علیرضا: در ماه آپریل 2016، سنت راین پاسریشا (Sant-Rayn Pasricha) از مؤسسه پزشکی مولکولی
MRC Weatherall دانشگاه آکسفورد انگلیس و همكارانش از کانادا و استرالیا مطالعه مروری جدید خود را درباره مصرف مکمل آهن در خانم‌هایی که در سن قاعدگی هستند منتشر و مجموعه شواهد کاکرین در مورد درمان کمبود آهن را تقویت کردند. مرکز کاکرین ایران مصاحبه واحد ويراستاري كاكرين با ایشان را درباره آخرین یافته‌های این مطالعه ترجمه و ضبط کرده است. ترجمه این توضیحات را با صدای «سپهر وزيري‌زاده» بشنوید.

سپهر: کمبود آهن یک وضعیت شایع، به خصوص در میان بانوانی است که به واسطه قاعدگی، خون از دست می‌دهند. پایین بودن سطح آهن می‌تواند در نهایت منجر به کم‌خونی شود و طبق آخرین تخمین سازمان جهانی بهداشت 29% بانوان سراسر جهان مبتلا به کم‌خونی هستند. با وجود این که کمبود آهن بیشتر در کشورهای با سطح درآمد کم شایع است؛ کمبود آهن و کم‌خونی در زنان در همه جوامع انساني شایع است و بر رفاه و سلامت تأثیر می‌گذارد.
تجویز مکمل آهن یک درمان کلیدی و یک رویکرد پیشگیرانه برای کمبود آهن است اما در کنار بهبود سلامت، می‌تواند عوارض جانبی هم داشته باشد. از این‌رو، دسترسی افراد به شواهد معتبر درباره فواید و همچنين عوارض جانبی آهن خوراکی روزانه، برای برای بهبود سلامت بانوان غیربارداري كه در سن باروری هستند، از اهميت زیادی برخوردار است. به همین دلیل، به اجراي مطالعه مروری کاکرین در اين باره پرداخته‌ايم.
ما از طريق پارامترهاي خونی مانند، هموگلوبین و غلظت فریتین به برسي اثرات جانبی و اثرات آن بر شناخت، خستگی و خلق‌وخو پرداختيم. ما حدود ۳۱ هزار مقاله را در جست‌و‌جوي مطالعات كارآزمايي باليني غربال كرديم كه در آنها مصرف آهن با گروه شاهد مقايسه شده و در نهايت به 67 مطالعه با شرکت ٨ هزار و پانصد زن رسيديم. ما قادر به استفاده از تمام مطالعات كارآزمايي براي تمامي پيامدها نبوديم. اكثر مطالعات گزارش خود را بر اساس شاخص‌هاي خوني ارايه داده بودند، اما تعداد نسبتا كمي براساس پیامدهای عملکردی سلامت گزارش كرده بودند، و متأسفانه تنها تعداد اندكي از مطالعات واجد خطاي سيستماتيك كم یا low-risk-of-bias بودند.
با نگاهي به فوايد مصرف آهن مي‌توان گفت، وقتي يك دوره مصرف مكمل آهن به پايان مي‌رسد، خانم‌هايي كه آهن مصرف كرده‌اند، نسبت به گروه شاهد، ٦١ درصد احتمال كمتري براي ابتلا به آنمي دارند، و به طور متوسط غلظت هموگلوبين آنها 4/5 گرم بر ليتر بیشتر است. زنان مصرف كننده با 38 درصد خطر کمتر كمبود آهن روبرو بوده و افزايش غلظت فريتين، در آنها دیده می‌شود. جالب است كه فقط يكي از مطالعات كارآزمايي به طور مشخص به تاثير آهن بر آنمي كمبود آهن اشاره كرده است.
ما به اين نتيجه رسيديم كه مكمل آهن اجراي تمرينات ورزشي را بهبود مي‌دهد و ممكن است خستگي را ميان زنان مبتلا به كمبود آهن كاهش دهد.
شواهد در خصوص مزاياي بالقوه آهن بر عملكردهاي شناختي وضوح كمتري داشتند، چرا كه مطالعات مختلف را نمي‌شد به هم مربوط كرد و همچنين نتايج هريك از مطالعات با ديگري تداخل داشت.
از جنبه مضرات بايد گفت، خانم‌هايي كه از آهن استفاده مي‌كردند احتمال ابتلای ايشان به اثرات جانبي دستگاه گوارشی تقريبا دوبرابر افزايش مي‌يافت. از نشانه‌هاي مشخص آن مي‌توان به شل شدن مدفوع و اسهال، سفتي مدفوع و يبوست و نیز درد شكمي اشاره كرد.
به‌طور خلاصه، مصرف روزانه مكمل آهن در خانم‌ها ذخاير آهن بدن را بهبود مي‌بخشد و كم‌خوني را كاهش مي‌دهد. همچنين بر اجراي تمرينات ورزشي و بهبود وضعیت خستگي تأثير مثبت می‌گذارد، اما اين اثرات مثبت با افزايش خطر اثرات جانبي در دستگاه گوارشی همراه هستند. در آينده، بايد مطالعات تمركز خود را از اندازه‌گيري صِرفِ شاخص‌هاي خوني به ارزيابي نتيجه سلامت عملکرد بدن كه تا به امروز مطالعات كمي درخصوص آن صورت گرفته، معطوف کنند، كه شامل آنمي كمبود آهن، عملكرد شناختي، تندرستي و خلق‌وخو است.

علیرضا: اگر تمايل به مطالعه جزئيات بيشتر درخصوص يافته‌هاي این مطالعه داريد، مي‌توانيد متن کامل مرور را در سایت کتابخانه کاکرین (cochranelibrary.com) با جستجوی عبارت daily iron supplementation for anaemia و خلاصه فارسی آن را با جستجوی «مصرف روزانه مکمل آهن برای بهبود کم‌خونی» در سایت .irCochrane بخش کتابخانه کاکرین پیدا کنید. درصورتي كه شواهد جديدي قابل دسترسي باشند، سایت کتابخانه کاکرین همچنين بستري است براي يافتن مطالعات مروري به‌روزشده در آينده.

Podcast translated by Sepehr Vazirizadeh and Alireza Davari; edited by Shadi Kolahdoozan
Translated Podcast read by Sepehr Vazirizadeh and Alireza Davari
Translated Podcast recorded by Sepehr Vazirizadeh and Alireza Davari