Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Zaburzenia lękowe napadowe (paniczne) występują powszechnie w populacji ogólnej. Charakteryzują się występowaniem powtarzających się, niespodziewanych ataków paniki złożonych ze stopniowo napływającego poczucia lęku, które osiąga szczyt w ciągu kilku minut. Agorafobia często rozwija się po jednym lub po kilku takich napadach i przejawia się jako silny lęk przed sytuacjami, z których trudno się wycofać, uciec lub jako obawa przed znalezieniem się w sytuacji, w której uzyskanie szybkiej pomocy byłoby niemożliwe. W leczeniu zaburzeń lękowych napadowych stosuje się interwencje psychologiczne, jak również farmakoterapię, a często obie te metody łącznie. Chociaż zazwyczaj nie zaleca się benzodiazepin jako leczenia pierwszego rzutu, często stosuje się je w leczeniu zaburzeń panicznych. Benzodiazepiny charakteryzuje szybki początek działania, ale ich stosowanie wiąże się z dużym ryzykiem uzależnienia i wystąpienia objawów odstawienia.

Kto będzie zainteresowany wynikami tego przeglądu?

Pacjenci oraz lekarze pierwszego kontaktu.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Jak skuteczne jest stosowanie benzodiazepin, w porównaniu z placebo (leczenie pozorowane), w leczeniu zaburzeń lękowych napadowych z współwystępującą agorafobią lub bez niej?

Na ile akceptowalne jest leczenie benzodiazepinami, w porównaniu z placebo, u chorych z zaburzeniami panicznymi z współwystępującą agorafobią lub bez niej?

Ilu pacjentów z zaburzeniami lękowymi napadowymi z współwystępującą agorafobią lub bez niej leczonych benzodiazepinami doświadcza skutków ubocznych, w porównaniu z placebo?

Jakie badania włączono do przeglądu?

Aby odnaleźć wszystkie interesujące nas badania, przeszukaliśmy elektroniczne bazy danych. Uwzględniliśmy tylko badania z randomizacją (typ badania, w którym uczestnicy są losowo przydzielani do grup), w których porównywano leczenie benzodiazepinami i placebo u osób z rozpoznanym zaburzeniem lękowym napadowym z współwystępującą agorafobią lub bez niej. Wybraliśmy jedynie badania, w których zarówno pacjenci jak i lekarze nie byli świadomi, jakie leczenie stosowano. Do przeglądu włączyliśmy 24 badania, w których uczestniczyło łącznie 4233 pacjentów.

Jakich danych dostarcza ten przegląd?

Znaleźliśmy spójne dowody wskazujące na możliwą przewagę benzodiazepin pod względem łagodzenia objawów lękowych i zmniejszania liczby uczestników rezygnujących z leczenia. Ponadto benzodiazepiny mogą poprawiać funkcjonowanie w społeczeństwie bardziej niż placebo. Jednak w grupie pacjentów leczonych benzodiazepinami obserwuje się większą liczbę osób rezygnujących z udziału w badaniu z powodu działań niepożądanych oraz większą liczbę osób doświadczających co najmniej jednego działania niepożądanego. Znaleźliśmy kilka poważnych ograniczeń w sposobie zaprojektowania włączonych badań. Na przykład wydaje się, że przynajmniej w niektórych z nich uczestnicy i lekarze byli w stanie domyślić się, do której grupy przydzielono pacjentów, dlatego możliwe, że niektóre z badań nie były tak naprawdę zaślepione. Ograniczenia te mogły doprowadzić do przeszacowania wielkości efektu terapeutycznego. Innym istotnym ograniczeniem jest fakt, że włączone do przeglądu badania były jedynie krótkoterminowe i nie odzwierciedlały ryzyka uzależnienia i objawów odstawienia. Co więcej, nie wiadomo czy efekt terapeutyczny utrzymuje się po zakończeniu leczenia.

Jakie powinny być dalsze kroki?

Należy przeprowadzić wysokiej jakości długoterminowe badania w celu ustalenia, czy korzyści z leczenia utrzymują się oraz ujęcia ich w kontekście skutków odstawienia i ryzyka uzależnienia. Jest jednak mało prawdopodobne, aby ogólne wnioski dotyczące krótkoterminowej skuteczności i potencjału uzależniającego benzodiazepin uległy zmianie. Porównanie z innymi aktywnymi sposobami leczenia, w tym z psychoterapią, na przykład w metaanalizach wielu metod leczenia, może mieć większe znaczenie dla praktyki klinicznej.