Pytanie badawcze. Czy profilaktyczne stosowanie ibuprofenu w porównaniu z placebo/brakiem interwencji lub indometacyną jest skuteczne i bezpieczne w zapobieganiu przetrwałego przewodu tętniczego (PDA) u wcześniaków?

Wprowadzenie. Przetrwały przewód tętniczy jest częstym powikłaniem, które występuje u przedwcześnie urodzonych (wcześniaków) lub bardzo małych dzieci. PDA to drożne naczynie krwionośne, którym krew płynie z płuc do całego ciała (w trakcie życia płodowego; przyp.tłum.). Po urodzeniu powinno dojść do jego zamknięcia, ale czasami pozostaje on otwarty z powodu niedojrzałości noworodka, co może prowadzić do zagrażających życiu powikłań. Indometacyna to lek, który prowadzi do zamknięcia PDA, ale jego stosowanie może wiązać się z poważnymi działaniami niepożądanymi. Innym rozwiązaniem w prewencji przetrwałego przewodu tętniczego jest podanie ibuprofenu.

Charakterystyka badań. W badaniach oceniających ibuprofen w zapobieganiu PDA brało udział ponad 1000 niemowląt; w większości badań liczebność grup była mała.

Główne wyniki. Profilaktyczne stosowanie ibuprofenu zmniejsza częstość występowania PDA lub konieczność leczenia ratunkowego z zastosowaniem innych leków oraz chirurgicznego zamknięcia przewodu. Skutkiem ubocznym związanym ze stosowaniem ibuprofenu w porównaniu z placebo lub brakiem interwencji jest zwiększone ryzyko powikłań ze strony nerek. Ibuprofen zwiększa także ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego. Ryzyko krwawienia dokomorowego (do komór mózgu; przyp. tłum.) lub krwotoku do mózgu (stopnia od II do IV) zostało zmniejszone (wynik na granicy istotności statystycznej), ale badacze nie stwierdzili różnicy istotnej statystycznie w odniesieniu do śmiertelności, przewlekłej choroby płuc w 28 dniu życia lub 36 tygodniu wieku płodowego (ustalonego na podstawie daty ostatniej miesiączki u matki), martwiczego zapalenia jelit oraz czasu do pełnego karmienia. W grupie kontrolnej PDA zamknął się samoistnie w 3. lub 4. dniu życia u 58% noworodków. Leczenie zapobiegawcze naraża zatem dużą grupę niemowląt na niepotrzebne działanie leku, który wiąże się z poważnymi skutkami ubocznymi, nie przynosząc żadnych istotnych krótkoterminowych korzyści w odniesieniu do ocenianych wyników. Nie opublikowano żadnych badań dotyczących wyników związanych z długoterminową obserwacją. Aktualne dane naukowe nie uzasadniają stosowania ibuprofenu w zapobieganiu PDA. Nowe podejście w leczeniu PDA obejmuje wczesne i ukierunkowane leczenie oparte na badaniu echokardiograficznym (USG serca) lub innym obrazowania serca w ciągu pierwszych 72 godzin życia; metody te są wysoce skuteczne w rozpoznawaniu PDA, który prawdopodobnie nie zamknie się samoistnie. Takie badania są aktualnie prowadzone w wielu miejscach na świecie.

Jakość danych naukowych. Niniejszy zaktualizowany przegląd badań wykazał, że stosowanie ibuprofenu może zapobiegać PDA, ale nie przynosi żadnych innych krótko- lub długoterminowych korzyści. Jakość danych naukowych wahała się od niskiej do wysokiej, w zależności od ocenianego punktu końcowego.