szczególności, w żadnym z badań nie analizowano, na ile test MoCA jest użyteczny w rozpoznawaniu demencji w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. Wydaje się, że próg testu MoCA poniżej 26 pkt byłby bardziej przydatny dla optymalnej dokładności diagnostycznej w demencji, chociaż należałby to potwierdzić w dalszych badaniach.