Kluczowe informacje

• Amfetamina to substancja zwiększająca aktywność mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. Przyjmowanie jej codziennie doustnie przez co najmniej 8 tygodni zwiększa ciśnienie tętnicze (BP) i częstotliwość rytmu serca.
• W badaniach, w których uczestnikom podawano amfetaminę albo placebo (nieaktywną substancję) stwierdzono, że więcej osób otrzymujących amfetaminę rezygnowało z udziału w badaniu z powodu niepożądanych lub szkodliwych efektów niż w grupie osób, którym podawano placebo.

Czym jest amfetamina i w jakim celu się ją przepisuje?

Amfetamina to lek, który działa pobudzająco na mózg. Zwiększa ona czujność, poprawia koncentrację i podnosi poziom energii. Lekarze przepisują amfetaminę dzieciom, młodzieży i dorosłym z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i innymi schorzeniami.

Jakie są możliwe szkodliwe skutki zażywania amfetaminy?

Jak wszystkie leki, amfetamina może powodować efekty uboczne – czyli niepożądane lub szkodliwe skutki. Dwa możliwe efekty uboczne to zwiększenie BP i przyśpieszenie rytmu serca. Długotrwale podwyższone BP i tętno zwiększają ryzyko udaru mózgu, zawału serca, niewydolności serca i niewydolności nerek.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Naszym celem było sprawdzenie, czy osoby przyjmujące codziennie amfetaminę doustnie doświadczyły zwiększenia BP, przyspieszenia rytmu serca lub efektów ubocznych powodujących przerwanie leczenia.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których porównywano stosowanie amfetaminy z placebo i mierzono BP u uczestników. Skupiliśmy się przede wszystkim na wynikach dotyczących BP. Dodatkowo, jeśli w badaniach mierzono częstotliwość rytmu serca i liczbę uczestników, którzy wycofali się z badania z powodu efektów ubocznych, uwzględniliśmy również te wyniki w naszej analizie. Połączyliśmy wyniki tych badań (BP, częstotliwość rytmu serca, liczba rezygnujących z udziału w badaniu) i oceniliśmy nasze zaufanie względem danych naukowych w oparciu o projekt badania i metody.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 56 badań obejmujących 10 583 osoby. Prawie u ⅔ (64%) uczestników stosowano amfetaminę, podczas gdy pozostali otrzymali placebo. ⅓ (33%) uczestników stanowiły dzieci, a ⅔ (67%) dorośli. Uczestnicy przyjmowali amfetaminę przez różny okres czasu, średnio przez 1 miesiąc.

Jakie są główne wyniki?

Stwierdzono, że w porównaniu z placebo, osoby przyjmujące amfetaminę miały wyższe BP i większą częstotliwość rytmu serca (o 4 uderzenia na minutę). Amfetamina spowodowała również, że więcej osób wycofało się z udziału w badaniu z powodu efektów ubocznych: na każde 1000 osób, którym podano placebo, wycofało się 25 osób, podczas gdy na każde 1000 osób, którym podano amfetaminę, wycofało się 68 osób (od 54 do 85 osób).

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Jesteśmy pewni, że amfetamina zwiększa BP, częstotliwość rytmu serca i liczbę osób rezygnujących z udziału w badaniu z powodu efektów ubocznych. Ogólnie rzecz biorąc, badania były dobrze przeprowadzone i nie mieliśmy obaw co do zastosowanych metod, które obniżyłyby naszą pewność do danych naukowych.

Jak aktualne są dane naukowe

Dane naukowe są aktualne do marca 2023 roku.