Jaki jest cel tego przeglądu?
Celem tego przeglądu systematycznego Cochrane było sprawdzenie, czy stosowanie antybiotyków podczas zabiegu usunięcia zaćmy może zapobiec wystąpieniu pooperacyjnego bakteryjnego zakażenia oka (zapalenia wnętrza gałki ocznej). Aby odpowiedzieć na to pytanie badacze Cochrane zebrali i przeanalizowali wszystkie istotne badania i odnaleźli 5 badań, które odpowiadały na to pytanie.

Najważniejsze informacje
Ryzyko wystąpienia zapalenia wnętrza gałki ocznej po zabiegu usunięcia zaćmy jest bardzo małe. Wstrzyknięcie antybiotyków do oka podczas zabiegu zmniejsza to małe zagrożenie infekcją (dane naukowe o wysokiej pewności [co do ich wiarygodności - przyp. tłum.]). Wstrzyknięcie antybiotyku łącznie z zastosowaniem kropli do oczu z antybiotykiem najprawdopodobniej zmniejsza ryzyko zakażenia, w porównaniu z wykonaniem wyłącznie zastrzyku lub zastosowaniem samych kropli do oczu. W większości badań nie podano informacji na temat objawów niepożądanych.

Co oceniano w tym przeglądzie?
Zapalenie wnętrza gałki ocznej to rzadkie, ale potencjalnie niebezpieczne powikłanie po zabiegu usunięcia zaćmy, które może doprowadzić do utraty wzroku. Powodują je bakterie, które dostają się do oka w trakcie samego zabiegu lub w ciągu kilku dni po nim. Istnieje wiele sposobów zapobiegania zakażeniu w trakcie i po operacji, a jednym z nich jest zastosowanie antybiotyków podczas zabiegu. Można zastosować różne antybiotyki, można podać je na różne sposoby (poprzez wstrzyknięcie do oka lub podanie do krwi albo w postaci kropli do oczu), a także w różnych momentach (przed zabiegiem, w jego trakcie, czy też po nim).

Jakie są głównie wyniki tego przeglądu?
Badacze Cochrane odnaleźli pięć istotnych badań. Dwa z nich przeprowadzono w Pakistanie, jedno w kilku państwach europejskich, jedno w Brazylii oraz jedno w Turcji. W badaniach oceniano różne metody leczenia: w jednym z nich porównano cztery różne terapie – wstrzyknięcie antybiotyku łącznie z zastosowaniem kropli do oczu, w porównaniu z wykonaniem samego wstrzyknięcia, podaniem samych kropli do oczu albo podaniem kropli zawierających placebo; w jednym badaniu porównano efekty podania łącznie wstrzyknięcia antybiotyków i podanie kropli do oczu z zastosowaniem samych kropli; w kolejnym badaniu oceniano skutki stosowania łącznie kortykosteroidu i antybiotyku, w porównaniu z podaniem ich osobno; w jednym badaniu porównano skuteczność wykonania iniekcji w dwóch różnych miejscach gałki ocznej; a w jednym badaniu porównano dodanie antybiotyków do płynu sterylnego używanego podczas zabiegu i niestosowanie takiej interwencji.

Wyniki tego przeglądu wskazują, że:

• Wstrzyknięcie antybiotyku do oka (cefuroksymu) pod koniec zabiegu usunięcia zaćmy zmniejsza ryzyko zapalenia wnętrza gałki ocznej (dane naukowe o wysokiej pewności co do ich wiarygodności).
• Zastosowanie antybiotyku w postaci kropli do oczu (lewofloksacyny lub chloramfenikolu) łącznie z wstrzyknięciem antybiotyku (cefuroksymu lub penicyliny) prawdopodobnie zmniejsza ryzyko wystąpienia zapalenia wnętrza gałki ocznej, w porównaniu z wykonaniem samego wstrzyknięcia lub z podaniem samych kropli do oczu (dane naukowe o umiarkowanej pewności co do ich wiarygodności).
• Bardzo niepewne jest, czy dodanie antybiotyku do sterylnego płynu nawadniającego podczas operacji usunięcia zaćmy zmniejsza ryzyko wystąpienia zapalenia wnętrza gałki ocznej (dane naukowe o bardzo niskiej pewności co do ich wiarygodności).
• Bardzo niepewne jest, czy zastosowanie antybiotyków i kortykosteroidów, pojedynczo lub w połączeniu, wpływa na ryzyko wystąpienia zapalenia wnętrza gałki ocznej (dane naukowe o bardzo niskiej pewności co do ich wiarygodności).

Jak aktualny jest ten przegląd?
Badacze Cochrane szukali badań, które opublikowano do grudnia 2016 roku.