Najważniejsze informacje
1. Wpływ mniej agresywnego obniżania ciśnienia krwi na ogólną umieralność jest niejasny. Bezwzględna różnica w ryzyku jest niewielka i nie jest jasne, czy wyniki te różniłyby się w przypadku osób w podeszłym wieku lub osób z zespołem kruchości.
2. W przypadku większości osób starszych, bardziej tolerancyjne podejście do docelowych wartości ciśnienia krwi im są oni starsi (tj. pozwalanie na wzrost ciśnienia krwi powyżej standardowych docelowych wartości ciśnienia krwi u osób młodszych) skutkuje zwiększonym ryzykiem udaru mózgu i prawdopodobnie skutkuje zwiększonym ryzykiem wystąpienia ciężkich skutków ubocznych związanych z pracą serca, w tym udaru mózgu, zawału serca (nagłego zablokowania dopływu krwi do mięśnia sercowego), niewydolności serca (upośledzenia zdolności serca do pompowania krwi), upośledzenia czynności nerek i zgonu z przyczyn sercowych.
3. Złagodzenie docelowych wartości ciśnienia krwi prawdopodobnie nie spowoduje, że mniej osób będzie rezygnowało z badań klinicznych z powodu skutków ubocznych związanych z lekami.
4. Potrzebujemy więcej badań analizujących ogólne korzyści i efekty niekorzystne wynikające z dążenia do obniżenia docelowych wartości ciśnienia krwi u osób z zespołem kruchości lub w podeszłym wieku.
Czym jest nadciśnienie tętnicze?
Wraz ze wzrostem ciśnienia krwi w tętnicach zwiększa się ryzyko udaru mózgu, zawału serca, niewydolności serca, upośledzenia czynności nerek i śmierci. W pewnym momencie, wraz ze wzrostem ciśnienia, ryzyko to jest na tyle wysokie, że przeważa nad potencjalnymi zagrożeniami związanymi z leczeniem. To właśnie wtedy uważa się, że ludzie mają "wysokie ciśnienie krwi" lub nadciśnienie.
Jak leczy się nadciśnienie tętnicze?
Utrata masy ciała, zmniejszenie spożycia soli, ćwiczenia fizyczne i stosowanie diety śródziemnomorskiej mogą obniżyć ciśnienie krwi, ale wiele osób potrzebuje również leków obniżających ciśnienie krwi. Aktualne wytyczne kliniczne różnią się w kwestii najlepszego docelowego ciśnienia krwi u osób starszych. Wartości docelowe wahają się od poniżej 130/80 do poniżej 150/90.
W przypadku osób w wieku 80 lat lub starszych co najmniej jedna wytyczna zaleca, aby przed rozpoczęciem leczenia ciśnienie krwi wynosiło powyżej 160 mmHg.
Czego chcieliśmy się dowiedzieć?
Niektórzy lekarze uważają, że osoby starsze mogą być bardziej narażone na skutki uboczne leków na ciśnienie krwi i nie powinniśmy tak bardzo starać się go obniżać.
Chcieliśmy dowiedzieć się, czy wyższe docelowe wartości ciśnienia krwi zmniejszyłyby ryzyko w takim samym stopniu i byłyby bezpieczniejsze u osób starszych niż niższe docelowe wartości ciśnienia krwi stosowane w populacji ogólnej.
Co zrobiliśmy?
Szukaliśmy badań, w których porównywano wpływ wyższego docelowego ciśnienia krwi (poniżej 150 do 160 mmHg) z niższym docelowym ciśnieniem krwi (poniżej 140 mmHg) u osób w wieku powyżej 65 lat. Szukaliśmy badań, które informowały o liczbie zgonów lub innych skutkach ubocznych spowodowanych chorobami serca lub naczyń krwionośnych, takich jak zawał serca, udar mózgu lub niewydolność serca. Interesowały nas również inne rodzaje skutków ubocznych związanych ze zdrowiem.
Wybraliśmy tylko badania z randomizacją (w których ludzie mieli taką samą szansę na znalezienie się w jednej z dwóch lub więcej grup leczenia), które trwały co najmniej 12 miesięcy.
Czego się dowiedzieliśmy?
W tej aktualizacji znaleźliśmy jedno nowe badanie. Obecnie mamy cztery badania próbujące odpowiedzieć na to pytanie i łącznie 16 732 starszych dorosłych.
Stwierdziliśmy, że może istnieć niewielka lub żadna różnica w ogólnej liczbie zgonów między osobami z wyższym lub niższym docelowym ciśnieniem krwi, które były obserwowane przez dwa do czterech lat.
Stwierdziliśmy, że niższe docelowe wartości ciśnienia krwi zmniejszają ryzyko udaru lepiej niż wyższe docelowe wartości ciśnienia krwi. Prawdopodobnie ogólnie zmniejsza liczbę ciężkich zdarzeń sercowych (takich jak zawał serca, niewydolność serca) i zgonów z powodu problemów z sercem. Niższy docelowy poziom ciśnienia tętniczego prawdopodobnie powstrzyma 10 ciężkich zdarzeń sercowo-naczyniowych na każde 1000 osób leczonych w okresie około trzech lat.
Dążenie do wyższego docelowego ciśnienia krwi prawdopodobnie ma niewielki lub żaden wpływ na część osób, które zrezygnowały z badań z powodu skutków ubocznych związanych z przyjmowanymi lekami.
Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?
Kilka czynników zmniejszyło nasze zaufanie do danych naukowych.
1. Osoby biorące udział w badaniach i ich lekarze byli świadomi, do której grupy docelowej ciśnienia krwi zostali przydzieleni. Może to wpłynąć na zachowanie lub sposób, w jaki zgłaszają swoje doświadczenia.
2. Ponadto, nie wszystkie badania dostarczały informacje, którymi byliśmy zainteresowani w tym przeglądzie, włącznie z efektami ubocznymi.
3. Choć dane naukowe koncentrowały się na osobach starszych, trzy z czterech badań wykluczały osoby w wieku 80-85 lat lub starsze. W związku z tym nie rozumiemy skutków obniżenia docelowego ciśnienia krwi u osób w podeszłym wieku lub w populacjach z zespołem kruchości.
Jak aktualne są te dane naukowe?
Niniejsze dane są aktualne do lipca 2024 roku.
Tłumaczenie: Magdalena Koperny Redakcja: Ewa Płaczkiewicz-Jankowska