Liczba palących młodych ludzi w krajach rozwijających się i ubogich rośnie. Programy profilaktyki palenia są realizowane w szkołach od ponad 40 lat. Chcieliśmy się przekonać, czy są one skuteczne.

Znaleźliśmy 49 badań z randomizacją (obejmujących ponad 140 tys. dzieci w wieku szkolnym) oceniających interwencje mające zapobiec rozpoczynaniu palenia przez dzieci, które nigdy nie paliły. W okresie dłuższym niż rok stwierdziliśmy, że wszystkie interwencje analizowane łącznie przyniosły wymierny efekt zapobiegający rozpoczynaniu palenia przez młodzież. Najskuteczniejsze okazały się programy, które skupiały się na kompetencjach społecznych oraz te, które łączyły kompetencje społeczne ze strategią wpływu społecznego. W okresie do jednego roku nie stwierdzono ogólnego efektu, a jedynie w tych programach, które nauczały młodzież kompetencji społecznych i opierania się wpływom społecznym.

Mniejsza grupa badań analizowała występowanie palenia wśród wszystkich uczniów danej klasy, niezależnie od tego, czy na początku badania byli czy nie byli palaczami. W badaniach, w których obserwacja trwała rok lub krócej, stwierdzono mały, ale istotny efekt ogólny na korzyść grupy kontrolnej. Zjawisko to utrzymywało się po upływie roku: w badaniach trwających dłużej niż rok osoby w grupie interwencji paliły więcej niż w osoby z grup kontrolnych.

Wnioski nie zmieniły się, gdy osobno analizowano badania obciążone małym ryzykiem błędu systematycznego związanego ze sposobem randomizacji lub utratą uczestników. Programy prowadzone przez dorosłych mogą być skuteczniejsze niż prowadzone przez osoby młode. Nie ma danych wskazujących, że zwiększanie liczby sesji zwiększa skuteczność interwencji.