Kluczowe informacje

Z racji niejednoznacznych wyników badań, nie wiemy czy opatrunki lub środki do stosowania miejscowego (w tym różne kremy, balsamy i olejki) mają jakikolwiek wpływ na liczbę odleżyn, które rozwijają się u osób obciążonych ryzykiem ich wystąpienia.

Czym są odleżyny?

Odleżyny, znane również jako owrzodzenia odleżynowe, występują gdy skóra lub znajdująca się pod nią tkanka ulegają uszkodzeniu w wyniku długotrwałego nacisku na kościste obszary ciała. Występują one powszechnie wśród osób starszych i mniej mobilnych. Ich leczenie może być trudne i kosztowne.

Jak można zapobiegać odleżynom?

Metody zapobiegania odleżynom obejmują: poruszanie się i zmianę pozycji ciała podczas leżenia lub siedzenia, zapewnienie odpowiedniego rodzaju powierzchni do leżenia i siedzenia, a także spożywanie pełnowartościowych posiłków i picie dużej ilości płynów. Od niedawna zaczęto stosować różnego rodzaju opatrunki i kremy w celu zapobiegania powstawaniu odleżyn.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy konkretne opatrunki lub kremy mogą skutecznie zapobiegać odleżynom u osób obciążonych ryzykiem ich wystąpienia. Dodatkowo, naszym celem była ocena czynników takich jak natężenie bólu, jakość życia i koszty leczenia w przypadku stosowania tych opatrunków i kremów.

Co zrobiliśmy?

Zaktualizowaliśmy przegląd z 2018 r. i obecnie obejmuje on 51 badań. Badaniami objęto 13 303 osoby obciążone ryzykiem wystąpienia odleżyn. W badaniach testowano użycie produktów, takich jak kwasy tłuszczowe i kremy oraz opatrunków wykonanych z różnych materiałów.

Czego się dowiedzieliśmy?

Nie możemy być pewni, czy stosowanie opatrunków lub kremów zapobiegało wystąpieniu odleżyn lub skutkom niepożądanym, ze względu na nieodpowiednie metody badawcze zastosowane w badaniach, które przeanalizowaliśmy. W rezultacie, nasza pewność co do wiarygodności tych wyników jest ograniczona.

Najważniejsze wyniki

Przeprowadziliśmy łącznie 20 porównań różnych opatrunków i kremów. Oznacza to, że sprawdziliśmy, jak poszczególne rodzaje opatrunków i kremów sprawdzają się w różnych sytuacjach w celu zapobiegania odleżynom. Dane naukowe zawarte w uwzględnionych przez nas badaniach są bardzo niejednoznaczne. W związku z tym nie wiemy, czy stosowanie opatrunków lub kremów uwzględnionych w tym przeglądzie zapobiega powstawaniu nowych odleżyn lub skutkom niepożądanym. Istniały ograniczone dane naukowe dotyczące zarówno kosztów leczenia, jak i tego, czy osoby biorące udział w badaniach odczuwały jakikolwiek ból. Tylko 1 badanie dotyczyło jakości życia uczestników.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nie jesteśmy pewni czy możemy ufać wynikom badań z 3 powodów. Po pierwsze, istnieje możliwość, że osoby biorące udział w badaniach były świadome tego, jakiemu leczeniu zostały poddane. Po drugie, wyniki badań były bardzo niespójne. Wreszcie, zakres niektórych badań był bardzo mały.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Poszukiwaliśmy badań przeprowadzonych do listopada 2022 r., upewniając się, że niniejszy przegląd obejmuje najnowsze dostępne badania.