Wprowdzenie

Czym jest reumatoidolne zapalenie stawów i co to jest leczenie biologiczne?

W reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) układ odpornościowy, który zazwyczaj zwalcza zakażenia, atakuje błonę maziową wyściełającą staw, powodując obrzęk i sztywność stawów oraz ból. Zazwyczaj w pierwszej kolejności zajęte są małe stawy rąk i stóp. Obecnie nie ma lekarstwa na RZS więc celem leczenia jest łagodzenie bólu i sztywności stawów, a także poprawa w zakresie zdolności do poruszania się. Leki biologiczne to leki, które zmniejszają nasilenie objawów zapalenia stawów oraz zapobiegają niszczeniu stawów.

Zmęczenie jest ważnym objawem, który występuje u chorych na RZS. Jednak nie ma jednoznacznych danych na temat tego, jakie leczenie jest najskuteczniejsze w radzeniu sobie ze zmęczeniem. W wielu badaniach oceniano skuteczność leków biologicznych w leczeniu RZS i związanych z nim objawów, takich jak zmęczenie. Przeprowadziliśmy ten przegląd, aby ocenić wpływ takiego leczenia na nasilenie objawów zmęczenia u dorosłych chorych na RZS.

Charakterystyka badań

Poszukiwano wszystkich badań opublikowanych w okresie do 1 kwietnia 2014 roku i odnaleziono 32 odpowiednie badania. 19 badań dotyczyło pięciu leków biologicznych z grupy skierowanej przeciw czynnikowi martwicy nowotworów (ang. tumour necrosis factor - TNF; adalimumabu, certolizumabu, etanerceptu, golimumabu i infliksymabu) i 12 badań dotyczyło innych pięciu leków biologicznych (abataceptu, canakinumabu, rytuksymabu, tocilizumabu i przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciwko interferonowi gamma).

Główne wyniki

Łącznie 9946 uczestników otrzymało leczenie biologiczne i 4682 uczestników leczenie standardowe. Wszystkie, z wyjątkiem dwóch badań, to badania z randomizacją, w których w grupie kontrolnej stosowano placebo, a więc złoty standard pod względem jakości badań. Porównaliśmy skuteczność stosowania leków biologicznych i placebo. W niektórych badaniach chorzy na RZS mogli otrzymywać standardowe leczenie na początku badania. W tych badaniach uczestnicy dodatkowo otrzymywali lek biologiczny albo placebo łącznie ze standardową terapią. Stosowanie leków biologicznych wiązało się z małym do umiarkowanego zmniejszeniem (zmniejszenie o 9 jednostek, zakres skali 0-52) nasilenia objawów zmęczenia ocenianym przez pacjenta, w porównaniu ze zmniejszeniem o 3 jednostki u chorych w grupie placebo. Nie jest jasne czy ta poprawa wynika ze zmniejszenia aktywności choroby, bezpośredniego wpływu stosowania leków biologicznych czy też z jakiegoś innego mechanizmu.

Jakość danych naukowych

Sposób analizowania wyników przez badaczy może być potencjalnie obciążony ryzykiem błędu systematycznego, do analiz w niektórych badaniach nie włączono wszystkich osób poddanych randomizacji, dlatego oceniliśmy jakość danych naukowych na bardziej umiarkowaną niż wysoką.