Pytanie badawcze

Złożona doustna tabletka antykoncepcyjna (ang. combined oral contraceptive pill; COCP) jest powszechnie stosowana w leczeniu bólu związanego z endometriozą, ale nie wiadomo jaka jest jej skuteczność.

Wprowadzenie

Endometrioza to powszechna choroba u kobiet polegająca na rozroście tkanek endometrium (wyściółka macicy) w miejscach poza macicą, np. jajnikach (które wytwarzają komórki jajowe). Endometrioza jest powszechnie spotykana u kobiet, u których występują bolesne miesiączki, ból podczas stosunku płciowego, ból miednicy i niepłodność (trudności w zajściu w ciążę). Hormonalne leczenie, w tym COCP, a także leki będące analogami hormonu uwalniającego gonadotropiny (na przykład goserelina) są stosowane w celu złagodzenia objawów bólowych związanych z endometriozą. Jednak wiele terapii hormonalnych ma skutki uboczne, które wpływają na akceptację leczenia i czas stosowania.

Charakterystyka badań

Autorzy Cochrane poszukiwali badań klinicznych przeprowadzonych do 19 października 2017 r. Znaleźliśmy pięć badań, w których wzięło udział 612 kobiet spełniających kryteria włączenia. Badania przeprowadzono w Egipcie, USA, Japonii i Włoszech.

Najważniejsze wyniki

Tylko trzy z włączonych badań dostarczyły danych w formacie umożliwiającym analizę ich w tym przeglądzie.

Złożone doustne środki antykoncepcyjne w porównaniu z placebo

Znaleźliśmy dwa badania obejmujące 354 kobiety, w których porównano COCP z placebo (leczenie pozorowane). Przedstawione dane naukowe obarczone były błędem systematycznym. Stwierdzono dane bardzo niskiej jakości wskazujące, że stosowanie COCP wiązało się ze zmniejszeniem zgłaszanego przez kobiety bólu menstruacyjnego pod koniec leczenia w skali oceny werbalnej (kobieta ocenia swój ból jako np. "brak bólu", "lekki ból ", "ból umiarkowany", "silny ból" i "ból nie do zniesienia"), a także dane niskiej jakości wskazujące na zmniejszenie bólu związanego z menstruacją pod koniec leczenia w porównaniu z placebo z użyciem wizualnej skali oceny (kobieta zaznacza odczuwanie bólu wizualnie na specjalnej linii). Istnieją dane niskiej jakości wskazujące na redukcję bólu menstruacyjnego od rozpoczęcia do zakończenia leczenia w grupie kobiet przyjmujących COCP w porównaniu z grupą placebo.

Złożone doustne środki antykoncepcyjne w porównaniu z innym leczeniem

Znaleźliśmy jedno badanie, w którym wzięło udział 50 kobiet, w których porównano COCP z innym leczeniem (gosereliną).

W badaniu stwierdzono wysokie ryzyko błędu systematycznego. Pod koniec leczenia u kobiet przyjmujących goserelinę nie wystąpiła miesiączka i dlatego nie mogliśmy porównać grup.

Na podstawie danych bardzo niskiej jakości sześć miesięcy po zakończeniu leczenia nie stwierdzono istotnej różnicy między kobietami leczonymi COCP, a tymi, u których stosowano goserelinę w odniesieniu do bolesnego miesiączkowania zgłaszanego przez pacjentkę, przy zastosowaniu skali wzrokowej lub werbalnej. Na podstawie danych bardzo niskiej jakości sześć miesięcy po zakończeniu leczenia nie odnotowano wyraźnej różnicy między grupami kobiet stosujących COCP, a tymi przyjmującymi goserelinę pod względem całkowitego ustąpienia bólu mierzonego za pomocą wzrokowej lub werbalnej skali oceny.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych była bardzo niska. Główne powody obniżenia jakości danych były następujące: dane opierały się na pojedynczym małym badaniu z dużą zmiennością wyników i brakiem szczegółowych informacji o tym, w jaki sposób badanie zostało przygotowane. Pojawiły się pewne obawy dotyczące dwóch badań sfinansowanych przez firmę farmaceutyczną, która również miała wkład w zaprojektowanie badania oraz gromadzenie i analizę danych. Oznacza to, że nie możemy być pewni wyników.