Wprowadzenie

Ból szyi jest definiowany jako ból, napięcie mięśni lub sztywność zlokalizowana w szyi i może pochodzić z wielu struktur, w tym kręgosłupa lub tkanek miękkich. Do czynników ryzyka należy: wiek, płeć, historia bólu, zła postawa, powtarzające się obciążenie oraz czynniki społeczne i psychologiczne.

Ból szyi występuje u osób w każdym wieku, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Ponadto stanowi ważną przyczynę wydatków medycznych, nieobecności w pracy i niepełnosprawności. Obecne leczenie bólu szyi obejmuje szereg różnych metod, takich jak uspokojenie, edukacja, promowanie szybkiego powrotu do codziennych czynności, odpowiednie stosowanie środków przeciwbólowych i ćwiczenia.

Nadal nie ma pewności co do skuteczności terapii poznawczo-behawioralnej (ang. cognitive-behavioural therapy, CBT) u tych pacjentów. CBT to technika psychologiczna, która obejmuje szeroki zestaw interwencji prowadzonych przez profesjonalistów w dziedzinie zdrowia. Obejmuje ona poznawcze i behawioralne modyfikacje określonych działań w celu zmniejszenia wpływu bólu, a także niepełnosprawności fizycznej i psychospołecznej oraz przezwyciężenia niebezpiecznych barier w powrocie do zdrowia fizycznego i psychospołecznego.

Pytanie badawcze

W związku z tym dokonaliśmy przeglądu danych dotyczących wpływu CBT na ból, niepełnosprawność, czynniki psychologiczne i jakość życia wśród pacjentów z podostrym i przewlekłym bólem szyi. W szczególności porównaliśmy CBT w porównaniu z brakiem leczenia, CBT w porównaniu z innymi rodzajami interwencji oraz CBT w połączeniu z inną interwencją (np. fizjoterapią) w porównaniu z samą interwencją.

Charakterystyka badań

Przeanalizowaliśmy badania opublikowane do listopada 2014 roku. Uwzględniliśmy 10 badań klinicznych z randomizacją (836 uczestników). Dwa badania obejmowały uczestników z podostrym bólem szyi (337 uczestników), podczas gdy pozostałe osiem badań obejmowało uczestników z przewlekłym bólem szyi (499 uczestników). CBT porównywano z brakiem leczenia (225 uczestników) lub z innymi rodzajami leczenia (506 uczestników), lub w połączeniu z inną interwencją (np. fizjoterapią) i w porównaniu z samą interwencją (200 uczestników). Interwencje przeprowadzono w ośrodkach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej.

Najważniejsze wyniki

W odniesieniu do przewlekłego bólu szyi, CBT była statystycznie istotnie lepsza niż brak leczenia w zakresie poprawy bólu, niepełnosprawności i jakości życia, ale efektów tych nie można uznać za znaczące klinicznie. Nie stwierdzono różnic między CBT a innymi rodzajami interwencji (np. lekami, edukacją, fizjoterapią, terapią manualną i ćwiczeniami) pod względem bólu i niepełnosprawności; istniały umiarkowanej jakości dane naukowe, że CBT była lepsza niż inne interwencje w zakresie poprawy lęku przed ruchem. Istniały również bardzo niskiej jakości dane naukowe, z których wynikało, że CBT dodana do innej interwencji nie przynosiła większej poprawy w zakresie bólu i niepełnosprawności niż sama interwencja.

W przypadku podostrego bólu szyi istniały niskiej jakości dane naukowe, że CBT była statystycznie istotnie lepsza niż inne rodzaje interwencji (np. terapia manualna lub edukacja) w zakresie poprawy bólu, ale efekt ten nie był istotny klinicznie. Nie stwierdzono różnic pod względem niepełnosprawności i lęku przed poruszaniem się.

Żadne z włączonych badań nie raportowało, czy wystąpiły jakiekolwiek działania niepożądane związane z prowadzeniem terapii poznawczo-behawioralnej.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych w tym przeglądzie wahała się od "bardzo niskiej" do "umiarkowanej". Dlatego wyniki przeglądu należy interpretować z ostrożnością. Potrzeba więcej wysokiej jakości badań klinicznych z randomizacją, aby określić krótko- i długoterminowe korzyści terapii poznawczo-behawioralnej w podostrym i przewlekłym bólu szyi oraz jej skuteczność w porównaniu z innymi metodami leczenia, a także aby lepiej zrozumieć, którzy pacjenci mogą odnieść największe korzyści z tego typu interwencji.