Nikotyna jest głównym komponentem uzależniającym zawartym w tytoniu. Podczas wypalania papierosa, nikotyna powoduje uwolnienie substancji chemicznych w mózgu, co daje palaczowi uczucie satysfakcji. Satysfakcja ta stanowi jeden z powodów, dla których ludzie dalej palą. Szczepionki nikotynowe są zaprojektowane tak, by zmniejszać efekty działania nikotyny na mózg, co oznacza, że palacz będzie odczuwał mniejszą satysfakcję w trakcie palenia papierosa. Zmniejszając przyjemność odczuwaną w czasie palenia, szczepionki mogą pomóc palaczom w rzuceniu nałogu lub pomóc osobom, które niedawno zaprzestały palenia, powstrzymać się od powrotu do niego.

Żadne szczepionki nikotynowe nie są obecnie zarejestrowane do powszechnego stosowania, ale kilka jest w trakcie opracowywania. Znaleźliśmy cztery badania (2642 uczestników) porównujące szczepionki nikotynowe z placebo. Nie wykazały one, żeby szczepionki w dłuższej perspektywie pomagały ludziom rzucić palenie. Wszystkie cztery badania zostały przeprowadzone przez firmy farmaceutyczne jako część procesu opracowywania leku i obejmowały szczepionki podawane w zastrzykach. Nie było żadnych badań sprawdzających, czy szczepionki nikotynowe pomagały osobom, które zaprzestały palenia powstrzymać się od jego ponownego rozpoczęcia. Jedynie w dwóch z czterech badań dostępne były pełne wyniki. Wyniki tych dwóch badań wykazały, że szczepionki nikotynowe są ogólnie bezpieczne, przy czym skutki uboczne są w większości łagodne lub umiarkowane. W jednym badaniu jako efekt uboczny szczepionki nikotynowej stwierdzono objawy grypopodobne. Jeśli szczepionki nikotynowe staną się dostępne dla ogółu społeczeństwa, być może będą odmienne od tych poddanych opisanym badaniom, co oznacza, że wyniki opisane w niniejszym przeglądzie, w tym dotyczące skutków ubocznych, mogą nie dotyczyć wszystkich szczepionek nikotynowych.