Pytanie badawcze

Autorzy Cochrane dokonali przeglądu danych naukowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania OCP w leczeniu bolesnych skurczów menstruacyjnych (bólów miesiączkowych, znanych również jako bolesne miesiączkowanie).

Wprowadzenie

OCP są chętnie stosowane w leczeniu skurczów menstruacyjnych, ale dane naukowe były niepewne co do skutków takiej terapii.

Charakterystyka badania

Znaleźliśmy 21 badań z randomizacją (RCT; badania kliniczne, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z 2 lub więcej grup leczenia), w których porównano działanie OCP z placebo (sztuczną pigułką), innymi OCP lub z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), które zmniejszają natężenie bólu i stan zapalny. Badaniami objęto 3723 kobiety. U większości kobiet występowały poważne skurcze menstruacyjne o co najmniej umiarkowanym nasileniu. 11 badań finansowanych było przez producentów OCP. Przeszukaliśmy bazy danych w marcu 2023 roku.

Najważniejsze wyniki

OCP vs placebo

U kobiet ze skurczami menstruacyjnymi stosowanie OCP zmniejsza natężenie bólu w całkowitej skali bolesnego miesiączkowania (zakres od 0 do 6 pkt) o od 0,7 do 1,3 punktu więcej niż placebo (6 badań, 588 kobiet; dane naukowe wysokiej jakości). W 6 badaniach, w których poprawę oceniano w kategoriach tak/nie wykazano, że OCP mogą zmniejszać natężenie bólu. Kobiety, u których szansę na poprawę oszacowano na 28% w przypadku stosowania placebo mogą stosując OCP uzyskać szansę na poprawę wynoszącą od 37% do 60% (dane naukowe niskiej jakości).

Stosowanie OCP zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych (59% w grupie placebo vs 71–86% w grupie OCP; dane naukowe umiarkowanej jakości) i może prowadzić do wystąpienia cięższych działań niepożądanych (1,1% w grupie placebo vs 0,5–6,8% w grupie OCP; dane naukowe niskiej jakości).

Nieregularne krwawienia nasilają się u kobiet stosujących OCP. Ryzyko nieregularnych krwawień u kobiet przyjmujących placebo wynosiło 18%, a u przyjmujących OCP – od 39% do 60% (dane naukowe wysokiej jakości). Dane naukowe umiarkowanej jakości wykazały, że stosowanie OCP prawdopodobnie zwiększa ryzyko wystąpienia bólu głowy (17% w grupie placebo vs 19–35% w grupie OCP) i nudności (10% w grupie placebo vs 11–22% w grupie OCP).

Nie mamy pewności co do wpływu stosowania OCP na przyrost masy ciała.

Dane naukowe niskiej jakości wykazały, że OCP mogą nieznacznie zmniejszyć zapotrzebowanie na dodatkowe leki (38% w grupie placebo vs 15–37% w grupie OCP) i nieobecność w pracy (36% w grupie placebo vs 11–35% w grupie OCP).

Porównanie różnych rodzajów OCP między sobą

Różnica między OCP zawierającymi małe lub duże dawki estrogenu lub między nowszymi i starszymi preparatami może być niewielka lub żadna (dane naukowe umiarkowanej jakości).

Ciągłe stosowanie OCP (pomijając tabletki nieaktywne w przerwie między przyjmowaniem aktywnych tabletek w celu opóźnienia krwawienia) może zmniejszyć natężenie bólu bardziej niż tradycyjny schemat postępowania (dane naukowe niskiej jakości). Tradycyjny schemat postępowania polega na przyjmowaniu aktywnych tabletek przez 21 dni i robieniu 7-dniowej przerwy (lub przyjmowaniu nieaktywnych tabletek przez 7 dni), podczas której zwykle występuje krwawienie międzymiesiączkowe.

Ryzyko wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych może być niewielkie lub nie występować wcale między grupą stosującą ciągły i tradycyjny schemat postępowania (65% w grupie tradycyjnej vs 66–80% w grupie ciągłej; dane naukowe niskiej jakości).

Ze względu na bardzo niską jakość danych naukowych nie mamy pewności, czy istnieje różnica pod względem ryzyka wystąpienia ciężkich działań niepożądanych (0,9% w grupie tradycyjnej vs 0,3–7,7% w grupie przyjmującej leki w sposób ciągły), bólu głowy (8% w grupie tradycyjnej vs 4–15% w grupie przyjmującej leki w sposób ciągły), nudności (6% w grupie tradycyjnej vs 3–13% w grupie przyjmującej leki w sposób ciągły) lub nieobecności w pracy (9% w grupie tradycyjnej vs 6–18% w grupie przyjmującej leki w sposób ciągły). Ciągłe stosowanie OCP prawdopodobnie zwiększa częstość występowania nieregularnych krwawień (33% w grupie tradycyjnej vs 38–56% w grupie przyjmującej leki w sposób ciągły; dane naukowe umiarkowanej jakości).

W badaniach tych nie odnotowano przyrostu masy ciała, ani potrzeby stosowania dodatkowych leków.

OCP vs NLPZ

Ze względu na niską jakość danych naukowych nie byliśmy w stanie określić, czy OCP były bardziej skuteczne niż NLPZ. Nie zgłoszono działań niepożądanych.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych była zróżnicowana – od bardzo niskiej do wysokiej. Najważniejszymi problemami były brak danych i różnice w danych w poszczególnych badaniach.